Kraanbrug (brugtype)

Kraanbrug (brugtype)

Een kraanbrug is een <a href="/nl/Brug_(bouwwerk)#Bruggen_naar_wijze_van_openen_of_dichtgaan" title="Brug (bouwwerk)" class="wl">beweegbare brug</a> die open en dicht gaat door te draaien om een verticale z-as.

<figure class="mw-default-size wiki-thumb"><a href="/nl/Bestand:Fort_Ronduit_-_Naarden_-_20533094_-_RCE.jpg" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Bestand:Fort_Ronduit_-_Naarden_-_20533094_-_RCE.jpg"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Fort_Ronduit_-_Naarden_-_20533094_-_RCE.jpg/260px-Fort_Ronduit_-_Naarden_-_20533094_-_RCE.jpg" decoding="async" data-file-width="1200" data-file-height="800" data-file-type="bitmap" height="173" width="260" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Fort_Ronduit_-_Naarden_-_20533094_-_RCE.jpg/390px-Fort_Ronduit_-_Naarden_-_20533094_-_RCE.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Fort_Ronduit_-_Naarden_-_20533094_-_RCE.jpg/520px-Fort_Ronduit_-_Naarden_-_20533094_-_RCE.jpg 2x" alt="Fort_Ronduit_-_Naarden_-_20533094_-_RCE.jpg"></a><figcaption>Kraanbrug bij <a href="/nl/Fort_Ronduit" title="Fort Ronduit" class="wl">Fort Ronduit</a>, Naarden</figcaption></figure>
<figure class="mw-default-size wiki-thumb"><a href="/nl/Bestand:Fort_Ronduit_-_Naarden_-_20533096_-_RCE.jpg" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Bestand:Fort_Ronduit_-_Naarden_-_20533096_-_RCE.jpg"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Fort_Ronduit_-_Naarden_-_20533096_-_RCE.jpg/260px-Fort_Ronduit_-_Naarden_-_20533096_-_RCE.jpg" decoding="async" data-file-width="1200" data-file-height="800" data-file-type="bitmap" height="173" width="260" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Fort_Ronduit_-_Naarden_-_20533096_-_RCE.jpg/390px-Fort_Ronduit_-_Naarden_-_20533096_-_RCE.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Fort_Ronduit_-_Naarden_-_20533096_-_RCE.jpg/520px-Fort_Ronduit_-_Naarden_-_20533096_-_RCE.jpg 2x" alt="Fort_Ronduit_-_Naarden_-_20533096_-_RCE.jpg"></a><figcaption>Trommel van het windwerk van de kraanbrug bij Fort Ronduit</figcaption></figure>
<figure class="mw-default-size wiki-thumb"><a href="/nl/Bestand:Exterieur_OVERZICHT_SPOOR_EN_KRAANBRUG_-_Leerdam_-_20301228_-_RCE.jpg" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Bestand:Exterieur_OVERZICHT_SPOOR_EN_KRAANBRUG_-_Leerdam_-_20301228_-_RCE.jpg"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Exterieur_OVERZICHT_SPOOR_EN_KRAANBRUG_-_Leerdam_-_20301228_-_RCE.jpg/260px-Exterieur_OVERZICHT_SPOOR_EN_KRAANBRUG_-_Leerdam_-_20301228_-_RCE.jpg" decoding="async" data-file-width="1198" data-file-height="1200" data-file-type="bitmap" height="260" width="260" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Exterieur_OVERZICHT_SPOOR_EN_KRAANBRUG_-_Leerdam_-_20301228_-_RCE.jpg/390px-Exterieur_OVERZICHT_SPOOR_EN_KRAANBRUG_-_Leerdam_-_20301228_-_RCE.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Exterieur_OVERZICHT_SPOOR_EN_KRAANBRUG_-_Leerdam_-_20301228_-_RCE.jpg/520px-Exterieur_OVERZICHT_SPOOR_EN_KRAANBRUG_-_Leerdam_-_20301228_-_RCE.jpg 2x" alt="Exterieur_OVERZICHT_SPOOR_EN_KRAANBRUG_-_Leerdam_-_20301228_-_RCE.jpg"></a><figcaption>De kraanbrug bij <a href="/nl/Leerdam" title="Leerdam" class="wl">Leerdam</a>; september 1986.</figcaption></figure>
<figure class="mw-default-size wiki-thumb"><a href="/nl/Bestand:Helperlinie_-_trein.jpg" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Bestand:Helperlinie_-_trein.jpg"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Helperlinie_-_trein.jpg/260px-Helperlinie_-_trein.jpg" decoding="async" data-file-width="3764" data-file-height="2787" data-file-type="bitmap" height="193" width="260" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Helperlinie_-_trein.jpg/390px-Helperlinie_-_trein.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Helperlinie_-_trein.jpg/520px-Helperlinie_-_trein.jpg 2x" alt="Helperlinie_-_trein.jpg"></a><figcaption>Trein op de spoorlijn Groningen – Winschoten rijdt over een kraanbrug over de Helperlinie met op de achtergrond een van de lunetten of forten; 1868.</figcaption></figure>
Op het <a href="/nl/Landhoofd" title="Landhoofd" class="wl">landhoofd</a> zijn twee of meer driehoekvormige armen bevestigd die kunnen draaien. De draaiassen van de armen staan op het landhoofd; de punt van de driehoek rust op het <a href="/nl/Bruggenhoofd" title="Bruggenhoofd" class="wl">bruggenhoofd</a> dat zich op het andere landhoofd bevindt. Als de brug is gesloten staan de armen haaks op de vaarrichting, in geopende toestand zijn ze tegen het landhoofd aangedraaid, parallel aan de vaarrichting.

