ဆီးရီးယားနိုင်ငံ၏ သမ္မတ

ဆီးရီးယားနိုင်ငံ၏ သမ္မတ သည် ဆီးရီးယားနိုင်ငံ၏ အကြီးအကဲနှင့် အစိုးရခေါင်းဆောင်ဖြစ်သည်။ သမ္မတသည် အစိုးရအဖွဲ့ကို တာဝန်ခံပြီ၊ ဆီးရီးယားစစ်တပ်နှင့် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ၏ စစ်ဦးစီးချုပ်အဖြစ် တာဝန်ယူသည်။ သမ္မတသည် နိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေးတွင် နိုင်ငံကို ကိုယ်စားပြုပြီး၊ နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်များနှင့် စာချုပ်များကို တရားဝင် ဆောင်ရွက်ပေးသည်။

ဆီးရီးယားအာရပ်သမ္မတနိုင်ငံ ၏ သမ္မတ رئيس الجمهورية العربية السورية‎
နိုင်ငံတော်အမှတ်တံဆိပ်
တာဝန်ထမ်းဆောင်ဆဲပုဂ္ဂိုလ် အာမက် အယ်လ် ရှာရာ ၂၉ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၅ မှစ၍
ဆီးရီးယားအစိုးရအဖွဲ့
ပုံစံ	သမ္မတအုပ်ချုပ်သည့်နိုင်ငံ
အမျိုးအစား	နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲ
စံအိမ်	သမ္မတအိမ်တော်
ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ	၂၀၂၅ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ
ယခင်လူ	ဘာရှာအယ်အာဆတ်
ဖွဲ့စည်းခြင်း	၂၉ ဇွန် ၁၉၂၂
ပထမဆုံး ထမ်းဆောင်သူ	ဆူဘီ ဘဲ ဘာရာကတ် (Subhi Bey Barakat) ပြင်သစ်ကိုလိုနီအုပ်ချုပ်မှုအောက်ရှိ အုပ်ချုပ်ရေးအရာရှိ ရှုကရီ အယ်လ်-ကျူဝတ်လီ (Shukri al-Quwatli) လွတ်လပ်သော ဆီးရီးယား၏ ပထမဦးဆုံး သမ္မတ

နောက်ခံအကျဥ်းချုပ်

ဆီးရီးယားနိုင်ငံသည် အာရှတိုက်ရှိ အလွန်ရှေးကျသော တိုင်းနိုင်ငံများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ ရှေးဟောင်း ဆီးရီးယားနိုင်ငံသည် ဘီစီ ၁၄၇၁ ခုနှစ်တွင် အီဂျစ်နိုင်ငံ၏ လက်အောက်အပြင်၊ ဘေဘီလုံအင်ပါယာ၊ အဆီးရီးယားအင်ပါယာ၊ ပါရှားအင်ပါယာတို့၏ လက်အောက်ခံများအဖြစ် ကျရောက်ခဲ့ရသည်။

ဘီစီ ၆၄ ခုနှစ်အရောက်တွင် ရောမဘုရင် ပွန်ပီ၏ ရောမနိုင်ငံပိုင် ပြည်နယ်တစ်ခုအဖြစ် လည်းကောင်း၊ အေဒီ ၆၃၅ ခုနှစ်တွင် အာရပ်လူမျိုးများ၏ လက်အောက်ခံ၊၁၅၁၆ ခုနှစ်တွင် အော့တိုမန်တစ်ရက် လူမျိုးများ၏ လက်အောက်ခံ၊ ၁၇၈၉-၉၉ ခုနှစ်၌ ပြင်သစ်၊ဆက်၍ အီဂျစ်ဘုရင်ခံ၊၁၉၁၇ ခုနှစ်၌ တူရကီ စသည်ဖြင့် တိုင်းတစ်ပါးနိုင်ငံများ၏ သိမ်းပိုက်ခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။

၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်၌မူ ပြင်သစ်ဩဇာ လွှမ်းမိုးသောနယ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။

