Spoorlijn Göteborg - Kil

De spoorlijn Göteborg - Kil ook wel Zweeds: Vänerbanan genoemd is een Zweedse spoorlijn tussen Göteborg en Kil, gelegen in de provincie Västra Götalands län. De naam verwijst naar het Vänermeer.

Vänerbanan Göteborg - Kil
Totale lengte	232 km
Spoorwijdte	1435 mm
Aangelegd door	Bergslagernas Järnväg (BJ)
Geopend	1877 / 1879
Huidige status	in gebruik
Geëlektrificeerd	ja
Aantal sporen	1, deels 2
Baanvaksnelheid	140 / 160 km/u
Beveiliging of treinbeïnvloeding	Göteborg - Uddevalla Ebicab 700
Treindienst door	SJ
Traject
Legenda van Gävle van Laxå 246 2.30 Kil naar Torsby en naar Oslo 257 Edsvakka 261 Välberg 268 2.15 Grums 271 Slottsbron 278 Segmon 289 Värmlandsbro 297 2.00 Säffle 314 1.45 Åmål 323 Tösse 334 Ånimskog 347 Köpmannebro naar Arjäng van Sunnanå 355 1.20 Mellerud Østfoldbanen, van Oslo (349 km) 169,9 Sundet, Kornsjø (S) / (N) 161 1.30 Ed << naar Kornsjø oud traject tot 1950 Råskogen 364 Erikstad 372 Brälanda 381 Frändefors 388 Bjurhem van Vanersberg 369 0.55 Öxnered van/naar Udedevalla Trollhättetunneln (3 540 m) Trollhätte kanal, Göta älv Stallbacka 406 0.50 Trollhättan aansluiting NOHAB 413 Velanda tunneln (0 140 m) 422 Uppärad tunneln (0 130 m) tunneln (0 125 m) 428 Pråssebo 435 Nygård Nygårdstunneln (3 030 m) van Lille Edet 441 Alfhem Kattlebergstunneln (1 800 m) 447 Älvängen 453 Nol 456 Nödinge 461 Bohus 463 Surted 469 Agnesberg 476 Olskroken van Strömstad traject BJ van Falun <<< Göteborgs hamnbana van Hisingen / haven sporen >>> brug over Gota Älv 478 Göteborg station BJ 478 290 Göteborg C Västra stambanan van/naar Stockholm 0.0 Göteborg GSJ <<< traject GSJ traject Kust till kustbanan naar Borås << Västkustbanan naar Malmö

Geschiedenis

Het traject werd door de Bergslagernas Järnväg in fases geopend:

• 31 mei 1877: Göteborg – Trollhättan, 72 km;
• 26 februari 1878: Trollhättan – Öxnered, 10 km;
• 21 juni 1879: Öxnered – Mellerud, 41 km;
• 1 december 1879: Mellerud – Kil, 109 km;

Ombouw Göteborg - Öxnered

Het traject tussen Göteborg en Öxnered wordt tussen 1998 en 2013 in fases omgebouwd tot een hogesnelheidsspoorlijn. De baanvaksnelheid zal van 100 km/h naar 250 km/h worden verhoogd.

Trollhätte kanal

De enkelsporige draaibrug over het Trollhätte kanal werd in 2001 vervangen door een dubbelsporige klapbrug gebouwd door de Hollandia Kloos N.V. uit Krimpen a/d IJssel.

Trollhättetunneln

De dubbelsporige Trollhättetunneln tussen Trollhättan en Öxnered met een lente van 3540 meter werd op 7 november 2006 in gebruik genomen. Deze tunnel is onderdeel van de nieuwe 8,3 kilometer lange spoorlijn.

Op 7 november 2006 werden drie tunnels tussen Velanda en Prässebo (140 m bij Slumpån, 130 en 125 m door de berg op Sjökullesjön) in gebruik genomen.

Nygårdstunneln

De dubbelsporige Nygårdstunneln tussen Nygård en Alvhem met een lente van 3030 meter werd in december 2008 in gebruik genomen.

Kattlebergstunneln

De Kattlebergstunneln tussen Alvhem en Älvängen met een lengte 1800 meter zal rond 2011 in gebruik worden genomen.

Treindiensten

SJ

De Statens Järnvägar (SJ) verzorgt het personenvervoer op dit traject met Pendeltåg treinen.

• 71: Karlstad - Kil - Göteborg
• 72: Vänersborg - Trollhättan - Göteborg

Na de in 2009 uitgeschreven aanbesteding met ingang van december 2010:

• 133: Göteborg - Älvängen

NSB

De Norges Statsbaner (NSB) verzorgt het personenvervoer op dit traject met NSB Regiontog treinen.

