Katholieken

De 'katholieken' waren een politieke groepering aan het einde van de negentiende eeuw in Nederland die vanaf omstreeks 1870 als groepering in het parlement optraden. Het zou tot 1883 duren, voordat er 'Proeve van een program van een katholieke partij' kwam en pas in 1897 kwam er een verbond van R.K. kiesverenigingen. Initiatiefnemer voor de katholieke partijvorming was de priester-staatsman Herman Schaepman.

De katholieken konden steeds rekenen op een flink aantal afgevaardigden, omdat zij met name in de zuidelijke provincies in de meerderheid waren. Uit strategische overwegingen sloten de katholieken bovendien rond 1880 een verbond met de antirevolutionairen, omdat beide stromingen streefden naar financiële gelijkstelling van bijzonder en openbaar onderwijs. In 1888 wist dit rechtse verbond (de 'coalitie') een meerderheid te halen, en kon een rechts kabinet gevormd worden, het kabinet-Mackay.