စီချွမ်

စီချွမ် ( 四川 ; ရောမအက္ခရာဖြင့် ဆီချွမ်းသို့မဟုတ် Szechwan ဟု ရေးပါသည်) ကုန်းတွင်းပိတ် ပြည်နယ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး တရုတ်ပြည် အနောက်တောင်ပိုင်းတွင်တည်ရှိပြီး စီချွမ်ကမ်းရိုးတန်းနှင့် တိဘက်ကုန်းပြင်မြင့် အရှေ့ဘက်ကျသည့်နေရာများ နှင့် အနောက်ဘက် ကျင်းရှာမြစ်တို့ ကြား၊, သာပါ တောင်တန်း မြောက်ဘက်အထိ၊ ယွမ်ကွေ့ကုန်းပြင်မြင့် တောင်ဘက်အထိ ကျယ်ပြန့်စွာ နေရာယူထားသည်။ စီချွမ်ပြည်နယ်၏ မြို့တော်မှာ ချန်ဒူး ဖြစ်သည်။ စီချွမ်ပြည်နယ်၏ လူဦးရေမှာ ၈၁ သန်းရှိသည်။

စီချွမ်သည်ဟန်မင်းဆက်မှဆင်းသက်သောဘုရင်များ၏ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရအုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင်ရှိသည်။ ဒုတိယရာစုတွင် ဟန်မင်းဆက် ၏အုပ်ချုပ်မှုယိုယွင်းလာသည့်နောက်တွင်စီချွမ်မြစ်ဝှမ်းသည်တောင်တန်းများနှင့်ဝိုင်းရံထားကာအလွယ်တကူကာကွယ်နိုင်သည့်အရာဖြစ်လာသည်။ စစ်ဗိုလ်ချုပ်များသည်တရုတ်နိုင်ငံအပေါ်ယန်ဇီချိုင့် ဧကရာဇ်မင်း၏အာဏာကိုစိန်ခေါ်ခဲ့သည်။ ^[၁]

၁၉၄၀ ပြည့်နှစ်ဝန်းကျင်၌ တရုတ်ပြည်ခေါင်းဆောင် လျူပေသည် ယီ ပြည်နယ် ကိုသိမ်းပိုက်လိုက်ပြီး လျူပျောင့် နှင့် ကျန်လူတို့၏ရာထူးများကို အာဏာဖြင့်သိမ်းယူခဲ့သည်။

၂၆၃ တွင်မြောက်တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကျင်မင်းဆက် သည် ရှူ-ဟန်ကိုတိုင်းပြည်ကို သိမ်းပိုက်ပြီး တရုတ်နှင့်ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရန်လမ်းခရီး၌ပထမအဆင့်ဖြစ်သည်။ ဆားထုတ်လုပ်မှု သည် Ziliujing ခရိုင် တွင်အဓိကစီးပွားရေးလုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်လာသည်။ ဒီကာလအတွင်း ခြောက်မင်းဆက် တရုတ်ညီညွတ်မှုတိုးများကာလ, စီချွမ်မဟုတ်သောဖြင့်လူနေထူထပ်ခံရဖို့စတင်ခဲ့ ဟန် ၏ရွှေ့ပြောင်းဖို့မရှိစေရန်, တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုလူမျိုး Gelao လူတွေ မှ ယူနန်ပြည်နယ်-Guizhou Plateau ဟန်ဌာနေတိုင်းရင်းသားများဖြစ်ကြသည်ရှိရာစီချွမ်အင်တုံ, ရန်။

တန်မင်းဆက်

လုအိုရှန်ဘုရားကြီးကို တန်မင်းဆက် (၆၁၈-၉၀၇) အတွင်း တွင်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။

