geschriften van vroege christenen, los van de Bijbelse Canon

<span class="mw-page-title-main">Apocriefen van het Nieuwe Testament</span>

Apocriefen van het Nieuwe Testament

<p><b>Apocriefen van het Nieuwe Testament</b>, ook wel <b>christelijke apocriefen</b> genoemd,<span class="mw-ref reference" id="cite_ref-MetzgerCoogan_1-0"><a href="#cite_note-MetzgerCoogan-1" style="counter-reset: mw-Ref 1;"><span class="mw-reflink-text">[1]</span></a></span> zijn teksten die in het <a href="/nl/Vroege_christendom" title="Vroege christendom" class="wl">vroege christendom</a> door sommige christenen werden beschouwd als door <a href="/nl/God_(christendom)" title="God (christendom)" class="wl">God</a> geïnspireerd, maar in het proces van <a href="/nl/Canonvorming_van_het_Nieuwe_Testament" title="Canonvorming van het Nieuwe Testament" class="wl">canonvorming van het Nieuwe Testament</a> uiteindelijk (op zijn laatst <a href="/nl/5e_eeuw" title="5e eeuw" class="wl">5e eeuw</a>) niet werden opgenomen in de <a href="/nl/Canon_van_de_Bijbel" title="Canon van de Bijbel" class="wl">canon</a> van het <a href="/nl/Nieuwe_Testament" title="Nieuwe Testament" class="wl">Nieuwe Testament</a>.</p>

<table class="nomobile notheme" cellpadding="2" cellspacing="0" style="width:240px; float:right; clear:right; text-align:center; margin:0 0 1em 1em; border:1px solid #ccc; background-color:#f9f9f9; font-size:85%; padding-left:1em">
<tbody><tr><td><small>Deel van een <a href="/nl/Categorie:Christendom" title="Categorie:Christendom" class="wl">serie</a> artikelen over het</small><br><big><b><a href="/nl/Christendom" title="Christendom" class="wl">christendom</a></b></big></td></tr>
<tr>
<td><span><a href="/nl/Bestand:Cros.svg" class="mw-file-description image wl" title="Christendom"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Cros.svg/50px-Cros.svg.png" decoding="async" data-file-width="40" data-file-height="60" data-file-type="drawing" height="75" width="50" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Cros.svg/75px-Cros.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Cros.svg/100px-Cros.svg.png 2x" alt="Cros.svg"></a></span></td></tr>

<tr>
<td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:center; border:0">
<div style="padding-left:0em; text-align:left; font-size:105%; background:#f9f9f9" class="notheme"><b>Pijlers</b></div>
<div class="mw-collapsible-content notheme" style="background:#f9f9f9;">
<p><a href="/nl/Jezus_(traditioneel-christelijk)" title="Jezus (traditioneel-christelijk)" class="wl">Jezus Christus</a> ·
<a href="/nl/Christendom#Geloofsinhoud" title="Christendom" class="wl">Christelijke theologie</a> ·
<a href="/nl/Apostel_(hoofdbetekenis)" title="Apostel (hoofdbetekenis)" class="mw-redirect wl">Apostelen</a> · <a href="/nl/Koninkrijk_van_God" title="Koninkrijk van God" class="wl">Koninkrijk</a> · <a href="/nl/Evangelie" title="Evangelie" class="wl">Evangelie</a> · <br>
Christelijke gemeenschap: <a href="/nl/Parochie_(kerkelijke_gemeente)" title="Parochie (kerkelijke gemeente)" class="wl">parochie</a> of <a href="/nl/Gemeente_(kerk)" title="Gemeente (kerk)" class="wl">gemeente</a></p>
</div></div></td></tr>
<tr>
<td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:center; border:0">
<div style="padding-left:0em; text-align:left; font-size:105%; background:#f9f9f9" class="notheme"><b><a href="/nl/Bijbel_(christendom)" title="Bijbel (christendom)" class="wl">Bijbel</a></b></div>
<div class="mw-collapsible-content notheme" style="background:#f9f9f9;">

