Assibilatschoon

Assibilatschoon (vun latiensch ad hento un sībilāre zischen) oder ook Zetazismus (na’n greekschen Zeta) is een Luudwannel, bi den een Luud (vöör allen bi /m/, /k/, un /t/ passeert dat) sik to den Zischluud (Sibilant), so as /s/, /z/, /ʃ/ oder /ʒ/, wannelt.

Bispelen:

• Bi den tweten germaanschen Luudwannel hett dat Hoochdüütsche dat t zu tz oder ss wannelt: plattdüütsch Katt → hoochdüütsch Katze, plattdüütsch Water → hoochdüütsch Wasser.
• De romaanschen Spraken hebbt ok enen Zetazismus dörmaakt, to’n Bispeel hebbt de Germanen dat latiensche Woort Caesar noch as Kaiser mit /k/ övernahmen, bi dat Franzöösche heet dat Woort dorgegen César mit /s/ utspraken.

En Spezialfall vun Assibilatschoon is de Zetazismus, bi den sik /k/ oder /t/ op dat /i/ folgt na /s/ wannelt. Dat /'i/ kann dorbi wegfallen, dat Woort Assibilatschoon is dor sülms en Bispeel för.

To’n Bispeel hett sik de Naam Zeben ut kivinan billt.

Literatur

• Heinrich Wesche: Zetazismus in niedersächsischen Flurnamen. in Indogermanica, Fs. fW Krause, Heidelbarg 1960, 230-248