Затемнување на Сонцето
From Wikipedia, the free encyclopedia
Затемнување на Сонцето или сончево затемнување — вид на затемнување којшто се случува кога Месечината поминува помеѓу Сонцето и Земјата, а Месечината целосно или делумно го пооречува („прикрива“) Сонцето. Ова може да се случи само на млада месечина, кога Сонцето и Месечината се врзани, т.е. гледано од Земјата се наоѓаат во усогласување познато како сизигија. Во целосното затемнување, дискот на Сонцето е целосно прикриен од Месечината, додека во делумното и прстенестото затемнување, само дел од Сонцето е прикриено.
Целосно затемнување на Сонцето се случува кога Месечината целосно го покрива сончевиот диск, како што се гледа во ова затемнување на Сонцето во 1999. Протуберанција може да се види по должината на прстенот (во црвеното) како и екстензивни коронални филаменти. |
Прстенесто затемнување на Сонцето (лево) се случува кога Месечината е премногу далеку целосно да го покрие сончевиот диск (20 мај 2012). За време на делумно затемнување на Сонцето (десно), Месечината блокира само дел од сончевиот диск (23 октомври 2014). |
Кога Месечината би била во совршена кружна орбита, малку поблиску до Земјата, и во исто време и во орбитална рамнина, целосно затемнување на Сонцето би имало секој месец. Но, орбитата на Месечината е наклонета (навалена) на повеќе од 5 степени кон Земјината орбита околу Сонцето (видете еклиптика), па нејзината сенка на млада месечина обично ја промашува Земјата. Земјината орбита е наречена еклиптичка рамнина бидејќи орбитата на Месечината мора да ја помине оваа рамнина со цел да дојде до затемнување (како сончево така и месечинско). Покрај тоа, вистинската орбита на Месечината е елипсовидна, често носејќи ја доволно далеку од Земјата што аголната големина не е доволно голема да го болкира Сонцето целосно. Орбиталните рамнини се поминуваат едни со други во линија на јазли што резултира со најмалку две, а најмногу пет, затемнувања на Сонцето кои се појавуваат секоја година; не повеќе од две кои можат да бидат целосни затемнувања.[1][2] Меѓутоа, целосно затемнување на Сонцето е ретко на било која локација бидејќи целосно излегува само на тесен пат на површината на Земјата која е проследена од сенката на Месечината или сенка.
Затемнувањето е природна појава. Сепак, во некои антички и модерни култури, затемнувањето на Сонцето се припишува на натприродна причина или се смета за лош предзнак. Целосно затемнување на Сонцето може да биде застрашувачки за луѓето кои не се свесни за неговото астрономско објаснување, бидејќи Сонцето се чини дека исчезнува во текот на денот и небото почнува да се затемнува во рок од неколку минути.
Бидејќи погледот непосредно во Сонцето може да доведе до трајно оштетување на очите или слепило, специјална заштита за очи или посредни техники за гледање се користат кога се гледа затемнување на Сонцето. Технички е безбедно само да се види целосната фаза од целосното затемнување на Сонцето со голо око и без заштита; сепак, ова е опасна практика, бидејќи повеќето луѓе не се обучени да ги препознаат фазите на затемнување, која може да трае повеќе од два часа додека целосната фаза може само да трае до 7.5 минути за било која локација. Луѓе познати како бркачи на затемнувањето или сенкољупци (умброфили) патуваат на оддалечени места за да го набљудуваат или да бидат сведоци на предвиденото централно затемнување на Сонцето.[3][4]