Myanmar

Myanmar, officieel de Verennigde Republiek Myanmar en okwal anduded as Birma, is een land in et noordwesten van Zuudoost-Azië. Van dee strekke is et wat oppervlak angeet et grötste land. Der wont 55 miljoen leu. Op et noordwesten is et noabers met India en Bangladesh, met China op et noordoosten, Laos en Thailand op et oosten en met de Andamaanse Zee en de Baai van Bengalen op et zuden en zuudwesten. De heuvdstad is Naypyidaw, de grötste stad is Yangon.

ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော် (Birmees) Pyidaungzu thămăda myama naingngandaw
Vlagge van Myanmar	Wåpen van Myanmar
Ligging van Myanmar
Basisgegeavens
Officiele språke	Birmees Chin Kachin Karen Kayah Mon Rakhine Shan
Höyvdstad	Naypyidaw
Regeringsform	Republiek (onder militair bewind)
Godsdeenst	87,9% Boeddhisme (stoatsgeleuf) 6,2% Kristendom 4,3% Islam 0,8% Volksgeleuf 0,5% Hindoeisme 0,1% Ateisme 0,2% Anders
Geografy en bevolking
Uppervlakde - Water	676.579 km² 3,06%
Inwoanertal - Dichtheid	55.770.232 76 inw./km²
Koordinaten	22° 0′ N, 96° 0′ O2296
Oaverige
Münteynheid	Kyat (MMK)
Tydzone	UTC+06:30
Web | kode | tel.	.mm | MM | +95

Geschiedenis

Eardere beskavingen warren onder mear de Tibeto-Birmese stadsstoaten van Pyu in Noordmyanmar en de keuninkrieken van Mon in et zuden. In de 9e eeuw kömmen de Bamarvolker et Irrawaddy-dal binnen. Doar stichten ze et keuninkriek Pagan. Vanof den tied was et Birmees veur en noa. Theravadaboeddisme treuk an. Mer Keuninkriek Pagan kon weinig oetrichten tegen de oprukkende Mongolen. Doarnoa völ et land oeteen in verskillende stoaten dee as regelmoatig tegenoaver mekaar stunden. In de 16e eeuw köm et geslacht Taungoo um 'n hook hen kieken. Dee wusten et spul tehoop te kriegen en der et grötste riek van de strekke van te maken. Veurin de 19e eeuw had et geslacht Konbaung et veur et zeggen. Dee regearden oaver wat noe Myanmar is, met nog delen van Assam, de Lushai-heuveln en Manipur der biej. Tegen de Britse Oostindische Kompagnie leaden ze et of, skoonwal, noa dree Anglobirmese Oorleuge. Vanof den tied was et ne Britse kolonie. Noa ne körte Japanse bezetting in 'n Tweeden Wearldoorlog wör Myanmar bevrieded duur de Allieerden. Op 'n veerden januari van 1948 verkloaren Myanmar zik onofhankelik onder de Birmese Onofhankelikheidsverkloaring van 1947.

Vanof den tied was der in et land regelmoatig donderieje. In 1962 volgden nen stoatsgreep en was der een militair diktatorskop onder de Partieje van et Birmese Socialistenprogramma. Op 8 augustus 1988 kömmen de leu der tegen op de achterste benen in wat te book steet as de 8888-opstand. Doarduur zol Myanmar oavergoan op een stelsel met meerdere partiejen, mer 'n road van soldoaten dee as et vuur et zeggen hadden, wollen et neet oet handen geven. Ze hebt et rechtevoord nog aait veur et zeggen.

Volk

Myanmar hef nog aait te lieden van onderlinge volkerstried. Et land hef ene van de langstdoerende börgeroorleuge van de wearld. De Verennigde Naties en verskeidene andere organisaties doot verdan verslag van deurgoande en stelselmoatige skending van menskenrechten. In 2011 wör de soldoatenregearing officieel ophöffen noa verkiezingen van 2010, en een van naam börgerregearing wör insteld. Aung San Suu Kyi en andere politieke gevangenen wörren lösloaten en in 2015 kömmen der wier verkiezingen. De bände met et boetenland wörren anhaald en strafmoatregelen tegen et land wörren slokker. Toch blievt internationale hulporganisaties an de belle trekken oaver skendingen van menskenrechten, veural as et geet um de Rohingya. do as Aung San Suu Kyi biej de verkiezingen van 2020 met kop en skolders wun in beide kamers van de regearing, greep et Birmese leager de macht wier met nen stoatsgreep. Internationaal wör der tegen angoan en ook in Myanmar zelf brökken protesten oet. Et leager höw der op en wier ontstund nen börgeroorlog. Aung San Suu Kyi wör ook greppen um ear veur de kamera's vort te holden. Zee kreeg anklachten an de bokse zo as umkeupboarheid en et skenden van veurskrivten umtrent COVID-19, volgens onofhankelike wachters allemoal kulverhalen um ear zwart te maken.

Handel

Myanmar is anslötten biej de Oostaziatische Top, Neet-lieerde Beweaging, ASEAN en BIMSTEC. Ondanks at et ooit ne Britse kolonie was, dut et nich met an et Gemenebest. Myanmar mag metkuiern in de Samenwarkingsorganisatie Shanghai. Et land hef heel wat natuurlike grondstoffen as jade, edelsteender, öllie, eardgas, teakholt en mineralen. Ok hef et op papier et grötste zunnekrachtpotentieel, in vergelieking met umliggende landen. Toch is Myanmar een wankel land deur onderlinge oorleuge, umkeuperieje en slechte weagen. Ook vernemp et nog de gevolgen van koloniale oetzoegerieje woarbiej weinig op de leu oetdoan wör. In 2013 had Myanmar ne totale geldweerde van € 49 miljard en nen koopkracht van € 195,2 miljard. Inkommens in et land ligt et wiedst oet mekaar van alle landen, umdat een groot deel van de winstgevende instellingen in handen zint van handlangers van et militaire bewind. Et is ene van de minst ontwikkelde landen.

Ontwikkeling

Sinds 2021 hebt mear as 600.000 leu 'n kroam biej mekaar pakt en bint vortgoan um de noaslage van 'n börgeroorlog. Dree miljoen leu zitt te springen um noodhulpe. Volgens de Verenigde Naties stoat in december 2024 1,3 miljoen leu as vluchteling of asielzeuker te book.