စီချွမ်ဒေသ
ဒေသဆိုင်ရာ ကုဒ်နံပါတ်	ဒေသ	ဧရိယာ km2	လူဦးရေ 2010	တံဆိပ်	ဒေသများ
					ခရိုင်	မြို့နယ်	Aut. counties	CL cities
510000	စီချွမ်ပြည်နယ်	485,000.00	80,418,200	ချင်းဒူ မြို့	54	107	4	18
510100	ချင်းဒူ မြို့	12,163.16	14,047,625	ဝူဟုံ ခရိုင်	11	4		5
510300	ဇီကုင်မြို့	4,373.13	2,678,898	ဇိလျူကျင် ခရိုင်	4	2
510400	ဖန်ကျိဟွာမြို့	7,423.42	1,214,121	သုင်း ခရိုင်	3	2
510500	လူကျုင်မြို့	12,233.58	4,218,426	ကျန်းယန် ခရိုင်	3	4
510600	ဒေအ်ယန်မြို့	5,951.55	3,615,759	ကျန်းယန်ခရိုင်	2	1		3
510700	မြန်ယန်မြို့	20,267.46	4,613,862	ဖှူချန် ခရိုင်	3	4	1	1
510800	ကွမ်ယွင့်မြို့	16,313.70	2,484,125	လီကျိုဝ် ခရိုင်	3	4
510900	စွေ့နင် မြို့	5,323.85	3,252,551	ချွမ်ရှန် ခရိုင်	2	2		1
511000	နေ့ကျန်မြို့	5,385.33	3,702,847	ရှီကျုင် ခရိုင်	2	2		1
511100	လေအ်ရှန်မြို့	12,827.49	3,235,756	ရှီကျုင် ခရိုင်	4	4	2	1
511300	နန်ချုင်မြို့	12,479.96	6,278,622	ရွှင့်ချင် ခရိုင်	3	5		1
511400	မေ့ရှန်မြို့	7,173.82	2,950,548	ဒုင်ဖော် ခရိုင်	2	4
511500	ယီပင်မြို့	13,293.89	4,472,001	စွေ့ဖင် ခရိုင်	3	7
511600	ကွမ်အန်မြို့	6,301.41	3,205,476	ကွမ်အန် ခရိုင်	2	3		1
511700	သာကျုင်မြို့	16,591.00	5,468,092	ထုင်ချွမ် ခရိုင်	2	4		1
511800	ယာအန်မြို့	15,213.28	1,507,264	ယုချဲန် ခရိုင်	2	6
511900	ပါးကျုင်မြို့	12,301.26	3,283,771	ပါးကျုင် ခရိုင်	2	3
512000	ဇီုယန်မြို့	7,962.56	3,665,064	ယန်ကျန် ခရိုင်	1	2
513200	ငါဝတိဘတ်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရစီရင်စု	82,383.32	898,713	Barkam city		12		1
513300	ဂါဇိအ် တိဘတ် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရစီရင်စု	147,681.37	1,091,872	Kangding city		17		1
513400	လျန်ရှန် ယီ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရစီရင်စု	60,422.67	4,532,809	Xichang city		15	1	1
Sub-provincial cities

တရုတ်အုပ်ချုပ်ရေးကွဲပြားမှုနှင့် romanizations ၏မျိုးကွဲ
အင်္ဂလိပ်	တရုတ်	Pinyin	စီခြှမျး Romanzation
စီချွမ်ပြည်နယ်	四川省	SìchuānShěng	si4 cuan1 sen3
ချင်းဒူ မြို့	成都市	ChéngdūShì	cen2 du1 si4
ဇီကုင်မြို့	自贡市	ZìgòngShì
ဖန်ကျိဟွာ မြို့	攀枝花市	PānzhīhuāShì
လူကျုင် မြို့	泸州市	LúzhōuShì	nu2 zou1 si4
ဒေး မြို့	德阳市	DéyángShì
Mianyang city	绵阳市	MiányángShì
Guangyuan မြို့	广元市	GuǎngyuánShì
Suining city	遂宁市	SùiníngShì	xu4 nin2 si4
Neijiang မြို့	内江市	NèijiāngShì	nui4 jiang1 si4
လီရှန် မြို့	乐山市	LèshānShì
နန်ချောင်း မြို့	南充市	NánchōngShì	si2 cong1 lan2
မိုင်ရှန် မြို့	眉山市	MéishānShì	mi2 san1 si4
Yibin မြို့	宜宾市	YíbīnShì	ni2 bin1 si4
Guang'an မြို့	广安市	Guǎng'ānShì
Dazhou မြို့	达州市	DázhōuShì
Ya'an မြို့	雅安市	Yì'ānShì
Bazhong မြို့	巴中市	BāzhōngShì
ဇီယန် မြို့	资阳市	ZīyángShì
Ngawa တိဘက်နှင့် Qiang ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရစီရင်စု	阿坝藏族羌族自治州	အာဘZangzúQiāngzúZìzhìzhōu
Garzêတိဘက်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရစီရင်စု	甘孜藏族自治州	GānzīZangzúZìzhìzhōu
Liangshan ရီကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရစီရင်စု	凉山彝族自治州	LiángshānYízúZìzhìzhōu

