နားအကြည်

သောတပသာဒ သည် ရုပ် (၂၈) ပါးတွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်ပြီး၊ နားအကြည်ဓာတ်ဟုလည်း ခေါ်သည်။ ၎င်း၏ သဘောသဘာဝ၊ အလုပ်ကိစ္စ၊ ထင်ရှားပုံ နှင့် အကြောင်းတရားတို့ကို အောက်ပါအတိုင်း လေးမျိုးခွဲခြား၍ နားလည်နိုင်ပါသည်-

၁။ လက္ခဏာ

သောတပသာဒ၏ ပင်ကိုသဘောလက္ခဏာကို နှစ်မျိုးဖြင့် ဖွင့်ဆိုပါသည်-

• (က) သဒ္ဒါရုံ၌ ထိခိုက်ခြင်းငှာ ထိုက်သော မဟာဘုတ်တို့၏ ကြည်လင်ခြင်းသဘော: သဒ္ဒါရုံ (အသံ) နှင့် တွေ့ထိရန်၊ ရိုက်ခတ်ရန် သင့်လျော်သော (သဒ္ဒါဘိဃာတာရဟ)၊ မိမိနှင့်အတူဖြစ်သော မဟာဘုတ်ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ကြည်လင်စေသော (ဘူတပ္ပသာဒ) သဘော ဖြစ်သည်။
• (ခ) ကြားလိုသောတဏှာလျှင် အကြောင်းရှိသော ကံကြောင့်ဖြစ်သော မဟာဘုတ်တို့၏ ကြည်လင်ခြင်းသဘော: အတိတ်ဘဝက သဒ္ဒါရုံကို ကြားလိုသော တဏှာ (သောတုကာမတာ = သဒ္ဒတဏှာ) ကို အရင်းခံ၍ ပြုခဲ့သော ကံကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် (ကမ္မသမုဋ္ဌာန)၊ မိမိနှင့်အတူဖြစ်သော မဟာဘုတ်ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ကြည်လင်စေတတ်သော (ဘူတပ္ပသာဒ) သဘော ဖြစ်သည်။

၂။ ရသ

• သဒ္ဒါရုံဘက်သို့ ဆွဲဆောင်ခြင်း: သောတပသာဒသည် ဝီထိစိတ်အစဉ်ကို သဒ္ဒါရုံများဘက်သို့ ဆွဲဆောင်ခြင်း (အာဝိဉ္ဆန) ကိစ္စကို ပြုလုပ်သည်။

၃။ ပစ္စုပဋ္ဌာန်

• သောတဝိညာဏ်၏ တည်ရာဖြစ်ခြင်း: သောတပသာဒသည် ၎င်းကိုမှီ၍ ဖြစ်သော သောတဝိညာဏ်စိတ်အတွက် တည်ရာ (အာဓာရဘာဝ = ဝတ္ထုရုပ်) အဖြစ် ယောဂီ၏ ဉာဏ်တွင် ရှေးရှုထင်လာသည်။

၄။ ပဒဋ္ဌာန်

• ကံကြောင့်ဖြစ်သော ကလာပ်တူ မဟာဘုတ်: သောတပသာဒသည် သဒ္ဒါရုံကို ကြားလိုသော တဏှာလျှင် အကြောင်းရင်းခံရှိသော ကံကြောင့်ဖြစ်သည့် (သောတုကာမတာနိဒါနကမ္မဇ)၊ မိမိနှင့်အတူ တစ်ကလာပ်တည်း၌ ဖြစ်သော မဟာဘုတ်ဓာတ်ကြီးလေးပါး (ဘူတ) ကို အနီးကပ်ဆုံးသော အကြောင်းအဖြစ် မှီ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။

တည်နေရာ နှင့် အထောက်အပံ့

• တည်နေရာ: သောတပသာဒသည် နားပေါက်အတွင်းဘက်၌ လက်စွပ်သဏ္ဌာန်ရှိသော၊ နီ၍ စိုပြည်နုပျိုသော အမွေးနုများ ပေါက်ရာနေရာ၌ တည်ရှိသည်။ (၎င်းသည် ပသာဒသောတဖြစ်ပြီး၊ နားတစ်ခုလုံး အဆောက်အဦကို သသမ္ဘာရသောတဟု ခေါ်သည်။)
• အထောက်အပံ့: ၎င်းသည် ကလာပ်တူ ဓာတ်ကြီးလေးပါး (ပထဝီ၊ အာပေါ၊ တေဇော၊ ဝါယော) တို့၏ ကျေးဇူးပြုမှု၊ စိတ်-ဥတု-အာဟာရတို့၏ ထောက်ပံ့မှု၊ ရုပ်ဇီဝိတ၏ စောင့်ရှောက်မှု၊ ဝဏ္ဏ-ဂန္ဓ-ရသ-ဩဇာတို့၏ ခြံရံမှုတို့ဖြင့် တည်ရှိနေပြီး၊ သောတဝိညာဏ်၏ မှီရာ (ဝတ္ထု) နှင့် သောတဒွါရဝီထိစိတ်တို့၏ ဖြစ်ရာ (ဒွါရ) ကိစ္စကို ဆောင်ရွက်သည်။