Gaston Bachelard
Frans filosoof / Uit Wikipedia, de vrije encyclopedia
Gaston Bachelard (Bar-sur-Aube, 24 juni 1884 – Parijs, 16 oktober 1962) was een Frans filosoof en schrijver. Hij hield zich vooral bezig met wetenschapsfilosofie en poëtica. Bachelard ging zich pas op latere leeftijd intensief bezighouden met de filosofie. Zijn eerste werken focussen zich vooral op wetenschapsfilosofische vraagstukken en de filosofische consequenties van de wetenschappelijke vernieuwingen aan het begin van de 20e eeuw, zoals de relativiteitstheorie. De bekendste werken die hieruit voortkwamen zijn Le nouvel esprit scientifique (1934) en La formation de l'esprit scientifique (1938). Een centrale stelling van Bachelard is dat wetenschappelijke vooruitgang wordt bereikt door los te komen van de menselijke verbeelding. Alledaagse mijmeringen en metaforen spelen de rol van een epistemologisch obstakel (obstacle épistémologique). In die zin typeerde hij zijn eigen werk dan ook als een psychoanalyse van de objectieve kennis.
Gaston Bachelard | ||||
---|---|---|---|---|
Persoonsgegevens | ||||
Geboren | Bar-sur-Aube, 24 juni 1884 | |||
Overleden | Parijs, 16 oktober 1962 | |||
Land | Frankrijk | |||
Functie | Filosoof | |||
Oriënterende gegevens | ||||
Discipline | Epistemologie, cultuurfilosofie, wetenschapsfilosofie | |||
Domein | Westerse filosofie | |||
Tijdperk | Hedendaagse filosofie | |||
Stroming | Franse epistemologie | |||
Belangrijkste ideeën | obstacle épistémologique, rupture épistémologique, phénoménotechnique | |||
Beïnvloed door | Auguste Comte, Comte de Lautréamont, Sigmund Freud, Carl Gustav Jung, Émile Meyerson, Léon Brunschvicg | |||
Beïnvloedde | Georges Canguilhem, Alexandre Koyré, Jean Cavaillès, Suzanne Bachelard, François Dagognet, Gilles-Gaston Granger, Louis Althusser, Michel Foucault, Dominique Lecourt, Roland Barthes, Michel Serres | |||
Belangrijkste werken | ||||
1934 | Le nouvel esprit scientifique | |||
1938 | La formation de l'esprit scientifique | |||
1957 | La poétique de l'espace | |||
Handtekening | ||||
|
Vanaf de jaren 40 begon Bachelard zich ook te interesseren in de analyse van de menselijke verbeeldingskracht als opzichzelfstaand fenomeen, eerder dan louter als obstakel voor wetenschappelijke vooruitgang. Het bekendste werk waarin dit naar voren komt is La poétique de l'espace (1957), dat focust op verbeelding rond ruimte en huiselijkheid. Verder focuste Bachelard vooral op de vier oerelementen (vuur, lucht, water, aarde) waarrond hij verschillende studies schreef. De dichterlijke verbeeldingskracht kan steeds, volgens Bachelard, verbonden worden met een (of meerdere) van deze oerelementen, die voor hem als archetypes golden. Ook in deze periode verschenen er nog wetenschapsfilosofische studies.