Incipit

Het incipit van een tekst bestaat uit de eerste woorden van de beginregel.[1] Incipit is Latijn voor het begint. In sommige gevallen wordt de hele eerste regel of de openingszin aangehouden[2] of een hele alinea[3] en bij volksliedjes en traditionele kinderliedjes vaak de eerste twee regels.[4] Bij muziek verwijst het begrip naar de eerste noten of de beginmaten.

Het (korte) incipit wordt in plaats van een titel gebruikt om een tekst mee te identificeren. De reden hiervoor kan bijvoorbeeld zijn dat de tekst geen titel heeft meegekregen, of dat de titel niet oorspronkelijk is of niet onderscheidend is. Boektitels en titels boven gedichten en liedjes kwamen pas in gebruik na de uitvinding van de boekdrukkunst. Oudere geschriften, zoals middeleeuwse handschriften, en teksten uit de orale traditie, zoals volksliedjes, worden onderscheiden door middel van de eerste woorden of de eerste regel van de tekst. Onder meer kleitabletten, handschriften, brieven, gedichten, liedjes, gebeden en encyclieken worden gewoonlijk aangeduid met hun incipit.

Incipits worden gebruikt om teksten te kunnen identificeren, te rubriceren en te archiveren. Bijvoorbeeld in dichtbundels en liedboekjes is vaak achterin een register met beginregels opgenomen.

De slotwoorden van een tekst worden wel "explicit" genoemd (Latijn: explicitum est, "het is afgewikkeld"). Het afwikkelen is een verwijzing naar een papyrusrol.[5]