ഈഡിപ്പസ് കോംപ്ലെക്സ്
From Wikipedia, the free encyclopedia
മനോവിശ്ലേഷണസിദ്ധാന്തം അനുസരിച്ച്, മാതാപിതാക്കളിൽ എതിർലിംഗത്തിൽ പെട്ടയാളെ സ്വന്തമാക്കാനും സ്വലിംഗത്തിൽപെട്ടയാളെ വകവരുത്താനും ഉള്ള അബോധവാഞ്ചയെ കേന്ദ്രീകരിച്ച് മനുഷ്യശിശുക്കളിൽ രൂപപ്പെട്ടുവരുകയും അടിച്ചമർത്തപ്പെട്ടു നിൽക്കുകയും ചെയ്യുന്ന ഒരുപറ്റം വികാരങ്ങളും ആശയങ്ങളുമാണ് ഈഡിപ്പസ് കോംപ്ലെക്സ്. [1][2] കാമചോദനയുടേയും അഹംബോധത്തിന്റേയും വികാസത്തിലെ "ഈഡിപ്പൽ ദശ" എന്നറിയപ്പെടുന്ന മൂന്നുമുതൽ അഞ്ചുവരെ വയസ്സുകൾക്കിടയിലുള്ള ഘട്ടത്തെയാണ്, ക്ലാസ്സിക്കൽ മനോവിശ്ലേഷണസിദ്ധാന്തം ഈ ആശയ-വികാരസമുച്ചയത്തിന്റെ പ്രകടനകാലമായി കണക്കാക്കുന്നത്; എന്നാൽ "ഈഡിപ്പൽ ലക്ഷണങ്ങൾ" ഈ ഘട്ടത്തിനു മുൻപേ പ്രകടമായെന്നും വരാം.[1][2]
ഈഡിപ്പസ് കോംപ്ലെക്സ് എന്ന പേര്, അറിയാതെയാണെങ്കിലും സ്വന്തം അച്ഛനെ കൊന്ന് അമ്മയെ വിവാഹം കഴിച്ച യവനപുരാവൃത്തത്തിലെ ഈഡിപ്പസിന്റെ പേരിനെ ആശ്രയിച്ചാണ്. സിഗ്മണ്ട് ഫ്രോയിഡിന്റെ അഭിപ്രായത്തിൽ, മനുഷ്യന്റെ വംശോല്പത്തിചരിത്രത്തിൽ അടിയുറച്ച(phylogenetic) സാർവലൗകിക പ്രതിഭാസമായ ഈഡിപ്പസ് കോംപ്ലെക്സാണ് അബോധമനസ്സിലെ പാപചിന്തയിൽ വലിയൊരംശത്തിന് ഉത്തരവാദി. പുരാവൃത്തത്തിലെ ഈഡിപ്പസിനെ പരാമർശിച്ച് ഫ്രോയിഡ് ഇതിനെ ഇങ്ങനെ വിശദീകരിക്കുന്നു:
“ | ഈഡിപ്പസിന്റെ വിധി നമ്മെ സ്പർശിക്കുന്നത് അത് നമ്മുടേതും ആകാമായിരുന്നതുകൊണ്ടാണ് – ജനനത്തിനു മുൻപ് വെളിച്ചപ്പാട് അയാൾക്കുമേൽ വച്ച ശാപം തന്നെ നമ്മുടെമേലും വയ്ക്കപ്പെട്ടിരിയ്ക്കുന്നു. ആദ്യത്തെ കാമചോദന അമ്മയുടെ നേർക്കായിരിക്കുകയെന്നതും ആദ്യത്തെ വെറുപ്പിന്റേയും പാതകവാസനയുടേയും ലക്ഷ്യം അച്ഛൻ ആയിരിക്കുകയെന്നതും നമ്മുടെയൊക്കെ വിധിയാണ്. അത് അങ്ങനെ തന്നെയാണെന്ന് നമ്മുടെ സ്വപ്നങ്ങൾ നമ്മെ ബോദ്ധ്യപ്പെടുത്തുന്നു.[3] | ” |
ഈഡിപ്പസ് കോംപ്ലെക്സിന്റെ വിജയകരമായ പരിഹാരം വളർച്ചയുടെ ദൃഷ്ടിയിൽ അഭികാമ്യവും ലിംഗ, വ്യക്തി സത്തകളുടെ വികസനത്തിൽ പ്രധാനവുമാണെന്ന് ക്ലാസിക്കൽ മനോവിശ്ലേഷണം കരുതുന്നു. അച്ഛനുമായുള്ള ഈഡിപ്പൽ ശത്രുത ആൺകുട്ടികളിൽ ഉളവാക്കുന്ന വൃഷണഛേദഭയവും(castration anxiety), പെൺകുട്ടികൾക്ക് സ്വാഭാവികമായ ശിശ്നാസൂയയും(penis envy) മൂലം, ആൺകുട്ടികളിലും പെൺകുട്ടികളിലും ഈഡിപ്പസ് കോംപ്ലെക്സിന്റെ പരിഹാരം വ്യത്യസ്തരീതികളിലാണെന്ന് ഫ്രോയിഡ് നിർദ്ദേശിച്ചു. മാതാപിതാക്കളിൽ സ്വന്തം ലിംഗത്തിൽ പെട്ടയാളുമായുള്ള ഏകീഭാവത്തിലും എതിർലിംഗത്തിൽ പെട്ടയാളുടെ താൽക്കാലികമോ ഭാഗികമോ ആയ തിരസ്കാരത്തിലും കൂടിയാണ് ഈഡിപ്പസ് കോംപ്ലെക്സ് പരിഹൃതമാകുന്നത്; തിരസ്കരിക്കപ്പെടുന്നയാൾ, കുട്ടിയുടെ മുതിർന്ന ലൈംഗികതയുടെ വിഷയമായി പിന്നീട് കണ്ടെത്തപ്പെടുന്നു.
പരിഹരിക്കപ്പെടാതെ നിൽക്കുന്ന ഈഡിപ്പസ് കോംപ്ലെക്സ്, ഞരമ്പുരോഗം(neurosis), സ്വവർഗ്ഗരതി, ബാലപീഡനരതി(paedophilia) എന്നിവയിലേയ്ക്കു നയിച്ചേക്കാമെന്ന് ഫ്രോയിഡ് കരുതി. "ഈഡിപ്പസ് തലത്തിൽ" ഉറച്ചുപോകുന്ന വ്യക്തികൾ, "അമ്മപറ്റിയവരോ" "അച്ഛൻപറ്റിയവരോ"(mother-fixated or father-fixated) ആയിത്തീരുകയും, അമ്മയ്ക്കോ അച്ഛനോ പകരം വയ്ക്കാൻ പറ്റിയവരായി കാണപ്പെടുന്നവരെ ലൈംഗികപങ്കാളികളായി തെരഞ്ഞെടുക്കുന്നതിലൂടെ അവരുടെ അവസ്ഥ വെളിവാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.