Sana'a
il-belt kapitali tal-Jemen / From Wikipedia, the free encyclopedia
Sana'a (bl-Għarbi: صَنْعَاء, Ṣanʿāʾ [sˤɑnʕaːʔ], bl-Għarbi tal-Jemen: [ˈsˤɑnʕɑ]; bil-lingwa antika tan-Nofsinhar tal-Arabja: 𐩮𐩬𐩲𐩥 Ṣnʿw), spelluta wkoll Sanaa jew Sana, hija l-belt kapitali u l-ikbar belt tal-Jemen u l-belt kapitali tal-Governorat ta' Sana'a. Il-belt mhijiex parti mill-Governorat, iżda tifforma d-distrett amministrattiv separat ta' ʾAmānat al-ʿĀṣimah (أَمَانَة ٱلْعَاصِمَة). Skont il-kostituzzjoni tal-Jemen, Sana'a hija l-belt kapitali tal-pajjiż, għalkemm is-sede tal-gvern tal-Jemen ġiet ittrasferita lejn Aden, l-eks belt kapitali tan-Nofsinhar tal-Jemen wara l-okkupazzjoni tal-Houthi.[1] Aden ġiet iddikjarat bħala l-belt kapitali temporanja mill-President ta' dak iż-żmien Abdrabbuh Mansur Hadi f'Marzu 2015.[2]
Sana'a | |
---|---|
Jemen | |
Amministrazzjoni | |
Stat sovran | Jemen |
Isem uffiċjali | صنعاء |
Ismijiet oriġinali | صنعاء |
Ġeografija | |
Koordinati | 15.35°N 44.2°E / 15.35; 44.2 |
Superfiċjenti | 3,450±1 kilometru kwadru |
Għoli | 2,150 mu 2,253 m |
Fruntieri ma' | Governorat ta' Sana'a |
Demografija | |
Popolazzjoni | 2,957,000 abitanti (2015) |
Unitajiet domestiċi | 254,866 |
Informazzjoni oħra | |
Kodiċi tat-telefon |
01 |
Żona tal-Ħin | UTC+3 |
bliet ġemellati | Amman, Konya, Ankara, Tehran, Dushanbeu Bagdad |
sanaacity.com |
F'elevazzjoni ta' 2,300 metru (7,500 pied),[3] Sana'a hija waħda mill-ogħla bliet kapitali fid-dinja u tinsab qrib il-Muntanji Sarawat ta' Jabal An-Nabi Shu'ayb u Jabal Tiyal, li jitqiesu bħala l-ogħla muntanji fil-Peniżola tal-Arabja u wħud mill-ogħla fir-reġjun. Sana'a għandha popolazzjoni ta' bejn wieħed u ieħor 3,292,497 ruħ (fl-2023), u b'hekk hija l-ikbar belt fil-Jemen.[4] Mill-2020, iż-żona urbana l-kbira ta' Sana'a fiha madwar 10 % tal-popolazzjoni totali tal-Jemen.[5]
Iċ-Ċentru Storiku ta' Sana'a, li huwa Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO, għandu karattru arkitettoniku distintiv, espress l-iktar permezz tal-binjiet b'diversi sulari li huma mżejna b'disinni ġeometriċi.[6] Fil-kunflitt li faqqa' fl-2015, xi splussivi laqtu l-binjiet protetti taċ-ċentru storiku tal-belt.[7][8] Il-Moskea ta' Al Saleh, l-ikbar f'waħda f'Sana'a, tinsab fil-periferiji tan-Nofsinhar tal-belt.
Sana'a ilha tiffaċċja kriżi serja tal-ilma,[9] u l-ilma qed jittieħed mill-akwifer tal-belt tliet darbiet iktar malajr miż-żmien meħtieġ biex jerġa' jimtela. Huwa mbassar li l-belt se tispiċċa mingħajr ilma għall-ħabta tal-2030, u b'hekk se ssir l-ewwel belt kapitali nazzjonali fid-dinja mingħajr ilma. L-aċċess għall-ilma tajjeb għax-xorb huwa limitat ħafna f'Sana'a, u hemm problemi serji marbuta mal-kwalità tal-ilma.[10]