Бүгд Найрамдах Мозамбик Улс (порт. República de Moçambique) Африк тивийн зүүн урд эрэг дахь Португалийн колони байсан 1975 онд тусгаар тогтносон улс юм. Дорно талаараа Энэтхэгийн далайгаар 3000 км хүрээлэгддэг байна. Мозанбик улсыг нар зөв тойруулан Өмнөд Африкийн Бүгд Найрамдах Улс, Эсватини, Зимбабве, Замби, Малави, Танзани гэх зургаан улс хил залгадаг байна.
Бүгд Найрамдах Мозамбик Улс República de Moçambique (Португал)
| |
|---|---|
 Төрийн далбаа
 Сүлд
| |
| Төрийн дуулал: Pátria Amada (Португал) "Хайрт эх орон" | |
.svg)  | |
| Нийслэл ба томоохон хот | Мапуту 25°57′S 32°35′E |
| Албан ёсны хэл | Португал хэл |
| Хүлээн зөвшөөрөгдсөн орон нутгийн хэл | Макуа, Сена, Тсога, Ломве хэл |
| Угсаатны бүлгүүд (2017)[1] |
|
| Шашин (2020)[2] |
|
| Ард түмний нэршил | Мозамбикчүүд |
| Төр засаг | Нэгдмэл ноёрхогч-намын хагас-ерөнхийлөгчийн бүгд найрамлах улс[3][4][5] |
• Ерөнхийлөгч | Филипе Ньюси |
• Ерөнхий сайд | Адриану Малеяни |
| Хууль тогтоох байгууллага | Бүгд Найрамдах Улсын Хурал |
| Үүсгэн байгуулалт | |
• Португалаас тусгаар тогтнов | 6 сарын 25, 1975 |
• НҮБ-д элсэв | 9 сарын 16, 1975 |
• Мозамбикийн иргэний дайн | 1977–1992 |
• Одоогийн үндсэн хууль | 12 сарын 21, 2004 |
| Газар нутаг | |
• Нийт | 801,590 км2 (35) |
• Усны эзлэх талбай (%) | 2.2 |
| Хүн ам | |
• 2023 тооцоо | 32,513,805[6] (45) |
• Нягтаршил | 28.7/км2 |
| ДНБ (ХАЧТ) | 2022 тооцоо |
• Нийт | ▲$48.0 тэрбум[7] (121) |
• Нэг хүнд ноогдох | ▲$1,457[7] (187) |
| ДНБ (нэрлэсэн) | 2022 тооцоо |
• Нийт | ▲$17.8 тэрбум[7] (128) |
• Нэг хүнд ноогдох | ▲ $542[7] (185) |
| ОТББИ (2014) | 54.0[8] өндөр |
| ХХИ (2021) | ▼ 0.446[9] бага · 185 |
| Мөнгөний нэгж | Метикал (MZN) |
| Цагийн бүс | UTC+2 (ТАЦ) |
| Огнооны формат | өө/сс/жжжж |
| Жолооны тал | зүүн |
| Утасны томьёо | +258 |
| Домэйн нэр | .mz |
Вэбсайт www | |
"Мозамбик" гэдэг үг нь тус улсын өнөөгийн нутаг дэвсгэрийн зүүн хойд эргийн ойролцоох арал дээр захирч байсан нутгийн султан Муса бин Бик-ийн нэрнээс гаралтай юм. 1498 онд Португалчууд арал дээр анх бууж, арлыг султаны нэрээр нэрлэж, дараа нь энэ нэр улс даяар тархжээ.
Түүх
Эхэндээ Мозамбикийн нутаг дэвсгэрт ан агнуураар амь залгуулдаг байсан Бушмен, Хоттентот овгууд амьдардаг байв. 5-9-р зуунд банту овог аймгууд гарч ирэв. 8 -р зуунаас эхлэн Арабчууд Зүүн Африкт нэвтэрч, Энэтхэгийн далайн эрэг дээр олон худалдааны цэгүүдийг бий болгож эхлэв. Арабчууд алт, зааны яс, амьтны арьс зөөж байв. 15-р зууны дунд үе гэхэд феодалын эрт үеийн Мономотапа улс одоогийн Мозамбикийн дунд хэсэгт үүсчээ.
1498 онд Мозамбикийн нутаг дэвсгэрт Васко да Гама-гийн удирдлаган дор Энэтхэг рүү явж буй Португалийн усан экспедиц иржээ. 16 -р зууны эхэн үед Португалчууд Зүүн Африкийн эргийг судалж эхлэв. 1505 онд тэд Софалд цайз, 1508 онд Мозамбик арал дээр мөн цайз барьжээ.
1607 онд орон нутгийн удирдагчдын салан тусгаарлах хандлага гарч ирсэн Мономотапагийн захирагч зэвсэг, бослогчидтай тэмцэхэд дэмжлэг үзүүлэхийн тулд алт, мөнгөний уурхайг Португалчуудад өгөх тухай гэрээ байгуулж байжээ.
16-17-р зуунд Мозамбикт Португалчуудын байгуулсан бэхлэлтүүд нь Энэтхэгтэй худалдаа наймаа хөгжүүлэхэд тустай байжээ.
1752 онд Зүүн Африк дахь Португалийн эзэмшлийг Мозамбикийн колони гэж албан ёсоор нэрлэн зарласан байна.
Carnation Revolution гэж нэрлэгддэг Португалид цэргийн эргэлт хийсний дараа Мозамбик тусгаар тогтнолоо олж авав. Энэ үйл явдал 1975 оны 6 дугаар сарын 25 -нд болсон юм.
2017 онд Исламын терроризм Кабо Дельгадо мужид хүчээ авч, олон тооны зэвсэгт мөргөлдөөнд хүргэсэн юм. Олон улсын хамтын нийгэмлэг эдийн засгийн тусламж өөрийн олот зэргийг үл харгалзан Мозамбик дэлхийн хамгийн ядуу орнуудын нэг хэвээр байна.
Улс төр
Үндсэн хуульд зааснаар Мозамбикийн төрийн тогтолцоо нь Бүгд найрамдах улс юм. Төрийн тэргүүн нь 5 жилийн хугацаатай сонгогддог Ерөнхийлөгч юм (хоёр дахь удаагаа дараалан сонгогдох боломжтой).
Парламент бол Бүгд найрамдах улсын нэг танхимтай парламент бөгөөд 250 депутатыг 5 жилийн хугацаатай сонгодог ажээ.
Хамгийн том намууд (2014 оны 10 -р сарын сонгуулийг үндэслэн):
ФРЕЛИМО - 144 гишүүн
РЕНАМО - 89 гишүүн
Газар зүй
309,475 км² талбайт Мадагаскар дэлхийн 35-р том (Пакистанаас ялимгүй том) орон юм. Зүүн талаараа Энэтхэгийн далайгаар хүрээлэгддэг. Эргийн урт - 3000 орчим километр. Газраар Малавитай 1 569 км, Өмнөд Африкийн Бүгд Найрамдах Улстай 491 км, Эсватинитай 105 км, Танзанитай 756 км, Замбитай 419 км, Зимбабветай 1 232 км зурвасаар хиллэдэг.[10] Орны тэхий голоор Африкийн дөрөвдүгээр урт мөрөн Замбези урсан Мозамбикийн хоолойд (Энэтхэгийн далай) цутгана.
Эх үүсвэр
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
