werkhuis of fabriekshuis waar een aantal mensen een bezigheid uitoefenen

Manufactuur (bedrijf)

Manufactuur (bedrijf)

Een manufactuur (van lat. manus - hand, lat. facere – bouwen, doen, maken, herstellen) is een werkhuis of fabriekshuis waar een aantal mensen een bezigheid uitoefenen die voordien wel als <a href="/nl/Huisnijverheid" title="Huisnijverheid" class="wl">huisnijverheid</a> werd verricht. De werkers werden betaald in stukloon of dagloon. 

<figure class="wiki-thumb"><a href="/nl/Bestand:Blumenmanufaktur_Werkstatt.jpg" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Bestand:Blumenmanufaktur_Werkstatt.jpg"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Blumenmanufaktur_Werkstatt.jpg/240px-Blumenmanufaktur_Werkstatt.jpg" decoding="async" data-file-width="1394" data-file-height="896" data-file-type="bitmap" height="154" width="240" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Blumenmanufaktur_Werkstatt.jpg/360px-Blumenmanufaktur_Werkstatt.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Blumenmanufaktur_Werkstatt.jpg/480px-Blumenmanufaktur_Werkstatt.jpg 2x" alt="Blumenmanufaktur_Werkstatt.jpg"></a><figcaption>Een bloemenmanufactuur, 1765.</figcaption></figure>
<figure class="wiki-thumb"><a href="/nl/Bestand:Saechsische_Porzellanmanufaktur.jpg" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Bestand:Saechsische_Porzellanmanufaktur.jpg"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Saechsische_Porzellanmanufaktur.jpg/240px-Saechsische_Porzellanmanufaktur.jpg" decoding="async" data-file-width="1133" data-file-height="825" data-file-type="bitmap" height="175" width="240" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Saechsische_Porzellanmanufaktur.jpg/360px-Saechsische_Porzellanmanufaktur.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Saechsische_Porzellanmanufaktur.jpg/480px-Saechsische_Porzellanmanufaktur.jpg 2x" alt="Saechsische_Porzellanmanufaktur.jpg"></a><figcaption>Porseleinmanufactuur, eind 18e eeuw.</figcaption></figure>
Kenmerkend voor de manufactuur was de lage <a href="/nl/Mechanisatie" title="Mechanisatie" class="mw-redirect wl">mechanisatiegraad</a> en de geringe mate van <a href="/nl/Arbeidsdeling" title="Arbeidsdeling" class="wl">arbeidsdeling</a>. Toch was er enige specialisatie vereist: men had te maken met een primitieve vorm van bedrijfsorganisatie, waartoe ook activiteiten behoorden als inkoop, verkoop, administratie, leidinggeven en werkvoorbereiding. Dit onderscheidde de manufactuur van de ambachtelijke <a href="/nl/Werkplaats" title="Werkplaats" class="wl">werkplaats</a>.

De manufactuur putte tevens uit de traditie van eerdere vormen van <a href="/nl/Spinhuis" title="Spinhuis" class="wl">werkhuizen</a>, die echter meestal verbonden waren aan gevangenissen of kloostergemeenschappen. Toen tijdens de <a href="/nl/Franse_Revolutie" title="Franse Revolutie" class="wl">Franse Revolutie</a> de abdijen werden afgeschaft, kwamen er vaak manufacturen in de abdijgebouwen die ook daarvoor al voor economische activiteiten waren bestemd.

De manufactuur kan gezien worden als de voorloper van de moderne <a href="/nl/Industrie" title="Industrie" class="wl">industrie</a>.

Een manufactuur is een werkhuis of fabriekshuis waar een aantal mensen een bezigheid uitoefenen die voordien wel als huisnijverheid werd verricht. De werkers werden betaald in stukloon of dagloon.  Kenmerkend voor de manufactuur was de lage mechanisatiegraad en de geringe mate van arbeidsdeling. Toch was er enige specialisatie vereist: men had te maken met een primitieve vorm van bedrijfsorganisatie, waartoe ook activiteiten behoorden als inkoop, verkoop, administratie, leidinggeven en werkvoorbereiding. Dit onderscheidde de manufactuur van de ambachtelijke werkplaats. De manufactuur putte tevens uit de traditie van eerdere vormen van werkhuizen, die echter meestal verbonden waren aan gevangenissen of kloostergemeenschappen. Toen tijdens de Franse Revolutie de abdijen werden afgeschaft, kwamen er vaak manufacturen in de abdijgebouwen die ook daarvoor al voor economische activiteiten waren bestemd. 