<p><a href="/nl/Oude_Testament" title="Oude Testament" class="wl">Oude Testament</a> · <a href="/nl/Nieuwe_Testament" title="Nieuwe Testament" class="wl">Nieuwe Testament</a> · <a href="/nl/Bijbelboek" title="Bijbelboek" class="wl">Boeken</a> · <a href="/nl/Auteurschap_van_de_Bijbel" title="Auteurschap van de Bijbel" class="wl">Auteurschap</a> · <a href="/nl/Canon_van_de_Bijbel" title="Canon van de Bijbel" class="wl">Canon</a> · <a href="/nl/Canonvorming_van_het_Nieuwe_Testament" title="Canonvorming van het Nieuwe Testament" class="wl">Canonvorming van het Nieuwe Testament</a> · <a href="/nl/Apocriefen_van_het_Oude_Testament" title="Apocriefen van het Oude Testament" class="wl">Apocriefen van het Oude Testament</a> · <a href="/nl/Apocriefen_van_het_Nieuwe_Testament" title="Apocriefen van het Nieuwe Testament" class="wl">Apocriefen van het Nieuwe Testament</a> · <a href="/nl/Tekstkritiek_van_de_Bijbel" title="Tekstkritiek van de Bijbel" class="wl">Tekstkritiek</a> · <a href="/nl/Schriftkritiek" title="Schriftkritiek" class="mw-redirect wl">Schriftkritiek</a> · <a href="/nl/Tien_geboden" title="Tien geboden" class="wl">Tien geboden</a> · <a href="/nl/Geboorte_van_Jezus" title="Geboorte van Jezus" class="wl">Geboorte</a> · <a href="/nl/Bergrede" title="Bergrede" class="wl">Bergrede</a> · <a href="/nl/Passie_(Jezus_Christus)" title="Passie (Jezus Christus)" class="wl">Passie</a> · <a href="/nl/Dood_en_herrijzenis_van_Jezus" title="Dood en herrijzenis van Jezus" class="wl">Kruisiging</a> · <a href="/nl/Bijbelvertaling" title="Bijbelvertaling" class="wl">Bijbelvertaling</a></p>
</div></div></td></tr>
<tr>
<td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:center; border:0">
<div style="padding-left:0em; text-align:left; font-size:105%; background:#f9f9f9" class="notheme"><b>Christelijke feesten</b></div>
<div class="mw-collapsible-content notheme" style="background:#f9f9f9;">

<p><a href="/nl/Kerstmis_(hoofdbetekenis)" title="Kerstmis (hoofdbetekenis)" class="mw-redirect wl">Kerst(mis)</a> · <a href="/nl/Goede_Week" title="Goede Week" class="wl">Goede Week</a> · <a href="/nl/Pasen" title="Pasen" class="wl">Pasen</a> · <a href="/nl/Hemelvaartsdag" title="Hemelvaartsdag" class="wl">Hemelvaart</a> · <a href="/nl/Pinksteren" title="Pinksteren" class="wl">Pinksteren</a></p>
</div></div></td></tr>
<tr>
<td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:center; border:0">
<div style="padding-left:0em; text-align:left; font-size:105%; background:#f9f9f9" class="notheme"><b><a href="/nl/Christendom#Geloofsinhoud" title="Christendom" class="wl">Christelijke theologie</a></b></div>
<div class="mw-collapsible-content notheme" style="background:#f9f9f9;">

