Брод (архитектура)

Брод или кораб – централниот дел на црква, кој се простира од главниот влез до трансептот, или до презвитериумот, кај цркви без трансепт.^[1][2] Кај повеќекорабните цркви се разликуваат главен, бочен и попречен брод.^[1] Во поширока смисла, бродот ги опфаќа сите простори за учесниците лаици, вклучувајќи ги бочните бродови и трансептите.^[3]

Бродот на црквата „Сен Силпис во Париз

Главниот брод на Латеранската базилика во Рим

Бочниот (северниот) брод на Капела Палатина

Опис

Коработ се простира од влезот, кој може да има посебен дел — припрата (нартекс), до презвитериумот. Кај повеќекорабни цркви се разликуваат главен кораб, бочни кораби и попречни кораби ^[4]. Коработ, односно главниот кораб кај повеќекорабните цркви, обезбедува централен пристап до олтарот.

Потекло на поимот

Поимите брод и кораб се превод од латинскиот збор navis, ран симбол на христијанската црква, а можно е да е поврзан со "бродот на Св. Петар" или Ноевата арка.^[1][3][5] Поимот може исто така да доаѓа од обликот на сводната архитектура на црквата.^[6] На многу јазици истиот збор се користи за пловило и за архитектонски елемент.

Историја

Коработ на Света Софија, Софија, 4 – 6 век

Првите цркви биле градени од градители на кои им бил близок обликот на романската базилика, јавна градба за деловни трансакции. Таа имала централен дел, со бочни делови одделени со столбови и со прозорци близу до таванот. Базиликата „Св. Петар“ во Рим е ранохристијанска црква која имала ваков облик. Била изградена во 4 век по нарачка на римскиот цар Константин I, а била обновена во 16 век.^[1][3]

Коработ, главниот дел од градбата, е дел за лаиците, додека презвитериумот е резервиран за свештенството. Во средновековните цркви, бродот бил одвоен од презвитериумот со хорна (презвитериумска) преграда. Истите биле украсени и се карактеристични за католичките цркви од 14 до 16 век.^[1][3][7]

Средновековните бродови биле поделени во ниши, па повторувањето на формите дава ефект на голема должина. Исто така бил нагласен и вертикалниот елемент на бродот. За време на ренесансата, наместо драматични ефекти се применувале побалансирани пропорции.^[1]

Галерија

• 
  Диспозиција на основата во вид на латински крст
• 
  Главен брод
• 
  Бочни бродови
• 
  Попречен брод – трансепт
• 
  Нартекс
• 
  Травеј
• 
  Вкрстување на главниот брод и трансептот

Поврзано

• Бочен брод
• Главен брод
• Трансепт
• Травеј