Вакуф
село во Општина Кратово From Wikipedia, the free encyclopedia
село во Општина Кратово From Wikipedia, the free encyclopedia
Вакуф или Вак’в — село во североисточниот дел на Македонија, во Општина Кратово, во околината на градот Кратово.
Вакуф Вак’в | |
Поглед на маалото Горно Стојкарци во преден план | |
Координати 42°03′47″N 22°02′38″E | |
Регион | Североисточен |
Општина | Кратово |
Област | Средорек |
Население | 88 жит. (поп. 2021)[1] |
Пошт. бр. | 1360 |
Повик. бр. | 031 |
Шифра на КО | 14002 |
Надм. вис. | 414 м |
Слава | Ѓурѓовден |
Вакуф на општинската карта Атарот на Вакуф во рамките на општината | |
Вакуф на Ризницата |
Селото се наоѓа во западниот дел на територијата на Општина Кратово, во југоисточниот дел на областа Средорек, недалеку од Крива Река.[2] Селото е рамничарско, на надморска височина од 420 метри. Од градот Кратово селото е оддалечено 16,5 километри.[2]
До селото се стигнува преку асфалтен пат, кој е дел од регионалниот пат 29277.
Селото се наоѓа на границата на Кривопаланечката, Кумановската и Кратовската област. Околни села се Куклица, Тополовиќ, Шопско Рударе и други. Најголемиот дел од атарот се наоѓа на левиот брег на Крива Река, во долниот дел на долината на рекичката Повишница. Помал дел од атарот се наоѓа на десниот брег на реката. Мештаните во минатото со вода за пиење се снабдувале од извори и бунари.[3]
Месностите во атарот на селото ги носат следниве имиња: Гладно Поле, Бела Трева, Рамни Рид, Борса, Големи Рид, Китка, Ковачев Рид, Брајково, Крива Река, Црвени Чукар, Кртичина, Селиште, Еврејски Гробишта и други.[3]
Селото има многу разбиен тип, поделено на осум групи на куќи или маала, оддалечени едно од друго по 400 до 500 метри. Групите куќи вообичаено припаѓаат на еден род и се нарекуваат по неговото име. Десно од Крива Река се наоѓаат куќите на едно маало: Преко Река или Портарска, додека останатите маала се наоѓаат лево од реката.[3]
Српскиот географ Јован Цвииќ запишал дека селото некогаш претставувало џемат на соседното поголемо село Шопско Рударе.[3]
Во северниот дел на селото, кај денешното Петкулинско Маало, се наоѓаат наоѓалиштата Селиште и Еврејски Гробишта. Денес, таму се наоѓаат ниви. При нивното обработување се наоѓале остатоци на некогашни куќи и гробови. Во некои гробови, мештаните нашле старински пари.[3]
За време на отоманскиот период, селото имало две имиња: Неновце и Вакаф. Првото име било користено од Турците, додека второто го користеле Македонците. За да се разликува од истоименото кумановско село, ова село некогаш го имало и називор Кратовски Вакаф.[3]
Во 1912 година, селото имало околу 30 македонски и 5 ромски домаќинства.[3]
Според кажувањето на Стевче Доневски, собирач на легенди и преданија од кратовско, многу одамна во маалото Стојкарци живеело едно многудетно семејство. Судбината сакала да живеат во голема сиромаштија и беда. Мајката која имала пет дечиња, постојано сонувала сон во кој непознат глас и велел дека ќе најдат големо богатство кога ќе се пролее крв на најмалото нивно дете. По долго размислување, мајката за да ги спаси од глад и умирање останатите дечиња, одлучила да го спроведе сонот. Според нејзиното толкување на сонот, таа мислела дека најмалото детенце треба да го даде курбан, да падне крв за да семејството се спаси од глад. Го зела детето во раце, го однела во близина на денешниот храм Свети Константин и Елена и со скршено срце, пред да го даде курбан, со солзи во очите го галела по косичката. Во тој миг забележала вошка на главата на детето и со палецот ја притиснала. Вошката се размачкала на главата на детето. Во тој момент, од никаде се појавил силен ветер, кој за неколку секунди го расцепил на средина стариот орев. Од внатрешноста на оревот испаднале стотици златници, кои долги години биле скриени во дрвото. Мајката дури тогаш сфатила дека детето не треба да оди курбан, затоа што крвта на вошката била потребниот курбан. Го собрала азното и се куртулиле од сиромаштија.[4]
Атарот на селото зафаќа простор од 7,9 км2, при што преовладуваат обработливите површини со површина од 322,6 хектари, на пасиштата отпаѓаат 290,3 хектари, а на шумите 92,2 хектари.[2]
Во основа, селото има полјоделско-сточарска функција.[2]
Пред крајот на отоманскиот период, целата земја во атарот припаѓала на кратовските Турци — браќата Мамут-бег и Усеин-бег. По ослободувањето од Турците, селаните ја купиле земјата од беговите, а секое домаќинство го добило она парче земја која дотогаш ја обработувале.[3]
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Вакуф живееле 148 жители, сите Македонци.[5] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Вакуф имало 128 Македонци и 30 Роми, под врховенството на Бугарската егзархија.[6]
Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 200 Македонци.[7]
Од селото се иселил добар дел од населението, така што тоа од средно преминало во мало село. Во 1961 година селото броело 400 жители, а во 1994 година бројот се намалил на 138 жители, македонско население.[2]
Според пописот од 2002 година во Вакуф живееле 122 жители, сите Македонци.[8]
Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 88 жители, од кои 79 Македонци и 9 лица без податоци.[9]
Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:
Година | 1900 | 1905 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 1994 | 2002 | 2021 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Население | 148 | 128 | 322 | 359 | 400 | 350 | 179 | 162 | 138 | 122 | 88 |
Вакуф е македонско село.[3]
Според истражувањата од 1975 година, родови во селото се:
Повоената миграција село-град се одразила и во ова село, при што многу млади луѓе си заминале. Родовите Борозанци (5 к.) и Велковци (4 к.) живеат во соседното село Шопско Рударе, родот Петрови (1 к.) живее во Амзабегово, додека родот Борозанци (2 к.) се иселило во кумановското село Димонце.[3]
Кон крајот на XIX век, Вакуф било село во Кратовската каза на Отоманското Царство.
Селото се наоѓа во Општина Кратово, која била една од ретките општини во Македонија, која не била воопшто менувана во поглед на нејзините граници со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година.
Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Кратово. Селото припаѓало на општината Кратово и во периодот 1955-1965 година.
Во периодот 1952-1955, селото се наоѓало во рамките на тогашната општина Шопско Рударе, во која се наоѓале селата Вакуф, Кетеново, Коњух, Секулица, Татамир, Топаловиќ и Шопско Рударе. Во периодот 1950-1952 година, селото било дел од некогашната општина Секулица, во која влегувале селата Вакуф, Секулица и Татомир.
Во селото постои избирачкото место бр. 0921 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште.[14]
На локалните избори во 2021 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 63 гласачи.[15]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.