Grote rivieren van Nederland

Met de grote rivieren bedoelt men in Nederland de Nederrijn, Lek, Waal, Merwede en de Maas en de belangrijkste stromen in hun delta. Soms wordt de IJssel ook meegerekend.

NASA World Wind foto van Nederland vanaf de Noordzee richting het oosten

Geografische grens

Het Rivierengebied is gemiddeld 25 km breed en 150 km lang. De grote rivieren vormen van oudsher zowel een verkeersader oost-west als een natuurlijke grens tussen noord en zuid in het landschap. Het Romeinse Rijk heeft deze rivieren als grens gebruikt (de limes), en ook in latere perioden vormde deze waterlinie een geducht obstakel. Franse koning Lodewijk XIV wist in het Rampjaar 1672 over de rivieren te komen, en ook de Franse generaal Jean-Charles Pichegru wist de rivieren in 1794 over te steken. De eerste vaste oeververbinding over de grote rivieren was de in 1870 geopende spoorlijn Utrecht - Boxtel. De Geallieerden slaagden er in 1944 tijdens de Slag om Arnhem niet in om de bruggen over de grote rivieren over te trekken.

Boven en beneden de rivieren

De grote rivieren vormen ook een culturele grens tussen de traditioneel grotendeels protestantse gebieden ten noorden van de rivieren en de grotendeels katholieke gebieden ten zuiden ervan.

In plaats van ten noorden en ten zuiden van de rivieren spreekt men in dat kader veelal van boven en beneden of onder de rivieren, verwijzend naar landkaarten, waar het noorden vaak boven afgebeeld wordt. Een variant is boven de Moerdijk, waar de Moerdijkbruggen over het Hollandsch Diep op de grens van Zuid-Holland en Noord-Brabant.

Zie ook

• Brünig-Napf-Reusslinie
• Mezzogiorno
• Taalgrens in België
• Patat-frietgrens