പബ്ലിക്ക് കമ്പനി

പൊതുവേ ഓഹരി പങ്കാളിത്തത്തിലൂടെ ഉടമസ്ഥാവകാശം സംഘടിപ്പിക്കുന്ന ഒരു പൊതു കമ്പനി, പൊതുവിൽ വ്യാപാരം നടത്തുന്ന കമ്പനി, പൊതുവായി കൈവശം വച്ചിരിക്കുന്ന കമ്പനി, പൊതുവായി ലിസ്റ്റുചെയ്ത കമ്പനി, അല്ലെങ്കിൽ പബ്ലിക് ലിമിറ്റഡ് കമ്പനി എന്നിവയെയാണ് പബ്ലിക്ക് കമ്പനി എന്നു പറയുന്നത്. പബ്ലിക്ക് കമ്പനികൾ സ്റ്റോക്ക് എക്സ്ചേഞ്ചിലോ അല്ലെങ്കിൽ കൗണ്ടർ മാർക്കറ്റുകളിലോ സ്വതന്ത്രമായി ട്രേഡ് ചെയ്യാൻ ഉദ്ദേശിച്ചുള്ളതാണ്. ഒരു പൊതു കമ്പനിയെ സ്റ്റോക്ക് എക്സ്ചേഞ്ചിൽ (ലിസ്റ്റുചെയ്ത കമ്പനി) ലിസ്റ്റുചെയ്യാൻ കഴിയും, അത് ഷെയറുകളുടെ വ്യാപാരം സുഗമമാക്കുന്നു, പൊതുകമ്പനി അല്ലെങ്കിൽ ലിസ്റ്റ് ചെയാൻ സാധിക്കില്ല (ലിസ്റ്റുചെയ്യാത്ത പൊതു കമ്പനി). ചില അധികാരപരിധിയിൽ, ഒരു നിശ്ചിത വലിപ്പത്തിലുള്ള പൊതു കമ്പനികളെ ഒരു എക്സ്ചേഞ്ചിൽ ലിസ്റ്റുചെയ്യണം.

ഡച്ച് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിയുടെ / യുണൈറ്റഡ് ഈസ്റ്റ് ഇൻഡീസ് കമ്പനിയുടെ ഒരു ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യൻമാന്റെ തനിപ്പകർപ്പ്. ലോകത്തിലെ ആദ്യത്തെ ഔദ്യോഗികമായി ലിസ്റ്റുചെയ്ത പൊതു കമ്പനിയായ ഡച്ച് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി (ഡച്ചിൽ “VOC” എന്ന ചുരുക്കപ്പേരിലും അറിയപ്പെടുന്നു) ^[1] ഒരു സുഗന്ധവ്യഞ്ജന വ്യാപാരത്തിനായി ആരംഭിച്ചു. 1602 ൽ വി‌ഒ‌സി ലോകത്തിലെ ആദ്യത്തെ റെക്കോഡ് ഐ‌പി‌ഒ ഏറ്റെടുത്തു. 6.5 ദശലക്ഷം ഗിൽഡേഴ്സ്(പതിനേഴാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഉപയോഗിച്ചിരുന്ന ഡച്ച് നാണയ വിനിമയം) വേഗത്തിൽ സമാഹരിക്കാൻ കമ്പനിയെ പ്രാപ്തരാക്കി.

പ്രത്യേക കമ്പനികളുടെ നിയമവ്യവസ്ഥകൾക്കകത്താണ് പൊതു കമ്പനികൾ രൂപീകരിക്കുന്നത്, അതിനാൽ അവർ താമസിക്കുന്ന പോളിറ്റിയിൽ(polity) വ്യത്യസ്തവും വേറിട്ടതുമായ അസോസിയേഷനുകളും ഔദ്യോഗിക പദവികളും ഉണ്ട്. അമേരിക്കൻ ഐക്യനാടുകളിൽ, ഉദാഹരണത്തിന്, ഒരു പൊതു കമ്പനി സാധാരണയായി ഒരു തരം കോർപ്പറേഷനാണ് (ഒരു കോർപ്പറേഷൻ ഒരു പൊതു കമ്പനിയാകേണ്ടതില്ല), ഫ്രാൻസിൽ ഇത് സാധാരണയായി ഒരു “സൊസൈറ്റി അനോണിം” (എസ്എ) ആണ്, ബ്രിട്ടനിൽ ഒരു പബ്ലിക് ലിമിറ്റഡ് കമ്പനി ( plc), ജർമ്മനിയിൽ ഇത് ഒരു അക്റ്റിൻ‌ജെസെൽ‌ചാഫ്റ്റ്(Aktiengesellschaft)ആണ്(AG). ഒരു പൊതു കമ്പനിയുടെ പൊതുവായ ആശയം സമാനമായിരിക്കാമെങ്കിലും, വ്യത്യാസങ്ങൾ അർത്ഥവത്താകുന്നു, മാത്രമല്ല വ്യവസായത്തെയും വ്യാപാരത്തെയും സംബന്ധിച്ച അന്താരാഷ്ട്ര നിയമ തർക്കങ്ങളുടെ കാതലാണ്.

