Liddfööt

From Wikipedia, the free encyclopedia

Remove ads

De Liddfööt oder Liddpoten (Fachspraak: Arthropoden, greeksch: Arthropoda, Liddfööt) sünd en Stamm mank de Deerter. Dor höört so ünnerscheedliche Deerter to, as Insekten, Dusendfööt, Kreeften, Aantenmusseln, Spinnen, Skorpionen, Mieten un de Trilobiten, de utstorven sünd.

Disse Artikel is man blots en Stubben. Du kannst Wikipedia helpen un em verbetern.
Weitere Informationen Systematik, Wetenschoplich Naam ...

De Liddfööt sünd en Stamm, de bannig goot togange kümmt up de Eer. Bi 80 % vun al Aarden vun de Deerter, de dat hüdigendags överhaupt geven deit, sünd Liddfööt. De meisten vun jem höört to de Insekten to. Upkamen sünd se wohrschienlich bi de Kambrium-Exploschoon. In de Tiet an’n Anfang vun dat Kambrium vör üm un bi 540 Millionen Johren sünd sünd de mehrzelligen Tierstämm miteens uptreden. In den Burgess-Lei, de 505 Millionen Johr oolt is[1] hefft al de dree Ünnerstämm vun de Liddfööt, de Trilobiten un annere Gruppen, de dat hüdigendags gor nich mehr gifft, as Fossil de Tieden överduert. De Liddfööt ehre neegsten Verwandten sünd de Waterboren (Tardigrada) un de Stummelfööt. Towielen weert se mit de beiden annern to de Panarthropoda tohopensmeten, ofschoonst de doren gor keen Leden an jem ehre Beene hefft. In jungste Tiet hefft Forschers mit Hölp vun de Molekularbiologie rutfunnen, dat de Liddfööt veel ehr mit de Fadenwörm (Nematoda) un annere Huututtreckers (Ecdysozoa) verwandt sünd.

Remove ads

Dat Lief

Al tohopen hefft se en Lief, dat ut verscheden Segmenten tohopenföögt is. An jedet Segment sitt hööchstens een Paar Leden, as Been, Mundwarktüüch un Föhlspriete. Al tohopen hefft se en Butenskelett, dat mit Hölp vun Sklerotin stiev warrt. Düt Skelett mutt bi dat Wassen mit Hölp vun dat Huuduttrecken verscheden Molen uttagen un nee anleggt weern. All hefft se ok en Hart an de Rüchsiet mit’n apen Kreisloop vun Hämolymphe un en Fallreepnervensystem an’e Buuksiet mit een Ganglion in jedet Segment. Sünnerlich bi de Aarden, de in’t Water leevt, kann in dat Bloot ok de Blootfarvstoff Hämocyanin insitten. Ähnlich as dat Hämoglobin in dat minschliche Bloot, is he dorför dor, dat Suerstoff wieterbröcht warrt.

Remove ads

Literatur

  • Heiko Bellmann: Der neue Kosmos-Insektenführer. Kosmos, Stuttgart 1999, ISBN 3-440-07682-2.
  • Heiko Bellmann: Der neue Kosmos-Schmetterlingsführer. Schmetterlinge, Raupen und Futterpflanzen. Franckh-Kosmos, Stuttgart 2003, ISBN 3-440-09330-1.
  • Heiko Bellmann: Spinnentiere Europas. Kosmos, Stuttgart 2001, ISBN 3-440-09071-X.
  • Klaus Dumpert: Das Sozialleben der Ameisen (= Pareys Studientexte, Band; 18), Parey, Berlin/Hamburg 1994, ISBN 3-489-63636-8.
  • R. C. Brusca, G. J. Brusca: Invertebrates. 2. Auflage. Sinauer Associates, 2003, Kap. 19, ISBN 0-87893-097-3, S. 475.
  • E. E. Ruppert, R. S. Fox, R. P. Barnes: Invertebrate Zoology – A functional evolutionary approach. Brooks/Cole 2004, Kap. 16, ISBN 0-03-025982-7, S. 517.
  • D. T. Anderson: Invertebrate Zoology. 2. Auflage. Oxford Univ. Press, 2001, Kap. 10, ISBN 0-19-551368-1, S. 225.
  • J. Moore: An Introduction to the Invertebrates. Cambridge Univ. Press, 2001, Kap. 12, ISBN 0-521-77914-6, S. 174.
  • Jens-Wilhelm Janzen: Arthropods in Baltic Amber. Ampyx, Halle (Saale) 2002, ISBN 3-932795-14-8.
  • H. Paulus: Euarthropda, Gliederfüßer i. e. S. In: Rieger Westheide (Hrsg.): Spezielle Zoologie. Teil 1: Einzeller und Wirbellose Tiere. Springer Spektrum, Berlin/Heidelberg 2013, ISBN 978-3-642-34695-8.

Wissenschaftliche Literatur

  • Erna Aescht, Stephan Weigl, Björn Berning, Fritz Gusenleitner (Hrsg.): Krank durch Arthropoden. (= Denisia, Band 30). Biologiezentrum – Oberösterreichische Landesmuseen, Linz 2010, (Volltexte verfügbar bei ZOBODAT).
  • M. Akam: Arthropods: Developmental diversity within a (super) phylum. In: Proceedings of the National Academy of Sciences (USA). 97 (2000), S. 4438.
  • P. Ax: Das System der Metazoa II. Ein Lehrbuch der phylogenetischen Systematik. Gustav Fischer Verlag, 1999.
  • R. C. Brusca: Unraveling the history of arthropod diversification. In: Annals of the Missouri Botanical Garden. 87 (2000), S. 13.
  • C. E. Cook, M. L. Smith, M. J. Telford, A. Bastianello, M. Akam: Hox genes and the phylogeny of the arthropods. In: Current Biology. 11 (2001), S. 759.
  • G. D. Edgecombe, G. D. F. Wilson, D. J. Colgan, M. R. Gray, G. Cassis: Arthropod cladistics: Combined analysis of histone H3 and U2 snRNA sequences and morphology. In: Cladistics. 16 (2000), S. 155.
  • G. Giribet, G. D. Edgecombe, W. C. Wheeler: Arthropod phylogeny based on eight molecular loci and morphology. In: Nature. 413 (2001), S. 157.
  • U. W. M. Hwang, M. Friedrich, D. Tautz, C. J. Park, W. Kim: Mitochondrial protein phylogeny joins myriapods with chelicerates. In: Nature. 413 (2001), S. 154.
  • Jan Zrzavý, Pavel Štys: The basic body plan of arthropods: Insights from evolutionary morphology and developmental biology. In: Journal of Evolutionary Biology. 10 (1997), S. 353.
  • Hans Ekkehard Gruner (Hrsg.), M. Moritz, W. Dunger: Lehrbuch der speziellen Zoologie. Band I: Wirbellose Tiere. 4. Teil: Arthropoda (Ohne Insekta). 1993.
  • Volker Storch, Ulrich Welsch: Kükenthal Zoologisches Praktikum. 26. Auflage. Spektrum, Akademischer Verlag, Heidelberg 2009, ISBN 978-3-8274-1998-9.
Remove ads
Arthropoda. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.
Wiktionary Wiktionary: Liddfööt – Bedüdensverklaren, Woortherkamen, Synonymen, Översetten

Borns

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads