cover image

Spectraalklasse

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

De spectraalklasse is een indeling van sterren op de kleur en het spectrum van het uitgestraalde licht.

Met het blote oog is al te zien dat sterren verschillende kleuren hebben, sommige zijn blauwachtig, andere meer rood. Afhankelijk van de massa en leeftijd van de ster (de evolutionaire status) is de effectieve temperatuur en daardoor het spectrum verschillend. Bij de meeste sterren is er een duidelijke relatie tussen de spectraalklasse en de lichtkracht, de hete en blauwe sterren geven het meeste licht, koele en rode sterren het minste. Dit verband is uitgezet in het Hertzsprung-Russelldiagram en wordt de hoofdreeks genoemd. Naast de hoofdreeks zijn er rode reuzen en witte dwergen.

Early_spectral_seq.png
Spectra van sterren met spectraalklasse O4V, O8.5V, B1V, B5V, en B9.5V (van boven naar onder)

Behalve de straling door de temperatuur, waarbij sterren als een zwarte straler beschouwd kunnen worden zijn er absorptielijnen en soms emissielijnen in de spectra te vinden van de elementen waaruit de ster bestaat of waar het licht van de ster doorheen valt. Deze lijnen zijn ontdekt in 1802 in het spectrum van de Zon en worden wel Fraunhoferlijnen genoemd.

De soorten spectra werden begin 20e eeuw door de astronome Annie Cannon geclassificeerd volgens de letters van het alfabet, maar later door haar bijgesteld tot de reeks W-O-B-A-F-G-K-M-R-N-S (te onthouden door het ezelsbruggetje Wow! Oh, Be A Fine Girl/Guy, Kiss Me Right Now, Sweety!), waarbij de W sterren het heetst (en blauw) zijn, en de S sterren het koelst (en rood).

De R, N, S sterren zijn speciale gevallen en pas later toegevoegd, waarbij niet de temperatuur, maar de chemische samenstelling van de ster de bepalende factor is. R en N sterren zijn koolstofsterren en in S sterren zijn sterke banden van zirkoniummonoxide naast de normale titaniummonoxidebanden zichtbaar. Nog later zijn een type W toegevoegd (Wolf-Rayetsterren, hete sterren die hun waterstof en helium verloren hebben), en de typen L, T, en Y (bruine dwergen).

Een verdere verfijning wordt aangebracht door een cijfer toe te voegen, bijvoorbeeld K5 is "halverwege" K0 en M0.