ဘာသာတရား

Religion in Sichuan^{[၂][note ၁]}

  Chinese religion (also including Confucians, Taoists and sects other than Yiguandao), or not religious people (71.31%)

  Buddhism^{[note ၂]} (15%)

  Chinese ancestral religion (10.6%)

  Yiguandao^[၄] (2.4%)

  Christianity (0.68%)

  Islam^{[note ၃]} (0.1%)

• Religious sites in Sichuan
• 
  Huanglongရှိနဂါး ဝါဝါ ဘုရားကျောင်း (တရုတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ) ၏အမြင်
• 
  တိဘက်အစဉ်အလာ၏ လိထန်ဘုန်းကြီးကျောင်းရှိ ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်။
• 
  Chengdu, ချင်ချန်ရှန်ရှိ ရှန်ကျင်ဘုရားကျောင်း (Taoist) ၏ပြခန်းတစ်ခု။
• 
  Emei တောင်တန်း ၏ဘုရားကျောင်း (တရုတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ) ။

ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု စုံလင်ပြီး ရိုးရာကို ကိုးကွယ်ကြသည်။

ဘာသာစကားများ

ယနေ့စီချွမ်ဘာသာစကား၏အတိုင်းအတာ

စီချွမ်ပြည်နယ်ရှိ ဘာသာစကားများသည်အဓိကအားဖြင့် တရုတ် - တိဘက်ဘာသာစကားသုံးမျိုး၏မိသားစုဝင်များဖြစ်သည်။

စီချွမ်အတွက်ပြောပြီတရုတ်အရှိဆုံးအသုံးများအမျိုးမျိုးဖြစ်ပါတယ် Sichuanese အဘိဓာန် Mandarin- အဆိုပါတည်းဟူသော Lingua Franca စီချွမ်အတွက် ချုံကင်း နှင့်အစိတ်အပိုင်းများ တိဘက်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရတိုင်းဒေသကြီး ။ စီချွမ်လူမျိုးကိုအများအားဖြင့် တရုတ် ဘာသာစကားပြောအဖြစ်သတ်မှတ်သော်လည်း၎င်းသည် စံတရုတ်ဘာသာ မှအသံထွက်၊ ဝေါဟာရနှင့်သဒ္ဒါတို့တွင်များစွာကွဲပြားသည်။ Minjiang စကား သည်အခြား Mandarin ဘာသာစကားပြောသူများ၏နားလည်ရန်ခက်ခဲသည်။

