Protisten
groep eencellige eukaryoten / Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Een protist is een eukaryoot organisme dat niet behoort tot het rijk van de dieren, planten of schimmels. De protisten vormen geen natuurlijke groep[2] maar worden net als de algen, protozoën en ongewervelden gemakshalve samengevat onder een verzamelterm. De soortenrijkdom van de protisten is erg groot.[3] Voorbeelden zijn amoeben, ciliaten, diatomeeën, oömyceten en foraminiferen.
| Protisten Fossiel voorkomen: Paleoproterozoïcum[kleine-letter 1] — heden | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| Taxonomische indeling | |||
| |||
| Rijk | |||
| Protista Haeckel, 1866 | |||
| Supergroepen Onderverdelingen zonder rang[1] | |||
| |||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons | |||
Protisten op  Wikispecies | |||
| |||
In sommige verouderde taxonomische classificatiesystemen, zoals de vijf-rijkenverdeling van Robert Whittaker uit 1969, werden de protisten ondergebracht in een apart rijk: de Protista.[kleine-letter 2] Levensvormen die van dit rijk deel uitmaken worden gedefinieerd als "eencellige organismen, al dan niet levend in een kolonie, en hun rechtstreekse meercellige verwanten."[6]
Protisten vertonen zeer uiteenlopende levenscycli, wijzen van voortbewegen en cellulaire bouw.[7][8] In het classificatiesysteem van Lynn Margulis is de term 'protist' voorbehouden aan microscopische organismen, en wordt de naam Protoctista toegepast op een rijk waarvan ook grotere meercellige eukaryoten deel uitmaken, zoals bruinwieren, roodwieren en slijmzwammen.[9] De term 'protist' wordt daarnaast in bredere zin gebruikt en slaat dan op macroscopische organismen die niet passen in de traditionele rijkenverdelingen.
De termen 'protisten' en 'Protoctista' zijn in de moderne cladistiek in onbruik geraakt, omdat ze geen correct beeld geven van evolutionaire verwantschappen. Toch worden de termen vaak nog informeel gebruikt als een verzamelterm voor eencellige, eukaryote micro-organismen. Zo kan het woord 'pathogene protist' elk ziekteverwekkend micro-organisme betekenen, zolang het geen bacterie, virus of metazoa is.[10]