<p><a href="/nl/Drie-eenheid" title="Drie-eenheid" class="wl">Drie-eenheid</a> (<a href="/nl/God_de_Vader" title="God de Vader" class="wl">Vader</a>, <a href="/nl/Jezus_(traditioneel-christelijk)" title="Jezus (traditioneel-christelijk)" class="wl">Zoon</a>, <a href="/nl/Heilige_Geest" title="Heilige Geest" class="wl">Heilige Geest</a>) · 
<a href="/nl/Theologie" title="Theologie" class="wl">Theologie</a> · <a href="/nl/Apologetiek" title="Apologetiek" class="wl">Apologetiek</a> · <a href="/nl/Scheppingsverhaal_(Genesis)" title="Scheppingsverhaal (Genesis)" class="wl">Schepping</a> · <a href="/nl/Zondeval" title="Zondeval" class="wl">Zondeval</a> · <a href="/nl/Tien_geboden" title="Tien geboden" class="wl">Wet</a> · <a href="/nl/Verlossing_(christendom)" title="Verlossing (christendom)" class="wl">Verlossing</a> · <a href="/nl/Aanbidding" title="Aanbidding" class="wl">Aanbidding</a> · 
<a href="/nl/Ecclesiologie" title="Ecclesiologie" class="wl">Kerk</a> · <a href="/nl/Sacrament" title="Sacrament" class="wl">Sacramenten</a></p>
</div></div></td></tr>
<tr>
<td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:center; border:0">
<div style="padding-left:0em; text-align:left; font-size:105%; background:#f9f9f9" class="notheme"><b>Geschiedenis en tradities</b></div>
<div class="mw-collapsible-content notheme" style="background:#f9f9f9;">
<p><a href="/nl/Vroege_christendom" title="Vroege christendom" class="wl">Eerste christenen</a> · 
<a href="/nl/Geschiedenis_van_het_christendom" title="Geschiedenis van het christendom" class="wl">Algemene geschiedenis van het christendom</a> · 
<a href="/nl/Concilie" title="Concilie" class="wl">Concilies</a> · <a href="/nl/Geloofsbelijdenis" title="Geloofsbelijdenis" class="wl">Geloofsbelijdenis</a> · <a href="/nl/Marcionisme" title="Marcionisme" class="wl">Marcionisme</a> · 
<a href="/nl/Monnik_(christendom)" title="Monnik (christendom)" class="wl">Christelijk kloosterwezen</a> ·
<a href="/nl/Christelijke_zending" title="Christelijke zending" class="wl">Missie</a> · <a href="/nl/Oosters_Schisma" title="Oosters Schisma" class="wl">Grote schisma</a> · <a href="/nl/Kruistocht" title="Kruistocht" class="wl">Kruistochten</a> · 
<a href="/nl/Reformatie" title="Reformatie" class="wl">Reformatie</a> · <a href="/nl/Geloofsafval#Christendom" title="Geloofsafval" class="wl">Grote geloofsafvallen</a> · 
<a href="/nl/Opwekking_(christendom)" title="Opwekking (christendom)" class="wl">Opwekking</a> · <a href="/nl/Restaurationisme" title="Restaurationisme" class="wl">Restaurationisme</a> · 
<a href="/nl/Thomisme" title="Thomisme" class="wl">Thomisme</a> · <a href="/nl/Congregationalisme" title="Congregationalisme" class="wl">Congregationalisme</a></p> 

<table class="toccolours mw-collapsible mw-collapsed" style="width: 100%; border: none;">
<tbody><tr>
<th><a href="/nl/Oosters_christendom" title="Oosters christendom" class="wl">Oosters christendom</a></th></tr>
<tr>
<td>
<p><a href="/nl/Oosters-orthodoxe_kerken" title="Oosters-orthodoxe kerken" class="wl">Oosters-orthodox</a> · <a href="/nl/Oriëntaals-orthodoxe_kerken" title="Oriëntaals-orthodoxe kerken" class="wl">Oriëntaals-orthodox</a> · <a href="/nl/Syrisch_christendom" title="Syrisch christendom" class="wl">Syrische kerken</a> · <a href="/nl/Oosters-katholieke_kerken" title="Oosters-katholieke kerken" class="wl">Oosters-katholiek</a> · <a href="/nl/Koptisch-Orthodoxe_Kerk" title="Koptisch-Orthodoxe Kerk" class="wl">Koptische Kerk</a></p></td></tr>
</tbody></table>