De kraanbrug is een uitvinding van de Hollandse spoorwegingenieur <a href="/nl/Frederik_Willem_Conrad_(1800-1870)" title="Frederik Willem Conrad (1800-1870)" class="wl">Frederik Willem Conrad</a> (1800-1870). Het voordeel van de kraanburg is dat hij goedkoop is en gemakkelijk te bedienen. Het nadeel is echter dat het wegdek eerst verwijderd dient te worden voordat de brug kan worden geopend. Vandaar dat de gebouwde kraanbruggen vooral <a href="/nl/Spoorbrug" title="Spoorbrug" class="wl">spoorbruggen</a> zijn.

Voor militair gebruik was de kraanbrug ook populair omdat de weggedraaide brug niet zoals een klapbrug een doelwit was voor vijandelijk vuur en het uitzicht van de verdedigers belemmerde. De kraanbrug bij Fort Ronduit (het noordelijkste fort van de <a href="/nl/Nieuwe_Hollandse_Waterlinie" title="Nieuwe Hollandse Waterlinie" class="wl">Nieuwe Hollandse Waterlinie</a> ten noorden van de <a href="/nl/Vesting_Naarden" title="Vesting Naarden" class="mw-redirect wl">vesting Naarden</a>) werd in 2006 gerestaureerd.

Een kraanbrug is een beweegbare brug die open en dicht gaat door te draaien om een verticale z-as. Op het landhoofd zijn twee of meer driehoekvormige armen bevestigd die kunnen draaien. De draaiassen van de armen staan op het landhoofd; de punt van de driehoek rust op het bruggenhoofd dat zich op het andere landhoofd bevindt. Als de brug is gesloten staan de armen haaks op de vaarrichting, in geopende toestand zijn ze tegen het landhoofd aangedraaid, parallel aan de vaarrichting. De kraanbrug is een uitvinding van de Hollandse spoorwegingenieur Frederik Willem Conrad . Het voordeel van de kraanburg is dat hij goedkoop is en gemakkelijk te bedienen. Het nadeel is echter dat het wegdek eerst verwijderd dient te worden voordat de brug kan worden geopend. Vandaar dat de gebouwde kraanbruggen vooral spoorbruggen zijn. 