Orde van Sint Jacob (Holland)

De Orde van Sint Jacob is een Hollandse ridderlijke orde, die in 1290 of 1279 door graaf Floris V van Holland gesticht is als een ridderorde met dertien leden. Door de Britse ridderorde-auteur Peter Bander van Duren wordt de Orde beschreven als een Catholic-founded order of knighthood.^{[1] [2]}. Momenteel bekleedt een lid van de prinselijke familie Bentheim-Steinfurt, als rechtsopvolger van de graven van Holland^[3], het hoogste gezag binnen de Orde.^[2]

 Portaal Ridderorden

Musée du Louvre. Collection Edmond de Rothschild. Jacques Charles Bar, Chevalier de St. Jaques en Hollande. Parijs 1778/79.

Ontstaansgeschiedenis

Ondanks het feit dat de specifieke details van de geschiedenis onduidelijk blijven, bieden historische kronieken en documenten waardevolle inzichten in de oorsprong en betekenis van de Orde.

Historische verwijzingen, kronieken en documenten:

• Kroniek van Holland: Deze 14e-eeuwse kroniek vermeldt dat graaf Floris V een ridderorde stichtte, maar noemt deze niet expliciet.
• Kroniek van Cornelius Aurelius: Deze 16e-eeuwse kroniek bevestigt de stichting van de orde door graaf Floris V en vermeldt het ridderen van burgers.
• Inleiding tot de Hollandse Rechtsgeleerdheid van Hugo de Groot: Dit 17e-eeuwse juridische werk bevestigt het historische verhaal van de verheffing van burgers door graaf Floris V en de daaropvolgende opkomst van "welgeboren mannen" (Vol. 1, 14e par., no. 4).
• Rijmkroniek: Deze 13e-eeuwse kroniek, hoewel de Orde niet expliciet wordt genoemd, geeft context voor het sociale en politieke klimaat van die tijd, inclusief het ridderen van burgers (Stoke, Rijmkroniek, VIII, 660-679; IX, 945-949).
• Kroniek van Zeeland van Johan Reygersberg: Deze 16e-eeuwse kroniek vermeldt de Orde en haar insignes, en beschrijft deze als een gouden halsketting met Sint-Jakobsschelpen.
• Annales généalogiques de la maison de Lynden van Christophorus Butkens: Dit 17e-eeuwse werk geeft gedetailleerde informatie over de Orde, waaronder de namen van de twaalf ridders die er deel van uitmaakten.
• Donationes Belgicae van Aubertus Miraeus: Dit 17e-eeuwse werk verwijst naar een oud Nederlands manuscript, het "Register van de Ridderschap", dat meer details over de Orde geeft.

Historische dialoog

Borstster Orde van Sint-Jacob, gemaakt in Schoonhoven door G.J. van den Bergh Zilverwerken in de 20e eeuw (particuliere collectie).

Met de terugkeer van Koning Willem I naar Nederland bleef de Orde onafhankelijk en soeverein. Gedurende de 19e eeuw werden talrijke dialogen en publicaties gewijd aan de geschiedenis en tradities van de Orde, met name door M.L. baron van Hangest d'Yvoy en F.G. baron van Lynden van Hemmen. De standpunten hadden betrekking op genealogie, historische documenten, de romantische heropleving van de stichting van de Orde en haar ridderlijke ontwikkeling ^[4].

Literatuur

• Willem van Westreenen van Tiellandt, Essai historique sur les anciens ordres de chevalerie, institués dans les Pays-Bas. La Haye, 1807.
• F.G. van Lynden van Hemmen, Twee brieven over de Ridder-Orde van St. Jacobs Broedersschap, ingesteld door Floris V, Graaf van Holland waarbij gevoegd is eene verdediging van de eer van Christophorus Butkens, en van zijn werk: Annales de la maison de Lynden. 's-Gravenhage/Amsterdam, 1827.
• Maximiliaan Louis van Hangest d'Yvoy, Voordragt ... in den Algemeenen Kunst- en Letterbode voor 1826, no. 25 en 38 nopens hetgeen in dat weekblad, in de Weegschaal no. 9 voor 1826, en in de onlangs uitgegeven Twee brieven over de ridderorde van St. Jacobs Broederschap, tegen gemelden schrijver ... geschreven is geworden door F. G. baron van Lynden van Hemmen. 's-Gravenhage, 1828.
• F.G. van Lynden van Hemmen, Kort antwoord op de Voordragt van Max. L. baron d'Yvoy van Mydrecht. 's-Gravenhage/Amsterdam, 1828.
• Nico Plomp, 'De oudste generaties van het geslacht Van Lynden', in: Jaarboek Centraal Bureau voor Genealogie 53 (1999), p. 154-194, m.n. p. 161.
• J.A. van Zelm van Eldik, Moed en deugd. Ridderorden in Nederland. De ontwikkeling van een eigen wereld binnen de Nederlandse samenleving. 2003, p. 35-38 en 890.
• Chr. Butkens, Preuves Charter et Tittres; Annales Généalogique de la Maison de Lynden (Antwerpen 1626).
• M. Z. Boxhorn, Theatrum Hollandia (Amsterdam 1632).
• Jacob de Riemer, Beschryving van ’s-Graven-hage, (Delft 1730).
• Baron F.G. Lynden van Hemmen. Twee brieven over de Ridderorde van St. Jacobs Broederschap ingesteld door Floris V ('s-Gravenhage en Amsterdam 1827).
• Antwoord alias Q.N., Max. L. baron d’Yvoy van Mijdrecht twee brieven in den Algemeenen Kunst en Letterbode voor 1856, no. 25 en 38 en in de Weegschaal no. 9 voor 1826.
• A. Beeloo, De instelling Orde St. Jacob (Amsterdam 1845).
• W.J.A. Jonckbloet Het ridderfeest van St. Jacob (’s Gravenhage 1845). .
• L. Weleveld Beknopte genealogische aantekeningen betrekkelijk de Hollandse edelen welke bij de instelling der ridderorde van de St. Jacobs broederschap door Floris V tot ridders zijn geslagen.
• W. Hofdijk J. van Lennep en J. Groebe, Merkwaardige Kastelen1845, Ons Voorgeslacht 1862.
• D. Groebe, Verhandeling ter beantwoording van de vraag: Graaf Floris V uit echte bronnen voorgesteld (Den Haag 1833).
• J. ter Gouw, Studiën over Wapen en Zegelkunde deel IV de Ridderorde van St. Jacob (Amsterdam 1865).
• J.R. Kudrop van Ruwiell, De institutie van de orde van St. Jacob door Graaf Floris V (Amsterdam 1964).