၁၉၂၂ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်အာဏာပိုင်များသည် ဆီးရီးယားနှင့် လက်ဘနွန် တို့အတွက် ၎င်းတို့၏ လုပ်ပိုင်ခွင့်အောက်တွင် ဆီးရီးယားဖက်ဒရေးရှင်းကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး ဆူဟီဘာရာကတ် သည် ဖက်ဒရေးရှင်း၏ သမ္မတအဖြစ် ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။သမ္မတ ဟုသာ အမည်ခံခဲ့ရပြီး၊လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာအားလုံးသည် ပြင်သစ်တို့တွင်သာရှိခဲ့သည်။ထိုဖက်ဒရေးရှင်းသည် တိုတောင်းခဲ့သည်။

၁၉၂၅ ခုနှစ်တွင် ဒမက်စကပ် နှင့် အလက်ဟူသော နယ်ကြီး နှစ်နယ်ပေါင်းစပ်၍ ဆီးရီးယားပြည်နယ်ဟု ခေါ်တွင်ခဲ့ကြပြီး၊ ၁၉၃ဝ ပြည့်နှစ်၌ ဆီးရီးယားသမ္မတနိုင်ငံကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ လက်ဘနွန်သမ္မတနိုင်ငံကိုမူ ၁၉၂၆ ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်သည်။သမ္မတနိုင်ငံဟုဆိုသော်လည်း ပြင်သစ်ဩဇာခံ နိုင်ငံ ဖြစ်သောကြောင့် ပြင်သစ်အစိုးရ၏ အာဏာစက်မှ မလွတ်ကင်းချေ။

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးအတွင်း ၁၉၄ဝ-၄၁ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်ဗီရှီအစိုးရ၏ စစ်အုပ်ချုပ်ရေး လက်အောက်သို့ ကျရောက်ခဲ့သည်။ ၁၉၄၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် ဗြိတိသျှနှင့် လွတ်လပ်သော ပြင်သစ်မဟာမိတ်တပ်များ၏ သိမ်းပိုက်ခြင်းကိုခံခဲ့ရသည်။

၁၉၄၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၁ ရက်နေ့တွင် ဆီးရီးယားနိုင်ငံသည် လွတ်လပ်ရေးကို ကြေညာခဲ့သည်။ သို့သော် ၁၉၄၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်နေ့မှသာ ပြင်သစ်အစိုးရက ဆီးရီးယားအစိုးရအား အာဏာလွဲပြောင်းပေးခဲ့သည်။ ၁၉၄၆ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် နိုင်ငံခြားစစ်တပ်များအားလုံး ဆုတ်ခွာပေးပြီးနောက် ဆီးရီးယားနိုင်ငံသည် လုံးဝလွတ်လပ်သောဘဝသို့ ရောက်ခဲ့ရသည်။

နောက်နှစ်များတွင် ဆီးရီးယားသမ္မတရာထူးသည် အာဏာသိမ်းမှုအပါအဝင် ခေါင်းဆောင်ပိုင်းအပြောင်း အလဲများစွာဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။

၁၉၅၈ ခုနှစ် လူထုဆန္ဒခံယူပွဲအပြီးတွင် ဆီးရီးယားသည် အာရပ်ပြည်ထောင်စုထဲ သို့ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။၁၉၆၁၊၁၉၆၃၊၁၉၆၆ နှင့် ၁၉၇၀ တို့တွင် အာဏာသိမ်းမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ဟာဖစ်အာဆတ် အာဏာရလာခဲ့သည်။ အာဆတ်လက်ထက်တွင် ဆီးရီးယားသည် မျိုးရိုးလိုက်သော အာဏာရှင်စနစ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။၂၀၀၀ပြည့်နှစ်တွင် သူကွယ်လွန်ပြီးနောက် သားဖြစ်သူ Bashar al-Assad သည် ရာထူး ဆက်ခံပြီး၊ ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ဖြုတ်ချခံရသည်အထိ အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။

ခေတ်အဆက်ဆက် နိုင်ငံအကြီးအကဲများမှာအောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။