<table class="toccolours mw-collapsible mw-collapsed" style="width: 100%; border: none;">
<tbody><tr>
<th><a href="/nl/Westers_christendom" title="Westers christendom" class="wl">Westers christendom</a></th></tr>
<tr>
<td>
<p><a href="/nl/Rooms-Katholieke_Kerk" title="Rooms-Katholieke Kerk" class="wl">Westers katholicisme (RKK)</a> · <a href="/nl/Protestantisme" title="Protestantisme" class="wl">Protestantisme</a> · <a href="/nl/Calvinisme" title="Calvinisme" class="wl">Calvinisme</a> · <a href="/nl/Lutheranisme" title="Lutheranisme" class="wl">Lutheranisme</a> · <a href="/nl/Evangelisch_christendom" title="Evangelisch christendom" class="wl">Evangelicalisme</a> · <a href="/nl/Remonstranten" title="Remonstranten" class="wl">Remonstrantisme</a> · <a href="/nl/Doopsgezinden" title="Doopsgezinden" class="wl">Mennisme (Doopsgezinden)</a> · <a href="/nl/Anglicanisme" title="Anglicanisme" class="wl">Anglicanisme</a> · <a href="/nl/Christenfundamentalisme" title="Christenfundamentalisme" class="wl">Fundamentalisme</a> · <a href="/nl/Vrijzinnig_protestantisme" title="Vrijzinnig protestantisme" class="wl">Vrijzinnig</a> · <a href="/nl/Pinksterbeweging" title="Pinksterbeweging" class="wl">Pinksterbeweging</a></p></td></tr>
</tbody></table>

<table class="toccolours mw-collapsible mw-collapsed" style="width: 100%; border: none;">
<tbody><tr>
<th><a href="/nl/Restaurationisme" title="Restaurationisme" class="wl">Restaurationisme</a></th></tr>
<tr>
<td>
<p><a href="/nl/Zevendedagsadventisten" title="Zevendedagsadventisten" class="wl">Zevendedagsadventisten</a> · <a href="/nl/Jehova's_getuigen" title="Jehova's getuigen" class="wl">Jehova's getuigen</a> · <a href="/nl/Kerk_van_Jezus_Christus_van_de_Heiligen_der_Laatste_Dagen" title="Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen" class="wl">Heiligen der Laatste Dagen</a> (<a href="/nl/Kerk_van_Jezus_Christus_van_de_Heiligen_der_Laatste_Dagen" title="Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen" class="wl">Mormonisme</a>)</p></td></tr>
</tbody></table>
</div></div></td></tr>
<tr>
<td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:center; border:0">
<div style="padding-left:0em; text-align:left; font-size:105%; background:#f9f9f9" class="notheme"><b>Onderwerpen</b></div>
<div class="mw-collapsible-content notheme" style="background:#f9f9f9;">
<p><a href="/nl/Christelijke_stroming" title="Christelijke stroming" class="wl">Bewegingen</a> · <a href="/nl/Christelijke_denominaties_in_Nederland" title="Christelijke denominaties in Nederland" class="wl">Denominaties</a> · <a href="/nl/Oecumene" title="Oecumene" class="wl">Oecumene</a> ·
<a href="/nl/Homilie" title="Homilie" class="wl">Homilie</a>/<a href="/nl/Preek" title="Preek" class="wl">Preek</a> · <a href="/nl/Gebed" title="Gebed" class="wl">Gebed</a> · <a href="/nl/Christelijke_muziek" title="Christelijke muziek" class="wl">Christelijke muziek</a> · <a href="/nl/Kerkmuziek" title="Kerkmuziek" class="wl">Kerkmuziek</a> · <a href="/nl/Kerkgebouw" title="Kerkgebouw" class="wl">Kerkgebouw</a> ·
<a href="/nl/Liturgie" title="Liturgie" class="wl">Liturgie</a> · <a href="/nl/Kerkelijk_jaar" title="Kerkelijk jaar" class="wl">Kalender</a> ·
<a href="/nl/Christelijke_symboliek" title="Christelijke symboliek" class="wl">Symboliek</a> · <span class="new">Kritiek</span></p>
</div></div></td></tr>
<tr>
<td><div class="mw-collapsible mw-collapsed" style="font-size:100%; text-align:center; border:0">
<div style="padding-left:0em; text-align:left; font-size:105%; background:#f9f9f9" class="notheme"><b>Belangrijke personen</b></div>
<div class="mw-collapsible-content notheme" style="background:#f9f9f9;">
<p><a href="/nl/Jezus_(traditioneel-christelijk)" title="Jezus (traditioneel-christelijk)" class="wl">Jezus</a> · <a href="/nl/Paulus_(apostel)" title="Paulus (apostel)" class="wl">Paulus</a> · <a href="/nl/Petrus_(hoofdbetekenis)" title="Petrus (hoofdbetekenis)" class="mw-redirect wl">Petrus</a> · <a href="/nl/Kerkvader" title="Kerkvader" class="wl">Kerkvaders</a> · <a href="/nl/Heilige_(christendom)" title="Heilige (christendom)" class="wl">Heiligen</a> · <a href="/nl/Constantijn_de_Grote" title="Constantijn de Grote" class="wl">Constantijn</a> · <a href="/nl/Athanasius_van_Alexandrië" title="Athanasius van Alexandrië" class="wl">Athanasius</a> · <a href="/nl/Augustinus_van_Hippo" title="Augustinus van Hippo" class="wl">Augustinus</a> · <a href="/nl/Anselmus_van_Canterbury" title="Anselmus van Canterbury" class="wl">Anselmus</a> · <a href="/nl/Thomas_van_Aquino" title="Thomas van Aquino" class="wl">Aquino</a> · <a href="/nl/Gregorius_Palamas" title="Gregorius Palamas" class="wl">Palamas</a> · <a href="/nl/Maarten_Luther" title="Maarten Luther" class="wl">Luther</a> · <a href="/nl/Johannes_Calvijn" title="Johannes Calvijn" class="wl">Calvijn</a> · <a href="/nl/Arius_(theoloog)" title="Arius (theoloog)" class="wl">Arius</a> · <a href="/nl/Marcion_van_Sinope" title="Marcion van Sinope" class="wl">Marcion van Sinope</a> · <a href="/nl/Paus_(hoofdbetekenis)" title="Paus (hoofdbetekenis)" class="mw-redirect wl">Paus</a></p>
</div></div></td></tr>
<tr>
<td style="font-size:13px;">
<p><b>Portaal</b><span>&nbsp;</span> <span><a href="/nl/Bestand:Portal_icon.svg" class="mw-file-description image wl" title="Portaalicoon"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" data-file-width="36" data-file-height="32" data-file-type="drawing" height="20" width="22" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" alt="Portal.svg"></a></span> <span>&nbsp;</span><b><a href="/nl/Portaal:Christendom" title="Portaal:Christendom" class="wl">Christendom</a></b></p></td></tr>
</tbody></table>
<p>Deze werken waren vaak <a href="/nl/Pseudepigrafie" title="Pseudepigrafie" class="mw-redirect wl">pseudepigrafisch</a>, dat wil zeggen toegeschreven aan een belangrijk persoon in het ontstaan van de Kerk, zoals een <a href="/nl/Apostel" title="Apostel" class="wl">apostel</a> of andere eerste-eeuwse christen. Sommige hiervan zijn sinds hun ontstaan bekend gebleven (zoals de <a href="/nl/Brief_van_Barnabas" title="Brief van Barnabas" class="wl">Brief van Barnabas</a>). Andere zijn herontdekt door tekstvondsten, zoals de <a href="/nl/Nag_Hammadigeschriften" title="Nag Hammadigeschriften" class="wl">Nag Hammadigeschriften</a>, weer andere zijn gereconstrueerd uit citaten in werken van vroege <a href="/nl/Kerkvader" title="Kerkvader" class="wl">kerkvaders</a>. </p>



Apocriefen van het Nieuwe Testament, ook wel christelijke apocriefen genoemd, zijn teksten die in het vroege christendom door sommige christenen werden beschouwd als door God geïnspireerd, maar in het proces van canonvorming van het Nieuwe Testament uiteindelijk niet werden opgenomen in de canon van het Nieuwe Testament. Deze werken waren vaak pseudepigrafisch, dat wil zeggen toegeschreven aan een belangrijk persoon in het ontstaan van de Kerk, zoals een apostel of andere eerste-eeuwse christen. Sommige hiervan zijn sinds hun ontstaan bekend gebleven . Andere zijn herontdekt door tekstvondsten, zoals de Nag Hammadigeschriften, weer andere zijn gereconstrueerd uit citaten in werken van vroege kerkvaders.  