Црква „Вознесение Христово“ - Дреново

Вознесение Христово (позната и како Свети Спас) — главна селска црква во велешкото село Дреново, Македонија.^[1][2]

Вознесение Христово
Поглед на црквата
македонска православна црква
Епархија	Повардарска
Архијерејско намесништво	Велешко
Парохија	Чашкарска
Местоположба
Координати	41°43′34.3″N 21°34′18″E
Место	Дреново
Општина	Чашка
Држава	Македонија
Општи податоци
Покровител	Вознесение Христово
Изградба	XVII век
Архитектонски опис
Стил	поствизантиски

Местоположба

Црквата се наоѓа покрај селото, на неговата јужна страна, веднаш покрај регионалниот пат 2344.^[3]

Околу црквата се сместени и селските гробишта.

Историја

Зографскиот натпис од 1869 година

За нејзе нема податоци кога е подигната, но мештаните тврдат дека е многу стара црква.^[3] Сепак, според натписот над западниот влез во наосот може да се заклучи дека е изградена во XVII век, а обновена во 1869 година.^[4]

Архитектура

Црквата е мала правоаголна еднокорабна градба со полукружна апсида на исток и калкански покрив. При обновувањето веројатно е проширена на запад по целата нејзина должина, а на југ е дограден отворен трем. Во црквата се влегува од западната и од јужната страна,^[4] над која има ниша со допојасна претстава од XIX век на непознат светец со долга брада, можеби Свети Атанасиј.^[5]

Фрескоживопис

Храмот е целосно обновен и малтерисан. Единствениот јасен показател за времето на неговиот настанок е делумно зачуваната фреска на Света Петка во нишата над олтарната апсида на источната фасада. Светицата е насликна допојасно, облечена во темнокафеав химатион; во десната рака држи маченички крст, а другата дланка ѝ е отворена кон набљудувачот. Ова дело се датира од XVII век. Траги од живописите од тоа време има и во олтарниот простор на црквата. Според натпис над јужнот влез (подоцна изгубен), црквата е одново пресликана во 1887 г. од месните зографи раководени од Петар Николов и неговите соработници, брат му Анастас и ученикот Илија Манев од Дреново, но во апсидата и нишата во проскомидијата зографите сликале непосредно врз постарите фрески без да нанесат нова подлога. Во конхата на апсидата е Света Богородица Ширшаја со малиот Христос во медалјон на градите. Следат Свети Василиј Велики и Свети Јован Златоуст во Архијерејската литургија и допојасната претстава на Свети Стефан во жртвеникот со ѓаконска одежда со бел стихар, орар со насликан трисагион и црвена наметка преку десното рамо. Во левата рака држи дарохранилница во облик на храм, а во десната држи кадилница со која благословува.^[5]

Живописот од XIX век е следниов: во олтарот на источниот ѕид во третото подрачје и на таванот е Бог Саваот, во второто подрачје е пророкот Даниил меѓу лавови јужно од апсидата, пророкот Исаија северно од апсидата. Сирамовиот Лазар е на јужниот ѕид. Горчливата чаша на смртта е во второто подрачје на северниот ѕид,^[5] а под неа се допојасни претстави на Светите врачи Кузман и Дамјан. На таванот во средината е Христос Седржител, а третата фреска на запад не е зачувана. На јужниот ѕид, од исток кон запад, во првото подрачје се насликани во група светците Јустин, Ефрем, Евсевиј, Антониј, Маврустен и Амвросиј. Над нив се Свети Димитрија на коњ како прободува војник, Вознесението Илиево, Свети Спиридон и Света Елисавета. На запад од влезот на јужниот ѕид е насликан Свети Онуфриј, а потоа следи сцената на Колежот на витлеемските деца и Свети Хралампиј како го гази ѓаволот. Горе на западниот ѕид е Рождеството Христово, а во првото подрачје е Страшниот суд. На северниот ѕид, од запад кон исток, на западната половина е Второто пришествие; во второто подрачје се Свети Ѓорѓи на коњ како ја убива ламјата и Света Катерина, во првото се Свети Никола, Архангел Гаврил како му се јавува на Захариј и светите Константин и Елена.^[6]

• 
  Света Петка на источната фасада (сост. 2024 г.)
• 
  Апсидата пресликана во 1887 г.
• 
  Света Петка на источната фасада, XVII век

Икони и иконостас

Иконостасот е во два реда и според документацијата на Националниот конзерваторски центар престолните икони од првиот ред се: царските двери: „Архангел Михаил му ја вади душата на богатиот“; „Богородица со Христос“; „Исус Христос“; „Исус Христос“ во горниот дел и „Свети Ѓорѓи и Света Недела“ во долната половина. Во вториот деисисен ред се иконите „Исус Христос“; „Еангелистот Лука“, „Апостол Тома“, „Апостол Андреја“ и „Апостол Петар“. Веројатно од раката на друг зограф се останатите икони: „Исус Христос“; „Света Недела“; „Свети Пантелејмон“, датирана во 1883 година.^[6]

Галерија

• 
  Селските гробишта
• 
  Поглед на задниот дел
• 
  Трпезаријата
• 
  Споредниот влез
• 
  Ниша над споредниот влез
• 
  Апсидата
• 
  Припратата
• 
  Главниот влез
• 
  Ниша над главниот влез со името на црквата
• 
  Поглед на црквата

Поврзано

• Велешко архијерејско намесништво
• Чашкарска парохија
• Дреново