စဥ်	ပုံ	အမည်	တင်မြှောက် ခံရသည့်အချိန်	တာဝန်ထမ်းဆောင်မှုကာလ			နိုင်ငံရေးပါတီ		မှတ်ချက်
				စတင်ရက်	ပြီးဆုံးရက်	ရက်ပေါင်း
ပြင်သစ်ကိုလိုနီကာလ (၁၉၂၂ –၁၉၃၀)
ဆီးရီးယားဖက်ဒရေးရှင်း (ပြင်သစ်သြဇာခံနိုင်ငံ) (၁၉၂၂–၁၉၂၅)
အုပ်ချုပ်ရေးရာထူးကို အတည်တကျ မတည်ထောင်ရသေးသည့် ကာလ (၂၈ ဇွန် ၁၉၂၂ – ၂၉ ဇွန် ၁၉၂၂)
၁		Subhi Bey Barakat ဆူဘီ ဘဲ ဘာရာကတ်	—	၂၉ ဇွန် ၁၉၂၂[၁]	၁ ဇန်နဝါရီ ၁၉၂၅	၂နှစ်၊၁၈၅ ရက်		မရှိ
ဆီးရီးယားပြည်နယ် (၁၉၂၅–၁၉၃၀)
(၁)		ဆူဘီ ဘဲ ဘာရာကတ်	—	၁ ဇန်နဝါရီ ၁၉၂၅	၂၁ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၂၅	၃၅၄ ရက်		မရှိ
ရာထူးလစ်လပ်နေသည့်ကာလ (၂၁ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၂၅ – ၉ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၂၆)
—		François Pierre-Alype	—	၉ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၂၆	၂၈ ဧပြီ ၁၉၂၆	၇၈ ရက်		မရှိ
၂		Ahmad Nami	—	၂၈ ဧပြီ ၁၉၂၆	၁၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၂၈	၁ နှစ်၊၂၉၃ ရက်		မရှိ
—		Taj al-Din al-Hasani တပ်အယ်ဒင် အယ်ဟာဆနီ	—	၁၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၂၈	၁၄ မေ ၁၉၃၀	၂ နှစ်၊၈၈ ရက်		မရှိ
ပထမဆီးရီးယားသမ္မတနိုင်ငံ (၁၉၃၀–၁၉၅၀)
ပြင်သစ်အုပ်ချုပ်ရေးအောက်ရှိ ဆီးရီးယားသမ္မတနိုင်ငံ(၁၉၃၀–၁၉၄၆)
—		တပ်အယ်ဒင် အယ်ဟာဆနီ	—	၁၄ မေ ၁၉၃၀	၁၉ နိုဝင်ဘာ ၁၉၃၁	၁နှစ်၊၁၈၉ ရက်		မရှိ
—		Léon Solomiac	—	၁၉ နိုဝင်ဘာ ၁၉၃၁	၁၁ ဇွန် ၁၉၃၂	၂၀၅ ရက်		မရှိ
၃		Muhammad Ali Bey al-Abid	၁၉၃၂	၁၁ ဇွန် ၁၉၃၂	၂၁ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၃၆	၄နှစ်၊၁၉၃ရက်		မရှိ
၄		Hashim al-Atassi	၁၉၃၆	၂၁ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၃၆	၇ ဇူလိုင် ၁၉၃၉	၂ နှစ်၊၁၉၈ရက်		အမျိုးသားပါတီအဖွဲ့ (National Bloc)
၅		Bahij al-Khatib	—	၈ ဇူလိုင် ၁၉၃၉	၄ ဧပြီ ၁၉၄၁	၁ နှစ်၊၂၇၀ရက်		မရှိ
—		Khalid al-Azm	—	၄ ဧပြီ ၁၉၄၁	၁၆ စက်တင်ဘာ ၁၉၄၁	၁၆၅ရက်		မရှိ
၆		တပ်အယ်ဒင် အယ်ဟာဆနီ	—	၁၆ စက်တင်ဘာ ၁၉၄၁	၁၇ ဇန်နဝါရီ ၁၉၄၃	၁နှစ်၊၁၂၃ရက်		မရှိ	တာဝန်ထမ်းဆောင်နေစဥ် ကွယ်လွန်
