ပသီလူမျိုး

ပသီလူမျိုး သည် မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်းတွင် အများဆုံးနေထိုင်ကြသည့် မွတ်ဆလင်များ ဖြစ်ကြသည်။^[၁] မြန်မာဘုရင်များ လက်ထက်ကတည်းက နေထိုင်ခဲ့သည့် သမိုင်းကြောင်း ရှိသူများလည်း ဖြစ်ကြသည်။^[၁] ယခု အခါ ပသီလူမျိုးအဆက်အနွယ်တို့သည် မြေဒူးရွာတွင်မနေကြတော့ပဲ မြေဒူးရွာ၏ အနောက်ဘက် ကံသာထွန်း ရွာတွင် ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကြသည်။ ဒေသခံ ဗမာလူများက ကုလားတိုက်ဟု ခေါ်ကြသည်။

နိုင်ငံတော်က အသိအမှတ်ပြုထားသော စာရင်းတွင် ပသီလူမျိုး မပါဝင်သဖြင့်^[၂] မြန်မာနိုင်ငံတွင် နေထိုင်ကြသော ပသီလူမျိုးများကို တိုင်းရင်းသား လူမျိုးစုတစ်စုအဖြစ် သတ်မှတ်ပေးရန်နှင့် ၂၀၁၄ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်း ကောက်ယူရာတွင် ကုတ်နံပါတ်သတ်မှတ်ပေးရန် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးကွန်ဂရက်ပါတီ (United National Congress) က ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် တောင်းဆိုခဲ့သည်။^[၃]

သမိုင်း

ပသီများ၏ရင်းမြစ်မှာ အဓိကအားဖြင့် Hadhrami Arab မျိုးနွယ်များဖြစ်သည်ဟုယူဆလေ့ရှိကြပြီး၊ သက်တမ်းအတော်ကြာပြီဖြစ်သော မြန်မာ-အစ္စလာမ်လူနွယ်စုတစ်ခုအဖြစ် မြန်မာနိုင်ငံတဝှမ်းတွင် နေထိုင်လာကြသည်။ ဤလူမျိုးစုသည် ၁၃ ရာစုအတွင်းမှစ၍ သာယာဝတီဒေသ၊ ပဲခူးနှင့် မန္တလေးအနှံတွင်နေထိုင်ကြောင်း မှတ်တမ်းများတွင်ဖော်ပြထားသည်။

မြန်မာနိုင်ငံရှိ ပသီလူမျိုးများ၏ မူလဇစ်မြစ်သည် အလယ်ခေတ်ကာလက အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာဒေသရှိ Hadhrami အာရပ်များ၏ ရေကြောင်းကုန်သွယ်မှု လုပ်ငန်းများနှင့် နီးကပ်စွာ ဆက်စပ်နေပါသည်။၉ ရာစုအစောပိုင်းမှစ၍ Hadhramaut ဒေသ (ယနေ့ခေတ် ယီမင်) မှအာရပ်ကုန်သည်များသည် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာတွင်ကုန်သွယ်မှုများပြုလုပ်ခဲ့ကြပြီး အာရေဗျကျွန်းဆွယ်နှင့် တောင်အာရှနှင့် အရှေ့တောင်အာရှကမ်းရိုးတန်းများကိုချိတ်ဆက်ခဲ့ကြသည်။ ထိုကုန်သည်များသည် မုတ်သုံလေကိုဖြတ်၍ ခရီးသွားလာခဲ့ကြပြီး ယနေ့ခေတ် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ သီရိလင်္ကာ၊ မလေးကျွန်းဆွယ်၊ အင်ဒိုနီးရှားနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ ကမ်းရိုးတန်းဒေသများတွင် ဆိပ်ကမ်းများအပါအဝင် ဒေသတွင်းရှိ အဓိကဆိပ်ကမ်းမြို့များတွင် ယာယီအခြေချနေထိုင်မှုများနှင့် ကုန်သွယ်ရေးစခန်းများ တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။

13 မှ 15 ရာစုနှစ်များတွင် Hadhrami Arabs တို့သည် martanban၊ မုတ္တမနှင့်ဆီးရီးယား (သီရံ) ဆိပ်ကမ်းမြို့များအပါအဝင် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်၏ ကမ်းရိုးတန်းဒေသများနှင့် ပုံမှန်အဆက်အသွယ်ရစေသည့် တာဝေးကုန်သွယ်မှုလမ်းကြောင်းများကို ထူထောင်ခဲ့ကြသည်။ ဤကာလအတွင်းတွင် အာရပ်ကုန်သည်များသည် ဒေသခံပြည်သူများနှင့် ထိမ်းမြားလက်ထပ်လာကြပြီး အစ္စလာမ်ဘာသာကို ကျင့်သုံးသည့် ရောနှောသောအသိုက်အဝန်းများ ပေါ်ပေါက်လာကာ ဒေသယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာစကားဆိုင်ရာ အစိတ်အပိုင်းများကို လက်ခံကျင့်သုံးကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပသီလူမျိုးဟု လူသိများလာကာ အာရဗီစကားလုံး fāqīh (فقیه) မှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ယူဆရပြီး “အစ္စလာမ့်ဥပဒေပညာရှင်” သို့မဟုတ် ပါရှန်းစကားလုံး Pārsī မှ ပါရှန် သို့မဟုတ် မူဆလင်များကို ယေဘုယျအားဖြင့် ရည်ညွှန်းခြင်း ဖြစ်သည်။ ဤပသီမူဆလင်များသည် ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာဗေဒအရ ပေါင်းစည်းထားသော လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း မြန်မာလူမျိုးများကို ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာဗေဒအရ ပေါင်းစပ်ထိန်းသိမ်းထားစဉ်တွင် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာဗေဒအရ ပေါင်းစည်းလာခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် မွတ်စလင်ကမ္ဘာနှင့် မြန်မာ နိုင်ငံတို့ကြား ကုန်သွယ်မှုတွင် ဘာသာရေး ပညာရှင်၊ ကုန်သည်များနှင့် ကြားခံများအဖြစ် မကြာခဏ မှတ်သားခံရသည်။ သမိုင်းမှတ်တမ်းများနှင့် ကိုလိုနီခေတ်မှတ်တမ်းများမှ အထောက်အထားများအရ အာရပ်မွတ်စလင်မိသားစုအချို့ကို ကိုလိုနီခေတ်မတိုင်မီက မြန်မာနိုင်ငံရှိ နန်းတွင်းတရားရုံးများသို့ ဗေဒင်ဆရာ၊ ကုန်သည်များ သို့မဟုတ် အကြံပေးများအဖြစ် တောင်ငူနှင့် ကုန်းဘောင်မင်းဆက်များအပါအဝင် နန်းတွင်းတရားရုံးများသို့ ဖိတ်ခေါ်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြသည်။