Umlaut (teken)
diakritisch teken / Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
De umlaut of het umlaut(s)teken is een diakritisch teken dat in de Duitse spelling wordt gebruikt om het resultaat van het gelijknamige taalkundige verschijnsel umlaut aan te geven, waarbij onder bepaalde voorwaarden een a- in een e-, een o- in een eu- en een oe- in een u-klank verandert. De bijbehorende letters met een umlautsteken, ä, ö en ü, worden eveneens umlauten genoemd.
| ¨ | |
|---|---|
| Leestekens | |
| aanhalingstekens | („ ”, “ ”, " ", ‘ ’, ' ' ) |
| accolade | ( { } ) |
| afbreekteken | ( - ) |
| apostrof | ( ’ ) |
| beletselteken | ( … ) |
| dubbelepunt | ( : ) |
| gedachtestreepje of kastlijntje | ( –, — ) |
| guillemets | ( « » ) |
| haakjes | ( ( ), [ ], ⟨ ⟩ ) |
| komma | ( , ) |
| koppelteken | ( - ) |
| liggend streepje | ( -, –, —, _ ) |
| omgekeerd uitroepteken | ( ¡ ) |
| omgekeerd vraagteken | ( ¿ ) |
| punt | ( . ) |
| puntkomma | ( ; ) |
| schuine streep | ( / ) |
| uitroepteken | ( ! ) |
| vraagteken | ( ? ) |
| weglatingsstreepje | ( - ) |
| Woordscheiding | |
| hoge punt | ( · ) |
| spatie | ( ) |
| Algemene typografie | |
| ampersand | ( & ) |
| apenstaartje | ( @ ) |
| asterisk | ( * ) |
| backslash | ( \ ) |
| bullet | ( • ) |
| accent | ( ′ ) |
| caret/dakje | ( ^ ) |
| emoticon | ( :-) ) |
| gelijkteken | ( = ) |
| graad | ( ° ) |
| hekje | ( # ) |
| munteenheidsteken | ( ¤ ) |
| obelisk | ( †, ‡ ) |
| paragraafsymbool | ( § ) |
| alineateken | ( ¶ ) |
| procentteken | ( % ) |
| promille | ( ‰ ) |
| tilde | ( ~ ) |
| trema | ( ¨ ) |
| umlaut | ( ¨ ) |
| laag streepje/underscore | ( _ ) |
| sluisteken | ( |, ¦ ) |
| Ongebruikelijke typografie | |
| asterisme | ( ⁂ ) |
| lozenge | ( ◊ ) |
| interrobang | ( ‽ ) |
| ironieteken | (  ) |
| referentieteken | ( ※ ) |
| dusteken | ( ∴ ) |
| zero-width space | ( ) |
Ook in de spelling van sommige andere talen wordt de umlaut gebruikt, bijvoorbeeld in verwante talen als het IJslands en het Zweeds, om een soortgelijk klankverschijnsel weer te geven, of in niet-verwante talen als het Fins, het Hongaars of het Turks, om dezelfde e-, eu- en u-klank weer te geven, die echter niet het resultaat van hetzelfde klankverschijnsel zijn.
Oorspronkelijk had dat teken de vorm van een Sütterlin-e, een tekentje, dat eruitziet als twee schuine streepjes naar rechts wijzend die boven de klinker werd geschreven.
De umlaut is in de loop van de tijd via twee schuine streepjes vereenvoudigd tot twee puntjes. Daarmee ziet de moderne umlaut er in druk uit als een trema, maar in een handgeschreven tekst kan hij nog steeds de vorm van twee korte schuine streepjes hebben.
Als de juiste diakritische tekens niet voorhanden zijn (onder andere bij bepaalde soorten typemachines), wordt de umlaut in het Duits aangegeven door na de klinker een e toe te voegen: ä wordt ae, ö wordt oe, en ü wordt ue. Zo kan bijvoorbeeld de familienaam van de oud-bondskanselier Gerhard Schröder ook als Schroeder geschreven worden.
Oops something went wrong: