![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Herat_6961a.jpg/640px-Herat_6961a.jpg&w=640&q=50)
മൂസല്ല സമുച്ചയം
From Wikipedia, the free encyclopedia
അഫ്ഗാനിസ്താനിലെ ഹെറാത്തിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന തിമൂറി സാമ്രാജ്യകാലത്തെ ഒരു ചരിത്രാവശിഷ്ടമാണ് മൂസല്ല സമുച്ചയം. രാജ്യത്തെ ഇസ്ലാമികചരിത്രാവശിഷ്ടങ്ങളിൽത്തന്നെ മഹത്തരമായ ഒന്നാണിത്. 1417-ലാണ് ഈ സമുച്ചയത്തിന്റെ പണി തുടങ്ങിയത്. തിമൂറിന്റെ മകനും ചക്രവർത്തിയുമായിരുന്ന ഷാ രൂഖിന്റെ ഭാര്യയായിരുന്ന ഗോഹർഷാദ് ബീഗം ആയിരുന്നു ഇത് പണികഴിപ്പിച്ചത്. ഒരു മദ്രസ, ഒരു നമസ്കാരപ്പള്ളി എന്നിവയടങ്ങുന്ന ഈ സമുച്ചയത്തിന്റെ പണി 1432-ൽ പൂർത്തിയായി[1] ഹെറാത്തിലെ പഴയ പട്ടണത്തിന്റെ വടക്കാണ് ഈ ചരിത്രസ്മാരകം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.[2]
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Herat_6961a.jpg/640px-Herat_6961a.jpg)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Herat_Goharshad_tomb.jpg/640px-Herat_Goharshad_tomb.jpg)
സമുച്ചയത്തിന്റെ ഒരു ഭാഗം ഗോഹർഷാദിന്റെ തന്നെ ഖബറിടമാണ്. ഗോൺബാദ് ഇ സബ്സ് (പച്ച ശവകുടീരം) എന്നും ഈ ശവകുടീരം അറിയപ്പെടുന്നു.. സമർഖണ്ഡിലെ തിമൂറിന്റെ ശവകുടീരമായ ഗുർ-ഇ മീർ പോലെത്തന്നെ വാരികളുള്ള താഴികക്കുടം ഇതിനുണ്ട്. 1457-ൽ കൊല്ലപ്പെടുകയായിരുന്ന ഗോഹർഷാദ് ബീഗത്തിനു വേണ്ടി ഷാ രൂഖാണ് ഈ ശവകുടീരം പണികഴിപ്പിച്ചത്. എന്നാൽ ഗോഹർഷാദിനെ അടക്കം ചെയ്തത് മൂസല്ല സമുച്ചയത്തിലാണോ അതോ ഹെറാത്തിന് 111 കിലോമീറ്റർ പടിഞ്ഞാറുള്ള കുശാനിലെ ഷഡ്ഭുജാകൃതിയിലുള്ള ശവകുടീരത്തിലാണോ എന്ന കാര്യം തർക്കത്തിലാണ്.
മൂസല്ല സമുച്ചയത്തിലെ മദ്രസ നിർമ്മിച്ചത് ഹുസൈൻ ബൈഖാറയാണ്. അഫ്ഘാനിസ്താനിലെ മിക്ക തിമൂറിദ് കെട്ടിടങ്ങളും 1885-ൽ ബ്രിട്ടീഷുകാരുടെ കാലത്ത് തകർക്കപ്പെട്ടെങ്കിലും ശവകുടീരവും ആറ് ഗോപുരങ്ങളും ഹെറാത്തിൽ ഇപ്പോഴുമുണ്ട്. ഷാ രൂഖിന്റെ പുത്രനായിരുന്ന ഘിയാസ് അൽ ദീൻ ബൈസൺ ഘോറിന്റെ ഭൗതികാവശിഷ്ടവും ഈ കുടീരത്തിലാണ് അടക്കിയിരിക്കുന്നത്. പേരുകേട്ട കലാസ്വാദകനും പ്രോത്സാഹകനുമായിരുന്ന ഇദ്ദേഹം 1433-ൽ തന്റെ 37-ആം വയസിലാണ് മരണമടഞ്ഞത്. അമിതമദ്യപാനമാണ് ഇയാളുടെ അകാലമരണത്തിന് കാരണമായതെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു[1].