Loading AI tools
Beethoven Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
De Große Fuge (opus 133) is een eendelige compositie voor strijkkwartet van Ludwig van Beethoven, aanvankelijk gecomponeerd als laatste deel van het strijkkwartet nr. 13 (opus 130), maar later afzonderlijk uitgegeven als zelfstandige compositie.
Strijkkwartet Große Fuge (Beethoven) | ||||
---|---|---|---|---|
Karikatuur van Beethoven door J.P. Lyser | ||||
Componist | Ludwig van Beethoven | |||
Soort compositie | Strijkkwartet | |||
Toonsoort | Bes groot | |||
Opusnummer | opus 133 | |||
Compositiedatum | zomer 1825 | |||
Première | 21 maart 1826 (als onderdeel van opus 130) | |||
Opgedragen aan | Kardinal Erzherzog Rudolf | |||
Duur | 16 min. | |||
|
Beethoven componeerde oorspronkelijk de imposante fuga als het slotdeel van zijn strijkkwartet nr. 13. De fuga vergde zoveel van de musici en was zo onpopulair bij het publiek, dat Beethovens uitgever Matthias Artaria er bij hem op aandrong een nieuwe finale te schrijven. Beethoven, berucht vanwege zijn koppige persoonlijkheid en onverschilligheid voor de publieke mening en smaak, voldeed ditmaal aan het verzoek van de uitgever en publiceerde de fuga onder een apart opusnummer 133. Hij schreef toen een aanzienlijk eenvoudiger finale. Tegenwoordig wordt bij een uitvoering ofwel de fuga, ofwel de vervangende finale gespeeld.
Het stuk stelt technisch extreme eisen aan de musici, maar is ook mentaal een moeilijk te begrijpen stuk door zijn meedogenloze en in zichzelf besloten karakter. Beethoven gaf het werk een motto mee: "tantôt libre, tantôt récherchée", op te vatten als: evenzeer vrij als gekunsteld(?), wat zowel op de (technische) vorm als de (mentale) inhoud kan slaan. De vereniging van vrijheid en wetmatigheid.
Toen het strijkkwartet nr. 13 (met fuga toen nog) voor het eerst werd uitgevoerd vroeg het publiek om een herhaling van alleen de twee middendelen van het kwartet. Beethoven, woedend, zou gegromd hebben: "En waarom herhalen zij de fuga niet? Alleen dat hadden ze moeten herhalen! Vee! Ezels!"[1]
De meeste 19e-eeuwse critici verwierpen het werk. Louis Spohr noemde het - in één adem met de rest van Beethovens late werk - een "onontcijferbare, ongecorrigeerde verschrikking". De achting bij de critici voor dit werk is echter toegenomen sinds het begin van de 20e eeuw. Men ziet het als een van Beethovens grootste composities. Igor Stravinsky zei er over: " … een absoluut hedendaags muziekstuk, dat ook altijd hedendaags zal blijven."[2]
Het werk heeft twee subjecten met variaties, verenigd door een leidend thema, het contra-subject van de eerste fuga, dat als subject wordt gebruikt voor de tweede fuga. Hoewel het werk complex is gestructureerd en er tientallen, onderling strijdige analyses van bestaan, kunnen zes hoofdonderdelen worden onderscheiden met elk een onderscheiden opbouw:
Een Overtura van 24 maten, in verwante toonsoorten die leiden naar de dominant van het hoofdsubject in zijn vier aspecten:
Dit hoofdthema G-Gis-F’-E’, sterk verwant aan het openingsthema van het strijkkwartet nr. 15, is het zaadje waaruit het hele werk groeit.
Toen Beethoven de finale losmaakte van het kwartet, wilde hij, zoals in die tijd gebruikelijk, een arrangement voor piano à quatre mains hebben voor gebruik in de huiskamer. Gewoonlijk werden zulke bewerkingen aan derden uitbesteed door de uitgever. Beethoven had in dit geval zelf de pianist Anton Halm gevraagd, maar was zo ontevreden over het resultaat, dat hij zelf deze bewerking heeft gemaakt. Het piano-arrangement van de Große Fuge werd twee maanden na zijn dood uitgegeven door Matthias Artaria als op. 134, tegelijk met de kwartetversie op. 133 en de nieuwe versie van op. 130.
Op 13 oktober 2005 berichtte The New York Times dat een origineel manuscript van Beethoven uit 1826 met de titel Große Fuge gevonden was in juli 2005 door een bibliothecaris aan het Palmer Theological Seminary in Wynnewood (Pennsylvania).[4] Deze autograaf van op. 134, het arrangement voor piano à quatre mains, werd voor bijna twee miljoen dollar geveild en ter beschikking gesteld aan de Juilliard School of Music.[5]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.