မြေပုံဆွဲပညာ
မြေပုံရေးဆွဲခြင်းကို လေ့ကျင့်ခြင်းနှင့် လေ့လာခြင်း / From Wikipedia, the free encyclopedia
မြေပုံဆွဲပညာ|မြေပုံရေးဆွဲခြင်း အတတ်ပညာ(cartography) ဆိုသည်မှာ ကမ္ဘာမြေ သို့မဟုတ် ၎င်း၏ အစိတ်အပိုင်းတခု၏ ဒေသဆိုင်ရာ သွင်ပြင်၊ အခြေအနေများကို သင်္ကေတများဖြင့် အမှန်တကယ် တည်ရှိနေသော အရွယ်အစား နှင့် အကွာအဝေးများအား အချိုးကျစနစ်ပုံ အဖြစ် သရုပ်ပြ ရေးဆွဲ ဖော်ပြသော ပထဝီဝင်ဘာသာရပ်၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။
Cartography ဟူသော အသုံး အနှုန်းသည် ဂရိတ် ဘာသာစကား chartis = မြေပုံ နှင့် graphein = ရေးသားခြင်း ဟူသော စကားမှ ဆင်းသက်သည်။
မြေပုံများတွင် ဖော်ပြချက်များသည် အမှန်တကယ်တည်ရှိနေသော သွင်ပြင်များ အား သင်္ကေတများဖြင့် ဖော်ပြထားခြင်းကြောင့် ဓာတ်ပုံများကဲ့သို့ ဖော်ပြနိုင်သည်ကား မဟုတ်ပေ။ မြေပုံ များအား ရှေးအခါက ကုန်သွယ်မှုခရီးစဉ်များနှင့် စစ်ပွဲများအတွက်သာ အသုံးပြုခဲ့ကြရာမှ လူမှု၊ စီးပွားရေး၊ ပညာရေး နှင့် သုတေသန နယ်ပယ်များအထိ တိုးချဲ့အသုံးပြုလာခဲ့ကြသည်။
ရှေးဦးကာလကတည်းက လူသားတို့သည် သားရေပြား၊ သစ်သားပြား၊ သတ္ထုပြား၊ သစ်ရွက်များ၊ စက္ကူများ၊ အဝတ်အထည်စ များပေါ်တွင် မြေပြင်အစိတ်အပိုင်းများ၊ နက္ခတ်တာရာများ ကို မြေပုံအဖြစ် ရေးဆွဲခဲ့ကြသည်။ ၁၅၇၄ မှ ၁၆၁၁ ခုနှစ်အတွင်း မြေပုံဆွဲပညာကို စနစ်တကျ လေ့လာခဲ့ကြသည်။ အင်္ဂလန်နိုင်ငံမှ ဆက်တန်(Saxton)၊ နော်ဒန်(Norden)၊ စပိဒ်(Speed) တို့မှာ ထင်ရှားသူများဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့ရေးသားထုတ်ဝေသော မြေပုံများသည် လက်တွေ့ အသုံးဝင်လှသဖြင့် အကြိမ်ကြိမ်ပြန်လည်ထုတ်ဝေခဲ့ရသည်။
မြေပုံရေးဆွဲခြင်း နည်းစနစ်များသည် အစဉ်အမြဲ တိုးတက် ပြောင်းလဲနေသည်။ မြေပုံများ ရေးဆွဲရာတွင် ရှေးက လက်ဖြင့် ရေးဆွဲခဲ့ကြသော်လည်း မြင့်မားလာသော နည်းပညာများ နှင့်အတူ ကွန်ပျူတာဖြင့် မြေပုံများကို ရေးဆွဲလာကြသည်။ တည်နေရာပြ မြေပုံများ၊ မြေမျက်နှာသွင်ပြင်ပြ မြေပုံများ၊ လူဦးရေထူထပ်မှု ပြမြေပုံများ၊ စီးပွားရေးနှင့် လမ်းပမ်းဆက်သွယ်ရေးပြ မြေပုံများ စသည်ဖြင့် မြေပုံများကို အကြောင်းအရာ အမျိုးမျိုးပေါ် မူတည်၍ ရေးဆွဲကြသည်။