—		Jamil al-Ulshi	—	၁၇ ဇန်နဝါရီ ၁၉၄၃	၂၅ မတ် ၁၉၄၃	၆၇ရက်		မရှိ
၇		Ata Bey al-Ayyubi	—	၂၅ မတ် ၁၉၄၃	၁၇ ဩဂုတ် ၁၉၄၃	၁၄၅ရက်		မရှိ
၈		Shukri al-Quwatli	၁၉၄၃	၁၇ ဩဂုတ် ၁၉၄၃	၁၇ ဧပြီ ၁၉၄၆	၂နှစ်၊၆၈ရက်		အမျိုးသားပါတီအဖွဲ့ (National Bloc)
လွတ်လပ်ပြီးနောက် ပထမဆီးရီးယားသမ္မတနိုင်ငံ(၁၉၄၆–၁၉၅၀)
(၈)		Shukri al-Quwatli	၁၉၄၈	၁၇ ဧပြီ ၁၉၄၆	၃၀ မတ် ၁၉၄၉	၃နှစ်၊၁၅၇ရက်		အမျိုးသားပါတီအဖွဲ့ (National Bloc)
								အမျိုးသားပါတီ
ရာထူးလစ်လပ်နေသည့် ကာလ (၃၀ မတ် ၁၉၄၉ – ၂၆ ဇွန် ၁၉၄၉)
၉		Husni al-Za'im	၁၉၄၉	၂၆ ဇွန် ၁၉၄၉	၁၄ ဩဂုတ် ၁၉၄၉	၂၉ရက်		မရှိ
—		Sami al-Hinnawi	—	၁၄ ဩဂုတ် ၁၉၄၉	၁၅ ဩဂုတ် ၁၉၄၉	၁ရက်		စစ်တပ်
ရာထူးလစ်လပ်နေသည့် ကာလ (၁၅ ဩဂုတ် ၁၉၄၉ – ၁၉ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၄၉)
(၄)		Hashim al-Atassi	၁၉၄၉	၁၉ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၄၉	၅ စက်တင်ဘာ ၁၉၅၀	၂၆၀ရက်		ပြည်သူ့ပါတီ
ဒုတိယဆီးရီးယားသမ္မတနိုင်ငံ (1950–1958)
(၄)		Hashim al-Atassi	၁၉၅၀	၅ စက်တင်ဘာ ၁၉၅၀	၂ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၅၁	၁ နှစ်၊၈၈ရက်		ပြည်သူ့ပါတီ
—		Adib Shishakli	—	၂ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၅၁	၃ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၅၁	၁ရက်		ဆီးရီးယားအမျိုးသားလူမှုပါတီ
၁၀		Fawzi Selu	—	၃ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၅၁	၁၁ ဇူလိုင် ၁၉၅၃	၁ နှစ်၊၂၂၀ရက်		စစ်တပ်
၁၁		Adib Shishakli	၁၉၅၃	၁၁ ဇူလိုင် ၁၉၅၃	၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၅၄	၂၂၉ရက်		အာရပ်လွတ်လပ်ရေးလှုပ်ရှားမှု
—		Maamun al-Kuzbari	—	၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၅၄	၂၈ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၅၄	၃ ရက်		အာရပ်လွတ်လပ်ရေးလှုပ်ရှားမှု
(၄)		Hashim al-Atassi	—	၂၈ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၅၄	၆ စက်တင်ဘာ ၁၉၅၅	၁ နှစ်၊၁၉၀ရက်		ပြည်သူ့ပါတီ
(၈)		Shukri al-Quwatli	၁၉၅၅	၆ စက်တင်ဘာ ၁၉၅၅	၂၂ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၅၈	၂ နှစ်၊၁၆၉ ရက်		အမျိုးသားပါတီ

