Штрајк

Штрајк^[1][2] или прекин на работа — колективен прекин на работните дејности додека не се исполнат одредени барања на странката во работен спор која го организирала штрајкот, најчесто работниците.

Штрајк во Оксфорд, 2006

Штрајк во Њујорк

Штрајковите можат да имаат различни цели. Може да се одржи од синдикат во компанија, стопанска гранка или може да биде општ штрајк. Политичките штрајкови, на пример, вршат притисок врз парламентот и владата да ги разгледаат барањата на штрајкувачите. Во политички напнати ситуации, тие можат да прераснат во генерални штрајкови и да го парализираат стопанството на целата земја.

Тек на штрајкот

Во поновата историја, штрајковите се одвиваат по следниот образец: работниците престануваат да ја вршат својата работа, но сепак доаѓаат на своето работно место; Работодавачите првично ги отфрлаат барањата на работниците и се обидуваат да ја заменат работата на штрајкувачите со работа на штрајкбрехери - работници кои продолжуваат да работат и покрај тоа што синдикатот објавил штрајк. Штрајкбрехерите се најомразените вработени во работничкиот круг; тие се принудени да трпат навреди, па дури и физички напади од штрајкувачите. Доколку ситуацијата се заостри или штрајкот продолжи на неодредено време, можна е полициска интервенција против штрајкувачите; Ваквите интервенции меѓу двете светски војни често биле груби и неоправдани.

Работодавачите и државата најмногу се плашат од голем општ штрајк, во кој штрајкуваат сите или дел од работниците во еден град, покраина или држава. Ако голем број работници штрајкуваат, животот во заедницата не може да се одвива нормално. Доколку штрајкот се одолговлечи, паричните загуби се големи, а стопанството назадува.^[3]

Штрајкот завршува со попуштање на работодавачите и прифаќање на барањата на синдикатот или со негово сузбивање.

Историја

Првиот познат штрајк се случил во 12 век пр. н. е. во Египет за време на владеењето на Рамзес III при изведувањето на градежните работи. Настанот е зачуван на папирус и детално го опишува текот на штрајкот.^[4]

Англискиот збор „штрајк“ првпат се појавил во 1768 година кога морнарите за поддршка на протестите во Лондон ги „удриле“ или ги отстраниле врвните едра на трговските бродови во пристаништето.^[5][6] Службените публикации обично користат неутрални изрази како „престанок на работа“ или „спор“.

Од 1917 година Мексиканскиот устав, првиот устав на Мексико, го гарантирал правото на штрајк. Поради масовната невработеност во Америка во 1937 година избувнале 4.740 штрајкови, што е најголемиот бран штрајкови во историјата. ^{[се бара извор]}

Штрајковите биле забранети во некои комунистички земји.^{[се бара извор]} Според идејата за самоуправување на работниците, штрајковите се сметале за невозможни и неприродни, а синдикатите се занимавале со маргинална работа како организирање излети. Обидите за штрајкови често завршувале со насилно сузбивање, а штрајкувачите завршувале во затвор или биле убиени.

Штрајк со глад

Штрајкот со глад е облик на отпор, најчесто на затворениците против затворските власти. Тоа најчесто го вршат политички затвореници.