1872
Eeuwen:	18e eeuw · 19e eeuw · 20e eeuw
Decennia:	1860-1869 · 1870-1879 · 1880-1889
Jaren:	<< · < · 1871 · 1872 · 1873 · > · >>
Jaartelling in verschillende culturen
Ab urbe condita:		2625 MMDCXXV
Armeense jaartelling:		1321 ԹՎ ՌՅԻԱ
Chinese jaartelling:		4568 – 4569 戊未 – 己申
Christelijke jaartelling:		1872 MDCCCLXXII
Ethiopische jaartelling:		1864 – 1865
Hebreeuwse jaartelling:		5632 – 5633
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		1927 – 1928
- Shaka Samvat		1794 – 1795
- Kali Yuga		4973 – 4974
Iraanse jaartelling:		1250 – 1251
Islamitische jaartelling:		1289 – 1290
Maçonnieke jaartelling:		5871 – 5872
1872 naar onderwerp
Lijst van landen
Overleden
Juliaanse kalender van 1872
Gregoriaanse kalender van 1872

Het jaar 1872 is het 72e jaar in de 19e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen

januari

• 1 - Ingebruikname van de Moerdijkbrug in de spoorlijn Lage Zwaluwe-Dordrecht, waardoor Holland per trein verbonden wordt met Brabant. De brug is de langste van Europa en werd gebouwd door Van Vlissingen & Dudok van Heel. De officiële opening was op 31 december 1871.

februari

• 10 - Koningin Victoria ondertekent een verdrag tussen het Verenigd Koninkrijk en Nederland over de werving van contractarbeiders voor de kolonie Suriname. Zij moeten de plaats innemen van de slaven, die volgend jaar de plantages mogen verlaten.
• februari - Een bezoek aan Antwerpen van de Graaf van Chambord, de Franse troonpretendent, leidt tot spanningen tussen de Antwerpse katholieken, aanhangers van het Huis Bourbon, en liberalen, fans van de Franse Republiek.

maart

• 1 - Oprichting eerste nationale park ter wereld: Yellowstone National Park.
• 9 - Het eerste schip vaart door de Nieuwe Waterweg: de Richard Young.
• 16 - De eerste finale vindt plaats in de FA cup tussen de Wanderers en de Royal Engineers.
• 26 - Bij Owens Valley (Californië) ontstaat een aardverschuiving over 50 kilometer lengte.

april

• 1 - Op de 300e verjaardag van de Inname van Den Briel verschijnt een nieuw protestants dagblad: De Standaard. Oprichter en hoofdredacteur is Abraham Kuyper.
• 6 - Nederland verkoopt haar 60 forten en kastelen langs de Ghanese kust aan de Britten. Na de afschaffing van de slavernij in 1863 leveren deze niets meer op.
• 13 - In een Amerikaans medisch tijdschrift publiceert George Huntington als eerste over de ziekte die later Ziekte van Huntington zal heten.
• 13 - De Amerikaan George Westinghouse krijgt octrooi op de westinghouserem. De rem wordt vanuit de locomotief bediend – er is dus geen aparte remmer meer nodig. Het systeem bestaat uit een buis die onder de hele trein doorloopt en die pneumatisch onder druk wordt gehouden om de remmen te lossen. Laat de machinist de buis leeglopen, dan slaan de remmen van elke wagen aan. Hetzelfde gebeurt als er een wagen losbreekt.

juni

• 5 - Aletta Jacobs is de eerste vrouw die toegelaten wordt tot een Nederlandse universiteit (Rijksuniversiteit Groningen).

juli

• 6 - Beëdiging van het Kabinet De Vries-Fransen van de Putte.

augustus

• augustus - Dertien Belgische grootindustriëlen en ingenieurs bundelen hun krachten en richten de voorlopige organisatie "Association pour la surveillance des chaudières à vapeur" ("Vereniging voor het toezicht op stoomketels") op. De eerste directeur wordt Robert Vinçotte.

september

• 6 - Op het congres van de Eerste Internationale in Den Haag worden Michail Bakoenin en zijn aanhangers uit de organisatie gezet. Het centralistische bestuursmodel van Karl Marx heeft de tweestrijd gewonnen.
• 13 - Het Parijse operatheater Folies Trévise wordt herdoopt in Folies Bergère.
• 22 - De theeklipper Taeping lijdt schipbreuk op een rif in de Chinese Zee.
• 25 - Het eerste schip vaart door de Oranjesluizen.

oktober

• 15 - Afvaart uit Rotterdam van het stoomschip met dezelfde naam naar New York. Daarmee komt de eerste geregelde lijnverbinding Rotterdam - New York tot stand.

november

• 3 en 4 - Grote uitbarsting van de vulkaan Merapi op Java, waarbij veel doden vallen.
• 4 - Opening in Japan van de Zijdefabriek van Tomioka, de eerste moderne zijdefabriek.
• 7 - De Mary Celeste vertrekt voor haar laatste reis.
• 28 - Wilhelm Reiss en Ángel Escobar beklimmen als eersten de vulkaan Cotopaxi in de Andes.
• 30 - De eerste voetbalwedstrijd tussen landen wordt gespeeld. Het Engels voetbalelftal speelt tegen het Schots voetbalelftal met 0-0 gelijk.

zonder datum

• James Dewar (1842-1923) vindt de vacuümfles uit.
• Vladivostok wordt een marinehaven.
• De definitieve afdamming van het Zwin in Zeeuws-Vlaanderen bij Sluis is voltooid. De ontstane polder heet Willem-Leopoldpolder.
• George Smith, een leerling van Henry Rawlinson, slaagt erin een aantal spijkerschrift-tabletten te ontcijferen die een vroege versie van het zondvloed-verhaal bevatten.

Muziek

• 17 mei: eerste uitvoering van Landkjenning van Edvard Grieg
• 13 juni: eerste en waarschijnlijk enige uitvoering van Festmusik ved den nordiske industriudstillings aabningsfest van Niels Gade