အာရပ်ပြည်ထောင်စု (၁၉၅၈–၁၉၆၁)

စဥ်	ပုံ	အမည်	တင်မြှောက်ခံရသည့်အချိန်	တာဝန်ထမ်းဆောင်မှုကာလ			နိုင်ငံရေးပါတီ
				စတင်ရက်	ပြီးဆုံးရက်	ရက်ပေါင်း
၁၂		Gamal Abdel Nasser	၁၉၅၈	၂၂ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၅၈	၂၈ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၁	၃ နှစ်၊၂၁၈ ရက်		အမျိုးသားသမဂ္ဂ

ဆီးရီးယားနိုင်ငံ (၁၉၆၁ – လက်ရှိ)

စဥ်.	ပုံ	အမည်	တင်မြှောက်ခံရသည့်အချိန်	တာဝန်ထမ်းဆောင်မှုကာလ			နိုင်ငံရေးပါတီ		မှတ်ချက်
				စတင်ရက်	ပြီးဆုံးရက်	ရက်ပေါင်း
ဆီးရီးယား အာရပ်သမ္မတနိုင်ငံ (၁၉၆၁–လက်ရှိ)
ဒုတိယ ဆီးရီးယားသမ္မတနိုင်ငံ (၁၉၆၁–၁၉၆၃)
ရာထူးလစ်လပ်နေသည့်ကာလ (၂၈ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၁ – ၁၄ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၆၁)[၂]
၁၃		Nazim al-Qudsi	၁၉၆၁	၁၄ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၆၁	၈ မတ် ၁၉၆၃	၁နှစ်၊၈၄ရက်		ပြည်သူ့ပါတီ
ဘာ့သ်ပါတီအုပ်ချုပ်သည့်ကာလ (၁၉၆၃-၂၀၂၄)
ရာထူးလစ်လပ်နေသည့်ကာလ (၈ မတ် ၁၉၆၃ – ၉ မတ် ၁၉၆၃)
၁၄		Lu'ay al-Atassi	—	၉ မတ် ၁၉၆၃	၂၇ ဇူလိုင် ၁၉၆၃	၁၄၀ရက်		မရှိ
၁၅		Amin al-Hafiz	—	၂၇ ဇူလိုင် ၁၉၆၃	၂၃ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၆၆	၂နှစ်၊၂၁၁ရက်		ဘာ့သ်ပါတီ
ရာထူးလစ်လပ်နေသည့်ကာလ (၂၃ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၆၆ – ၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၆၆)
၁၆		Nureddin al-Atassi	—	၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၆၆	၁၈ နိုဝင်ဘာ ၁၉၇၀	၄နှစ်၊၂၆၆ရက်		ဘာ့သ်ပါတီ
—		Ahmad al-Khatib	—	၁၈ နိုဝင်ဘာ ၁၉၇၀	၁၂ မတ် ၁၉၇၁	၁၁၄ ရက်		ဘာ့သ်ပါတီ
၁၇		ဟာဖစ်အာဆတ်	၁၉၇၁ ၁၉၇၈ ၁၉၈၅ ၁၉၉၁ ၁၉၉၉	၁၂ မတ် ၁၉၇၁	၁၀ ဇွန် ၂၀၀၀	၂၉နှစ်၊၉၀ရက်		ဘာ့သ်ပါတီ	နိုင်ငံကို နှစ် ၃၀ကျော်အုပ်စိုးခဲ့သူ
—		Abdul Halim Khaddam	—	၁၀ ဇွန် ၂၀၀၀	၁၇ ဇူလိုင် ၂၀၀၀	၃၇ ရက်		ဘာ့သ်ပါတီ	ယာယီသမ္မတအဖြစ်ဆောင်ရွက်ခဲ့သူ
၁၈		ဘာရှာအယ်အာဆတ်	၂၀၀၀ ၂၀၀၇ ၂၀၁၄ ၂၀၂၁	၁၇ ဇူလိုင် ၂၀၀၀	၈ ဒီဇင်ဘာ၂၀၂၄	၂၄ နှစ်၊၁၄၄ ရက်		ဘာ့သ်ပါတီ	နိုင်ငံမှထွက်ပြေး၍ ရုရှားတွင်ခိုလှုံခဲ့ရသူ[၃]
အပြောင်းအလဲကာလ (၂၀၂၄ – လက်ရှိ )
အာမက် အယ်လ် ရှာရာ သည် ဆီးရီးယားတွင် လက်တွေ့အုပ်ချုပ်သူအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခြင်း (၈ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၄ – ၂၉ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၅)
၁၉		အာမက် အယ်လ် ရှာရာ	—	၂၉ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၅	လက်ရှိ	၃၂၄		မရှိ	အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင်