എൻഡോമെട്രിയോസിസ്
From Wikipedia, the free encyclopedia
സ്ത്രീകളുടെ പ്രത്യുത്പാദന വ്യവസ്ഥയെ ബാധിക്കുന്ന ഒരു രോഗമാണ് എൻഡോമെട്രിയോസിസ്, അതിൽ ഗർഭാശയത്തിൻറെ ഉള്ളിൽ പൊതിയുന്ന ടിഷ്യു പാളിയായ എൻഡോമെട്രിയത്തിലെ കോശങ്ങൾക്ക് സമാനമായ കോശങ്ങൾ ഗര്ഭപാത്രത്തിന് പുറത്ത് വളരുന്നു. [6] [7] മിക്കപ്പോഴും ഇത് അണ്ഡാശയങ്ങളിലും ഫാലോപ്യൻ ട്യൂബുകളിലും ഗർഭാശയത്തിനും അണ്ഡാശയത്തിനും ചുറ്റുമുള്ള ടിഷ്യുകളിലാണ് കാണപ്പെടുക; അപൂർവ സന്ദർഭങ്ങളിൽ ഇത് ശരീരത്തിന്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളിലും സംഭവിക്കാം. [2] പെൽവിക് വേദന, കനത്ത ആർത്തവം, മലവിസർജ്ജന സമയത്തെ വേദന, വന്ധ്യത എന്നിവ ചില ലക്ഷണങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. [1] ബാധിച്ചവരിൽ പകുതിയോളം പേർക്കും വിട്ടുമാറാത്ത പെൽവിക് വേദനയുണ്ടാവാം, 70% പേർക്കും ആർത്തവസമയത്താണ് വേദന ഉണ്ടാകുന്നത്. [1] ലൈംഗികബന്ധത്തിനിടെയുള്ള വേദനയും സാധാരണമാണ്. [1] രോഗബാധിതരിൽ പകുതിയോളം ആളുകളിൽ വന്ധ്യത സംഭവിക്കുന്നു. [1] ഏകദേശം 25% വ്യക്തികൾക്ക് രോഗലക്ഷണങ്ങളില്ല, തൃതീയ കേന്ദ്രത്തിൽ വന്ധ്യത ചികിത്സയ്ക്ക് എത്തുന്നവരിൽ 85% പേർക്ക് വേദന ഒരു ലക്ഷണമല്ല. [1] [8] എൻഡോമെട്രിയോസിസിന് സാമൂഹികവും മാനസികവുമായ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഉണ്ടാകാം. [9]
എൻഡോമെട്രിയോസിസ് | |
---|---|
Endometriosis as seen during laparoscopic surgery | |
സ്പെഷ്യാലിറ്റി | Gynecology |
ലക്ഷണങ്ങൾ | Pelvic pain, infertility[1] |
സാധാരണ തുടക്കം | 20-40 years old[2][3] |
കാലാവധി | Long term[1] |
കാരണങ്ങൾ | Unknown[1] |
അപകടസാധ്യത ഘടകങ്ങൾ | Family history[2] |
ഡയഗ്നോസ്റ്റിക് രീതി | Based on symptoms, medical imaging, tissue biopsy[2] |
ഡിഫറൻഷ്യൽ ഡയഗ്നോസിസ് | Pelvic inflammatory disease, irritable bowel syndrome, interstitial cystitis, fibromyalgia[1] |
പ്രതിരോധം | Combined birth control pills, exercise, avoiding alcohol and caffeine[2] |
Treatment | NSAIDs, continuous birth control pills, intrauterine device with progestogen, surgery[2] |
ആവൃത്തി | 10.8 million (2015)[4] |
മരണം | ≈100 (0.0 to 0.1 per 100,000, 2015)[4][5] |
രോഗ കാരണം പൂർണ്ണമായും വ്യക്തമല്ല.[10] എൻഡോമെട്രിയോസിസിന്റെ ഭാഗങ്ങളിൽ ഓരോ മാസവും രക്തസ്രാവമുണ്ടാകുന്നു (ആർത്തവകാലം), ഇത് വീക്കം, പാടുകൾ എന്നിവയ്ക്ക് കാരണമാകുന്നു. [1][2] എൻഡോമെട്രിയോസിസ് മൂലമുണ്ടാകുന്ന വളർച്ച കാൻസർ അല്ല. [2] രോഗനിർണയം സാധാരണയായി മെഡിക്കൽ ഇമേജിംഗുമായി ചേർന്ന് രോഗലക്ഷണങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്; [2] എന്നിരുന്നാലും, രോഗനിർണ്ണയത്തിനുള്ള ഏറ്റവും ഉറപ്പുള്ള മാർഗ്ഗമാണ് ബയോപ്സി. [2] പെൽവിക് ഇൻഫ്ളമേറ്ററി ഡിസീസ്, ഇറിറ്റബിൾ ബവൽ സിൻഡ്രോം, ഇന്റർസ്റ്റീഷ്യൽ സിസ്റ്റിറ്റിസ്, ഫൈബ്രോമയാൾജിയ എന്നിവയും സമാന ലക്ഷണങ്ങളുള്ള മറ്റ് കാരണങ്ങളാണ്. [1] എൻഡോമെട്രിയോസിസ് സാധാരണയായി തെറ്റായി രോഗനിർണ്ണയം ചെയ്യപ്പെടുന്നു, സ്ത്രീകൾ പലപ്പോഴും അവരുടെ ലക്ഷണങ്ങൾ നിസ്സാരമോ സാധാരണമോ ആണെന്ന് തെറ്റായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നു. [9] എൻഡോമെട്രിയോസിസ് ഉള്ള സ്ത്രീകൾക്ക് കൃത്യമായ രോഗനിർണയം ലഭിക്കുന്നതിന് വലിയ കാലതാമസം കാണിക്കുന്നു. [11]
വായിലൂടെ കഴിക്കുന്ന ഗർഭനിരോധന മാർഗ്ഗങ്ങൾ ഉപയോഗിക്കുന്നത് എൻഡോമെട്രിയോസിസ് സാധ്യത കുറയ്ക്കുമെന്ന് താൽക്കാലിക തെളിവുകൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. [2] [12] വ്യായാമം ചെയ്യുന്നതും വലിയ അളവിൽ മദ്യം ഒഴിവാക്കുന്നതും പ്രതിരോധത്തിന് കാരണമാകാം. [2] എൻഡോമെട്രിയോസിസിന് ചികിത്സയില്ല, എന്നാൽ നിരവധി ചികിത്സകൾ രോഗലക്ഷണങ്ങൾ മെച്ചപ്പെടുത്തും. [1] ഇതിൽ അനാൾജെസിക്കുകൾ, ഹോർമോൺ ചികിത്സകൾ അല്ലെങ്കിൽ ശസ്ത്രക്രിയ എന്നിവ ഉൾപ്പെടാം. [2] ശുപാർശ ചെയ്യുന്ന അനാൾജെസിക്ക് മരുന്നുകൾ സാധാരണയായി നാപ്രോക്സെൻ പോലെയുള്ള നോൺ-സ്റ്റിറോയിഡൽ ആൻറി-ഇൻഫ്ലമേറ്ററി മരുന്നാണ് (NSAID). [2] ഗർഭനിരോധന ഗുളികയുടെ സജീവ ഘടകം തുടർച്ചയായി കഴിക്കുന്നത് അല്ലെങ്കിൽ പ്രോജസ്റ്റോജൻ ഉള്ള ഒരു ഗർഭാശയ ഉപകരണം ഉപയോഗിക്കുന്നതും ഉപയോഗപ്രദമാകും. [2] ഗൊണാഡോട്രോപിൻ-റിലീസിംഗ് ഹോർമോൺ അഗോണിസ്റ്റ് (GnRH അഗോണിസ്റ്റ്) വന്ധ്യതയുള്ളവർക്ക് ഗർഭിണിയാകാനുള്ള കഴിവ് മെച്ചപ്പെടുത്തും. [2] മറ്റ് ചികിത്സകളിലൂടെ രോഗലക്ഷണങ്ങൾ കൈകാര്യം ചെയ്യാൻ കഴിയാത്തവരെ ചികിത്സിക്കാൻ എൻഡോമെട്രിയോസിസ് ശസ്ത്രക്രിയയിലൂടെ നീക്കം ചെയ്യുന്നത് ഉപയോഗിക്കാം. [2]
2015 ലെ കണക്ക് പ്രകാരം ആഗോള തലത്തിൽ 10.8 ദശലക്ഷം ആളുകക്ക് രോഗം ബാധിച്ചിട്ടുണ്ടെന്നാണ് പറയുന്നത്. മറ്റ് സ്രോതസ്സുകൾ കണക്കാക്കുന്നത് പൊതു സ്ത്രീ ജനസംഖ്യയുടെ 6 മുതൽ 10% വരെയും [1] ലക്ഷണമില്ലാത്ത സ്ത്രീകളിൽ 2 മുതൽ 11% വരെയും [10] ബാധിക്കപ്പെടുന്നു എന്നാണ്. കൂടാതെ, ഒരു സാധാരണ ജനസംഖ്യയിൽ 11% സ്ത്രീകൾക്ക് മാഗ്നെറ്റിക് റെസൊണൻസ് ഇമേജിംഗിൽ (എംആർഐ) കാണാവുന്ന എൻഡോമെട്രിയോസിസ് കണ്ടുപിടിക്കപ്പെടാത്ത അവസ്ഥയുണ്ട്. [13] [14] മുപ്പതുകളിലും നാൽപ്പതുകളിലും പ്രായമുള്ളവരിലാണ് എൻഡോമെട്രിയോസിസ് കൂടുതലായി കാണപ്പെടുന്നത്; എന്നിരുന്നാലും, എട്ട് വയസ്സ് മുതൽ പെൺകുട്ടികളിൽ ഇത് ആരംഭിക്കാം. [2]
1920-കളിൽ ആണ് എൻഡോമെട്രിയോസിസ് ഒരു പ്രത്യേക അവസ്ഥയാണെന്ന് ആദ്യമായി നിർണ്ണയിക്കപ്പെട്ടതു. [15] അതിനുമുമ്പ്, എൻഡോമെട്രിയോസിസും അഡെനോമിയോസിസും ഒരുമിച്ച് കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. [15] ആരാണ് രോഗം ആദ്യം വിവരിച്ചതെന്ന് വ്യക്തമല്ല. [15]