![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Painting%252C_portrait_of_Nader_Shah_seated_on_a_carpet%252C_oil_on_canvas%252C_probably_Tehran%252C_1780s_or_1790s_%2528cropped%2529.jpg/640px-Painting%252C_portrait_of_Nader_Shah_seated_on_a_carpet%252C_oil_on_canvas%252C_probably_Tehran%252C_1780s_or_1790s_%2528cropped%2529.jpg&w=640&q=50)
നാദിർ ഷാ
From Wikipedia, the free encyclopedia
1736 മുതൽ 1747 വരെ വിശാല ഇറാനിൽ ഭരണത്തിലിരുന്ന അഫ്ഷാറി സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ ചക്രവർത്തിയും സ്ഥാപകനുമാണ് നാദിർ ഷാ അഫ്ഷാർ (പേർഷ്യൻ: نادر شاه افشار;) എന്ന നാദിർ ഷാ. (നാദിർ ഖിലി ബെഗ്, നാദിർ ഖാൻ എന്നിങ്ങനെയും അറിയപ്പെടുന്നു). (ജനനം: 1688 നവംബർ /1698 ഓഗസ്റ്റ് 6 – മരണം: 1747 ജൂൺ 19). ഇദ്ദേഹത്തിന്റെ സൈനികതന്ത്രങ്ങൾ മൂലം ചില ചരിത്രകാരന്മാർ പേർഷ്യയിലെ നെപ്പോളിയൻ എന്നും രണ്ടാം അലക്സാണ്ടർ എന്നും അദ്ദേഹത്തെ വിശേഷിപ്പിക്കുന്നു.
നാദിർ ഷാ | |
---|---|
ഇറാന്റെ ഷാ | |
![]() A contemporary court portrait of Nader Shah by Mohammad Reza Hendi (c. 1740), now held in London's V&A | |
ഭരണകാലം | 1736–1747 |
മുൻഗാമി | അബ്ബാസ് മൂന്നാമൻ |
പിൻഗാമി | ആദിൽ ഷാ |
രാജ്ഞിയും റീജന്റ് | റസിയ ബീഗം സഫവി |
പിതാവ് | ഇമാം ക്വിലി |
സഫവി സാമ്രാജ്യത്തിലെ ദുർബലനായ ഷാ ഹുസൈന്റെ കാലത്ത് അഫ്ഗാനികൾ പേർഷ്യ പിടിച്ചടക്കി ആധിപത്യം സ്ഥാപിച്ച വേളയിലാണ് നാദിർഷാ രംഗത്തെത്തുന്നത്. ഓട്ടൊമൻ തുർക്കികളും റഷ്യക്കാരും പേർഷ്യയുടെ പല ഭാഗങ്ങളും ഇക്കാലത്ത് കൈയടക്കി വച്ചിരുന്നു. പിന്നീട് സഫവികളൂടെ ദുർബലരായ പിൻഗാമികളിൽ നിന്നും 1736-ൽ നാദിർ ഷാ അധികാരം സ്വയം ഏറ്റെടുക്കുകയും ചെയ്തു.
നാദിർ ഷയുടെ സൈനികമുന്നേറ്റൾ വിശാലമായ ഒരു പേർഷ്യൻ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ പിറവിക്ക് വഴിതെളിച്ചു. ഈ സാമ്രാജ്യത്തിൽ, ഇന്നത്തെ ഇറാൻ, അഫ്ഗാനിസ്താൻ, പാകിസ്താൻ, കോക്കാസസ് മേഖലയുടെ ഭാഗങ്ങൾ, മദ്ധ്യേഷ്യയുടെ ചില ഭാഗങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. എങ്കിലും സൈനികരംഗത്തെ ചെലവ്, പേർഷ്യൻ സാമ്പത്തികരംഗത്ത് വൻ നാശനഷ്ടം വരുത്തിവച്ചു. നാദിർ ഷായുടെ വിജയങ്ങൾ, അദ്ദേഹത്തെ മദ്ധ്യേഷ്യയിലെ ഏറ്റവും ശക്തമായ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ അധിപനാക്കിയെങ്കിലും 1747-ൽ അദ്ദേഹം കൊല്ലപ്പെട്ടതിനു ശേഷം സാമ്രാജ്യം ഛിന്നഭിന്നമായി.