Гэр хороолол

Гэр хороолол нь Монголын суурьшлын бүсүүдэд оршдог орон сууцны нэг хэлбэр юм. Эдгээр хороолол нь ихэвчлэн нэг эсвэл хэд хэдэн уламжлалт нүүдлийн сууц болох гэртэй (эндээс "гэр хороолол" нэр үүссэн), хоёр метр өндөр модон хашаагаар хүрээлэгдсэн хашаануудын цогц юм. Бусад оронд ийм гэрүүдийг "юрт" гэж нэрлэдэг.

Thumb — Улаанбаатар хотын захын гэр хороолол

Ихэнх гэр хороолол нь цэвэр усны сүлжээнд холбогдоогүй байдаг тул оршин суугчид ундны усаа нийтийн худгаас зөөдөг. Халуун усанд орох эсвэл банн хийхийн тулд нийтийн угаалгын газрыг ашигладаг. Ариун цэврийн байгууламж дутмаг учир гэр хорооллын хашаанууд ихэвчлэн нүхэн жорлонтой байдаг.

Сумын төв зэрэг жижиг суурин газрууд бараг бүрэн гэр хорооллоос бүрддэг бол Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар хотод хүн амын 62 орчим хувь нь гэр хороололд амьдардаг. Гэвч эдгээр оршин суугчдын зөвхөн 43 орчим хувь нь жинхэнэ гэрт амьдардаг. Улаанбаатарын зарим гэр хорооллууд 100 гаруй жилийн түүхтэй, жишээ нь Ганданг тойрсон хороолол, харин хотын захад орших олон хорооллууд сүүлийн жилүүдийн шилжилт хөдөлгөөн, орон сууцны өндөр үнийн улмаас бий болсон.

Улаанбаатар болон бусад томоохон хотуудын гэр хорооллын хамгийн их яригддаг асуудал бол агаарын бохирдол юм. Ялангуяа өвлийн улиралд айл өрхүүд хоол хийх болон дулаацах зорилгоор түүхий нүүрсийг энгийн төмөр зууханд шатаадаг нь энэ бохирдлын гол шалтгаан болдог.