ചരിത്രം

ലോകത്തിലെ ആദ്യത്തെ ഔദ്യോഗിക സ്റ്റോക്ക് എക്സ്ചേഞ്ചായ ആംസ്റ്റർഡാം സ്റ്റോക്ക് എക്സ്ചേഞ്ചിന്റെ മുറ്റം (അല്ലെങ്കിൽ ഡച്ചിലെ ബിയേഴ്സ് വാൻ ഹെൻഡ്രിക് ഡി കീസർ).^[2][3][4][5]ആധുനികമായി പൊതുവായി ലിസ്റ്റുചെയ്തിട്ടുള്ള മൾട്ടിനാഷണൽ കോർപ്പറേഷനുകൾ (ഫോർബ്സ് ഗ്ലോബൽ 2000 കമ്പനികൾ ഉൾപ്പെടെ) പല കാര്യങ്ങളിലും, എല്ലാവരും പതിനേഴാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഡച്ച് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി (വിഒസി) ആരംഭിച്ച ഒരു ബിസിനസ് മോഡലിന്റെ പിൻഗാമികളാണ്.^[6]

1606 സെപ്റ്റംബർ 9-ന് വി.ഒ.സി ചേംബർ ഓഫ് എൻഖുയിസെൻ നൽകിയ ഏറ്റവും അറിയപ്പെടുന്ന ഏറ്റവും പഴയ സ്റ്റോക്ക് സർട്ടിഫിക്കറ്റുകളിലൊന്ന്^{[7][8][9][10]}

ആധുനിക കാലഘട്ടത്തിന്റെ തുടക്കത്തിൽ ഡച്ചുകാർ നിരവധി സാമ്പത്തിക ഉപകരണങ്ങൾ വികസിപ്പിക്കുകയും ആധുനിക സാമ്പത്തിക വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് അടിത്തറയിടാൻ സഹായിക്കുകയും ചെയ്തു. ഡച്ച് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി (വി‌ഒ‌സി) പൊതുജനങ്ങൾക്ക് ബോണ്ടുകളും സ്റ്റോക്ക് ഷെയറുകളും വിതരണം ചെയ്ത ചരിത്രത്തിലെ ആദ്യത്തെ കമ്പനിയായി.^[11][12]മറ്റൊരു വിധത്തിൽ പറഞ്ഞാൽ, വിഒസി ഔദ്യോഗികമായി പരസ്യമായി വ്യാപാരം നടത്തുന്ന ആദ്യത്തെ കമ്പനിയാണ്^[13], കാരണം ഇത് ഒരു ഔദ്യോഗിക സ്റ്റോക്ക് എക്സ്ചേഞ്ചിൽ യഥാർത്ഥത്തിൽ ലിസ്റ്റുചെയ്ത ആദ്യത്തെ കമ്പനിയാണ്. കൈമാറ്റം ചെയ്യാവുന്ന ആദ്യത്തെ സർക്കാർ ബോണ്ടുകൾ ഉപയോഗിച്ച് ഇറ്റാലിയൻ നഗരങ്ങൾ നിർമ്മിക്കുമ്പോൾ, സമ്പൂർണ്ണ മൂലധന വിപണി ഉൽ‌പാദിപ്പിക്കുന്നതിന് ആവശ്യമായ മറ്റ് ഘടകങ്ങൾ അവർ വികസിപ്പിച്ചില്ല.