Турци

Турци (туркла (Türkiye); официал лӹмжӹ — Турк [тенгеок Турок] Республика турокла Türkiye Cumhuriyeti) — Кечӹвӓл-ирвел Европыштыш дӓ Анзыл Азиштӹш (Изи Ази ) кугижӓнӹш. Вадывелнӹ Греци, йыд-вадывелнӹ Болгари, йыдвелнӹ Шим тангыж ирвелнӹ Грузи дӓ Азербайджан, кечывӓлвелнӹ Мӱлӓндӹлоштыш тангыж, Кипр дӓ Сири, кечывӓл-ирвелнӹ Ирак дӓ Иран доно пӹсмӓным кыча. НАТО-ш 1952-шӹ ин пырен. 2010-шы ин тӹштӹ 73.722.988 (пӱэргӹ: 37.043.182; ӹдӹрӓмӓш: 36.679.806) ^[1] эдем ӹлен.

• il (иль = провинци) : цилӓжӹ 81 иль улы.

→ ilçe (илче = район) : цилӓжӹ 957 илче улы.

→ bucak (буджак) : цилӓжӹ 634 буджак улы.

→ köy (кӧй = сола) : цилӓжӹ 34 247 кӧй улы.

Турцин йолажы

Турцин вӓрлӓнӹмӹжӹ

Симсӹ мечеть

Коньиштӹ дервишвлӓ

Турцин сек кого халавлӓжӹ

Вуйхалажы: Анкара (4 319 167 ӹл.), вес кого халавлӓ: Стамбул (12 782 960 ӹл.), Измир (2 758 707 ӹл.), Бурса (1 905 570 ӹл.), Адана (1 591 518 ӹл.), Газиантеп (1 295 050 ӹл.), Конья (1 067 055 ӹл.), Анталья (955 573 ӹл.),

Ӹлӹзӹ шот

И	Ӹлӹзӹ шот
1927	13.648.987
1935	16.158.567
1940	17.821.543
1945	18.790.987
1950	20.947.155
1955	24.065.543
1960	27.755.532
1965	31.391.651
1970	35.605.653
1975	40.348.789
1980	44.737.321
1985	50.664.654
1990	56.473.653
2000	67.804.543
2010	73.722.988

Кого йӓрвлӓ

кырык марла	турокла	Кымдецшӹ (км²)	Келгӹцшӹ	Вӓрлӓнӹмӹжӹ
Ван йӓр	Van Gölü	3 574 км²	451 м	Ван, Битлис
Туз йӓр	Tuz Gölü	1 500 км²		Аксарай, Анкара, Конья
Бейшехир йӓр	Beyşehir Gölü	656 км²	10 м	Бейшехир, Сейдишехир в Конье; Ыспарта
Эгирдир йӓр	Eğirdir Gölü	482 км²		Ыспарта
Изник йӓр	İznik Gölü	308 км²		Изник в Бурсе, Ялова
Бурдур йӓр	Burdur Gölü	200 км²		Бурдур, Ыспарта
Маньяс йӓр (Куш йӓр)	Manyas Gölü (Kuş Gölü)	166 км²		Балыкесир
Аджыгӧль йӓр	Acıgöl	153 км²		Денизли, Афьонкарахисар
Улуабат йӓр	Uluabat Gölü	134 км²	1-2 м	Бурса
Чылдыр йӓр	Çıldır Gölü	115 км²		Ардахан, Карс
Акшехир йӓр	Akşehir Gölü	105 км²		Акшехир в Конье; Афьонкарахисар
Эбер йӓр	Eber Gölü	104 км²		Афьонкарахисар

Экономике

Элысе экономикыште промышленность пайым 28 %, ял озанлыкыште 28 %, ял озанлыкыште — 15 %, чоҥымо — 6%, суаплык сфер — 51%.

2018 ийлан Турций тӱняште экономике вий шотышто 18-ше верым налеш.

2010 ий 1 январь гыч тыге у турко лира (TRY, YTL), 100 чывылан тӧр (Ykr) пого гыч кораҥыт да турко лира (TL) шыҥен пура. Тошто окса 2009 ий 31 декабрь марте тӱлаш пижын. Купюрым вашталташ Элын Рӱдӧ банкыштыже Zirat Zirat, пытартыш 10 ий марте, окса ананий пытыме деч ончыч веле лийын.

2022 ий 1 июль гыч Турцийыште пашадарым тӱлымӧ эн изи кугытшо 6471,86 ден 5500,35 лр (уке) (€301,63). 2023 ий 1 январь гыч Турцийыште пашадарым тӱлымӧ эн изи кугытшо (€499,31 да 8506,80 турко лир (уке) (€424,41).

Промышленность

Йӧнозанлык производствын чумыр кугытыштыже тыгак обрабатыватлыше промышленность (84 %, тидын шотыштак чоҥымаш) уло. Вияҥдыме текст, коваште, кочкышлык, химетике, энергетике отрасльике, металлургий, автомобильике, автомобиль сатум ыштен лукмаш да йӧндарымаш. Динамике кушкын шогышо отрасльлан туризм шотлалтеш. Утларак динамик отрасль-влак кокла гыч автомобиль йӧн дене ойыраш лиеш (+9,6% 2005) да химий промышленностьышто (+7,2% 2005).

Тарваныдымаш

Вер гыч верыш кусараш лийдыме секторлан 19,5 % В) 19,5% В 1,6 кульм (12,5 морд гыч). Йотэл влаклан вер гыч верыш кусараш лийдыме лийшаш улмаш $2023 ий тӱҥалтышлан 2,64 мордва.тарваныдыме ак 95000 деч тӱҥалеш. Тугай ак-влакым йотэл граждан-влак деч кӱкшын йодыныт. Утларак кӱкшӧ сортан йодмаш 221% Российыште мобилизацийым увертарымек, лийын.

Gallery

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

См. также

• Турци регионвлӓ
• Турци районвлӓ
• Турци халавлӓ