ကာလ (သဒ္ဒါ)

ကာလ (အင်္ဂလိပ်: Tense) သည် ကြိယာ၏ပြုခြင်း၊ ဖြစ်ခြင်း၊ ရှိခြင်းနှင့် စပ်ဆိုင်သော အချိန်ကိုပြသည်။^[၁] အခြေခံအားဖြင့် ကာလ ၃ မျိုးရှိသည်။ ယင်းတို့မှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။

• ပစ္စုပ္ပန်ကာလ – ပြုဆဲ၊ ဖြစ်ဆဲ၊ ရှိဆဲအချိန်အခါ

• အတိတ်ကာလ – ပြုခဲ့၊ ဖြစ်ခဲ့၊ ရှိခဲ့ပြီးသော အချိန်အခါ

• အနာဂတ်ကာလ – ပြုအံ့၊ ဖြစ်အံ့၊ ရှိအံ့သော အချိန်အခါ

ဘာသာစကားအများစုတွင် အနည်းဆုံးကလနှစ်မျိုးရှိသည်။ တရုတ်ဘာသာကဲ့သို့သော ကာလမဲ့သည့်ဘာသာစကားမျိုးလည်းရှိသည်။^[၂] အချို့ဘာသာစကားများတွင်မူ ကာလတစ်ခုကိုပင် ထက်မံခွဲခြားမှုများလည်းရှိတတ်သည် (သာဓက – မကြာသေးမီမှအတိတ်နှင့် အဝေးမှအတိတ်)။

ကာလနှင့်ဆက်စပ်သည့် စကားလုံးမှာ "aspect" ဖြစ်သည်။ "Aspect" သည် ကာလတစ်ခုတွင် ကြိယာ၏ပြုပုံ၊ ဖြစ်ပုံ၊ ရှိပုံတို့ကိုပြသည်။