Иракийн дайн

Иракийн дайн бол 2003-2011 онд Иракт үргэлжилсэн зэвсэгт мөргөлдөөн бөгөөд АНУ тэргүүтэй эвсэл Иракт довтолж, Саддам Хусейны засгийн газрыг түлхэн унагаснаар эхэлсэн юм. Эвслийн хүчин болон түрэмгийллийн дараах Иракийн шинэ засгийн газрын эсрэг босогчид гарч ирснээр мөргөлдөөн дараагийн 10 жилийн ихэнх хугацаанд үргэлжилсэн. АНУ-ын цэргүүд 2011 онд албан ёсоор татан буугдсан. 2014 онд АНУ дахин шинэ эвслийн нэг хэсэг болсон. Энэхүү түрэмгийлэл нь 2001 оны 9-р сарын 11-ний халдлагын дараа Ерөнхийлөгч Жорж Бушийн засгийн газрын терроризмын эсрэг дайны хүрээнд болсон юм.

2002 оны 10-р сард АНУ-ын Конгресс хамтарсан тогтоол баталж, Ерөнхийлөгч Жорж Буш-т Иракийн засгийн газрын эсрэг цэргийн хүч хэрэглэх эрхийг олгосон. Удалгүй НҮБ-ын Аюулгүйн Зөвлөлийн 1441 тоот тогтоол батлагдсанаар Иракт зэвсэглэлээ зогсоох "сүүлчийн боломж" олгосон юм. Иракийн дайн албан ёсоор 2003 оны 3-р сарын 20-нд Их Британи, Австрали, Польш улсууд нэгдэн АНУ-ын хамт бөмбөгдөлтийн кампанит ажлыг эхлүүлснээр албан ёсоор эхэлсэн юм. Дэлбэрэлт болсны дараахан АНУ тэргүүтэй хүчин Ирак руу хуурай замаар довтолгоо хийсэн. Эвслийн хүчнийхэн тус улсын нутаг дэвсгэрт дайрахад Иракийн цэргүүд маш хурдан дарагдсан байна. Энэхүү довтолгоо нь Баатист засгийн газрыг задлахад хүргэсэн; Саддам Хуссейн тэр оны 12-р сард "Улаан үүр цайх ажиллагаа"-ны (англи. Operation Red Dawn) үеэр баригдаж, гурван жилийн дараа Иракийн шүүхийн шийдвэрээр цаазлагдсан. Саддамыг нас барсны дараах эрх мэдлийн хоосон орон зай үүсч, Эвслийн түр засгийн газрын буруу удирдлага нь шиитүүд болон суннитуудын хооронд өргөн хүрээг хамарсан иргэний дайн, мөн эвслийн хүчний эсрэг удаан үргэлжилсэн бослогод хүргэсэн. АНУ хариу арга хэмжээ авч 2007 онд 170,000 цэргээ нэмж оруулсан. Энэхүү бүтээн байгуулалт нь Иракийн засгийн газар болон армид илүү их хяналт тавьж, дайны дараах Иракийн сэргээн босголтод АНУ илүү их нөлөө үзүүлсэн. 2008 онд Ерөнхийлөгч Буш Иракаас АНУ-ын бүх байлдааны цэргийг гаргахыг зөвшөөрчээ. Энэ нь сүүлд Барак Обамагийн үед 2011 оны 12-р сард цэргээ татах ажил бүрэн дууссан.

Сонирхолтой баримтууд

Энэ дайны үед олон жилийн дайны туршлагатай Саддам Хусейнны цэргийн нисэх хүчин болон агаарын довтолгооны эсрэг хүчин яагаад эсэргүүцэл үзүүлж чадсангүй вэ? Тэр хөрш Ирантай олон жил байлдсан, Кувейтийг эзлэн түрэмгийлж байсан. Үүнд Цэргийн мэргэжилтнүүд үнэлэлт дүгнэлт хийж Саддам Хусейны алдааг нь тогтоосон байна. Холбоотнуудын байлдааны онгоцууд Иракийн тэнгэрийг хэрхэн эзэгнэж бараг хохирол амсаагүй..

Ирак нь Зөвлөлтийн үеийн агаарын довтолгооноос хамгаалах системээ Qari /Кари/ буюу Ирак гэсэн кодлосон нэртэй Францын системээр 1991 онд сольжээ. дайн үед энэ систем нь ажилласан боловч ямар чүр өгөөгүй байна. Үүний нууц нь Францууд агаарын довтолгооноос хамгаалах системдээ "нөгөө" талд ажиллах " чип" суулгачихсан байж. Хөөрхий арабууд түүнийг хайхаа мартчихсан уу, эсвэл тоогоо ч үгүй байх. Францчууд дайн эхлэхийн өмнөхөн НАТО-гийн гишүүний хувьд хүлээсэн үүргийнхээ дагуу системийн удирдлага хяналтыг Америкт өгчээ. Энэ бол яах аргагүй аймшигтай алдаа.

Америкийн Цэргийн нисэх хүчний удирдлагын мэдээлснээр Иракийн тал зенитийн их буугаар 1224 удаа, "газар-агаар" ангиллын, пуужингаар 1669 удаа харвасан байна. Харин тэдний радио-локаторын станц хэрхэн ажиллаж байгаа талаар чимээгүй өнгөрчээ. Мэдээж түүний тусгалд гажилт оруулах, мэдээлэл авах зэргээр удирдаж байгаа тул айх аюулгүй, онохгүй нь ойлгомжтой. Үүнээс сургамж авч, стратегийн ач холбогдол бүхий бусад техник хэрэгсэл худалдаж авбал түүний удирдлагын системд нуусан "бөөс"-ийг түүх шаардлагатай. Тэгэхгүй бол эсрэг тал таныг танаас илүү мэднэ гэсэн үг.

Харин партизанчилсан иракууд нилээн хэдэн Апачи нисдэг тэрэг унагаачихаж. Саддамд үнэнч, Баас намын эдгээр нөхдүүд л гэхэд 2003 оны 11 дүгээр сарын 22-нд Германы DHL компаны ачааны Аэробус А-300 хөлгийг СССР-ийн үеийн "Стрела-2" пуужингаар харвачихсан тул аргагүйдэн газардаж, экипажийнхан эрсдээгүй байна.

Ирак руу довтлох үед АНУ болон түүний холбоотнууд 10 онгоц, 28 нисдэг тэргээ алдсан гэсэн албан ёсны мэдээ байдаг байна.