စီချွမ်သည်၎င်း၏စပ်သောအစားအစာနှင့်ပိုစိုစွတ်သောရာသီဥတုကြောင့် စီချွမ်ငရုတ်သီး ကိုအသုံးပြုခြင်းကြောင့်လူသိများသည်။ စီချွမ်လူမျိုးတို့သည် တရုတ်အစားအစာ များ၏ကြီးကျယ်ခမ်းနားသောအစဉ်အလာလေးပါးတွင်တစ်ခုအပါအဝင်လူသိများသည့်သူတို့၏အစားအစာကိုဂုဏ်ယူကြသည်။ ဤနေရာတွင်ဖော်ပြထားသောအတိုင်းအစားအစာတစ်ခုမှာပန်းကန်တစ်ခု၊ ပုံစံတစ်ရာ၊ ရာပေါင်းများစွာသောအရသာများနှင့်အရသာရာပေါင်းများစွာပါဝင်သည်။ စီချွမ်အစားအစာ၏အထင်ရှားဆုံးစရိုက်များကိုစပ်လေး၊ ပူ၊ လတ်ဆတ်ပြီးမွှေးသောစကားလုံးလေးလုံးဖြင့်ဖော်ပြထားသည်။ စီချွမ်အစားအစာသည်တရုတ်ပြည်တစ်ပြည်လုံးတွင်ရေပန်းစားသည်။ လူသိများသောစီချွမ်စားဖိုမှူးနှစ် ဦး မှာ Chen Kenmin နှင့်ဂျပန်သားရုပ်သံစီးရီး " Iron Chef " တွင်စားဖိုမှူးဖြစ်သူ Chen Kenichi ဖြစ်သည်။

နောက်ထပ်နာမည်ကျော်စီချွမ်အစားအစာသည် Hotpot ဖြစ်သည်။ ဟော့ပေါ့သည်အရှေ့အာရှအစားအစာများနှင့်ပါဝင်ပစ္စည်းများပါ ၀ င်သည့်တရုတ်ဟင်းချိုဖြစ်သည်။ ဟော့တ်ကိုမီးမွှေးနေစဉ်စားစရာများကိုအိုးထဲသို့ထည့်ပြီးစားပွဲတွင်ချက်ပြုတ်ကြသည်။ ပုံမှန်ဟော့ပေါ့ဟင်းလျာများသည်ပါးလွှာသောအသား၊ အရွက်ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ၊ မှိုများ၊ wontons များ၊ ကြက်ဥဖက်ထုပ်များ၊ tofu နှင့်ပင်လယ်စာများပါဝင်သည်။ အဆိုပါချက်ပြုတ်ထားသောအစားအစာများကိုများသောအားဖြင့်ငံပြာရည်ဖြင့်စားသည်။

• 
  စီပေါင် အစားအစာ၏အကျော်ကြားဆုံးသောဟင်းချက်ချက်တစ်ခုဖြစ်သော ကုန်းဘောင်ကြီးကျော်
• 
  Mapo doufu
• 
  Mala စတိုင် Hot Pot
• 
  Dandan ခေါက်ဆွဲ
• 
  ရောနှောထားသောငံပြာရည်ခေါက်ဆွဲ ( 杂酱面 )

ခရီးသွားလုပ်ငန်း

• 
  Jiuzhaigou
• 
  Yading
• 
  Huanglong ရှုခင်းနှင့်သမိုင်းဝင်စိတ်ဝင်စားမှုAreaရိယာ
• 
  Qincheng တောင်ရှိ ရေတံခွန်များ

စီချွမ်ပြည်နယ်နှင့်ချုံကင်းမြူနီစီပယ်ရှိ ယူနက်စကို ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာများတွင် -

• Dazu Rock Carvings နှင့် Wulong Karst ( ချုံကင်း စည်ပင်သာယာ )
• Huanglong ရှုခင်းနှင့်သမိုင်းဝင်စိတ်ဝင်စားမှုAreaရိယာ
• Jiuzhaigou ချိုင့်ဝှမ်း နှင့်သမိုင်းဝင်စိတ်ဝင်စားမှုAreaရိယာ
• Leshan Giant Buddha ရှုခင်းincludingရိယာအပါအဝင် Emei ရှုခင်းသာMountရိယာ
• Qincheng တောင်တန်း နှင့် Dujiangyan ဆည်မြောင်းစနစ်
• စီချွမ်ကုမ္ပဏီကြီး Panda Sanctuaries