De treindienst wordt sinds 2001 uitgevoerd met treinstellen van het type BM 73b.

• IC 01 / 99: Oslo S - Ski - Moss - Rygge - Fredrikstad - Sarpsborg - Halden - Ed - Öxnered - Trolhätten - Göteborg C

Aansluitingen

In de volgende plaatsen was of is er een aansluiting van de volgende spoorwegmaatschappijen:

Göteborg

In Göteborg waren vier stations voor lokale en interlokale treinen.

Göteborg C

het oudste deel van Centraalstation Göteborg

Het Centraal Station in Göteborg werd in 1858 ontworpen door Adolf Wilhelm Edelsvärd (1824-1919). Het station werd gebouwd aan de Drottningtorget gebouwd en werd op 4 oktober 1858 geopend. Tegenwoordig heeft het station 16 kopsporen in gebruik. Van hieruit kan men overstappen op de stadstram van Göteborg.

• Bohusbanan spoorlijn tussen Göteborg en Skee en aansluitend met de Strömstad - Skee Järnväg naar Strömstad
• Kust till kustbanan spoorlijn tussen Göteborg en Kalmar / Karlskrona
• Västkustbanan spoorlijn tussen Göteborg C en Lund C - (Malmö C)
• Västra stambanan spoorlijn tussen Stockholm C en Göteborg C
  • Dalslands Järnväg spoorlijn tussen Sunnanå en Kornsjø met aansluiting op de Østfoldbanen naar Oslo
• Göteborgs Spårvägar AB stads- en regiotram rond Göteborg

Göteborg BJ

Het Bergslagernas station in Göteborg bevond zich bij het Göteborg Centraal Station.

• Göteborg Hallands Järnväg (GHB) spoorlijn tussen Göteborg en Varberg 77 km
• Göteborg - Borås Järnväg (GBJ) spoorlijn tussen Göteborg en Borås

Göteborg VGJ

Het VGJ station in Göteborg bevond zich bij het Göteborg Centraal Station.

• Västergötland - Göteborgs Järnvägar (VGJ) spoorlijn tussen Göteborg en Vara - Skara naar Gullspång / Gårdsjö

Göteborg GSJ

Het GSJ station in Göteborg bevond zich aan het Karlsroplatsen.

• Göteborg - Särö Järnväg (GSJ) spoorlijn tussen Göteborg GSJ en Särö

Alfhem

• Alfhem - Lille Edet spoorlijn tussen Alfhem en Lille Edet

Trollhättan

In Trollhättan was de vestigingsplaats van de NOHAB. NOHAB (eigenlijk Nydqvist & Holm AB sinds 1974 als AB Bofors-Nohab) was een ingenieursbureau gevestigd in Trollhättan sinds 1847 onder de naam Trollhättans Mekaniska Verkstad opgericht door de heren Antenor Nydqvist, Johan Magnus Lidström en Carl Olof Holm. De NOHAB vervaardigde oorspronkelijk landbouwmachines en water turbines. Later, locomotieven, dieselmotoren, drukpersen, militaire uitrusting, apparatuur voor kerncentrales, enz. Na financiële problemen in de jaren 1970 werd de NOHAB in 1986 ontmanteld.

In 1937 start Svenska Aeroplan Aktiebolaget (SAAB) in Trollhättan als fabrikant van militaire vliegtuigen. Na de Tweede Wereldoorlog lag de keuze voor het maken van auto's voor de hand. Met de in de vliegtuigbouw opgedane expertise op het gebied van de luchtweerstand had Saab een goede uitgangspositie voor de auto-industrie. In 1939 werd de concurrent Asja opgekocht en verhuisde het hoofdkantoor van Svenska Aeroplan Aktiebolaget naar Linköping. Reeds in juni 1947 zag het eerste protype het licht: de 92001 ofwel UrSaab, ontworpen door de Saab-fabriek in Linköping. De auto productie bleef in Trollhättan.

• Trollhättan - Nossebro Järnväg (TNJ) spoorlijn tussen Trollhättan en Nossebro

Öxnered

Het gebied rond het station in Öxnered (vroeger Vänersborg Västra) werden tussen 2004 en 2006 de aanpassingen ten behoeve van de ombouw van de Vänernbanan tussen Göteborg en Oslo tot een hoge snelheidsspoorlijn afgerond. Hierbij werd de gelijkvoerse kruising van de Älvsborgsbanan en de Vänernbanan die vergelijkbaar was aan de kruising bij het Nederlandse spoorwegknooppunt Blauwkapel opgebroken. Het station werd verplaatst en heeft een positie gekregen als splitsing tussen het traject Göteborg en Vänersborg / Oslo. Deze kruising was nodig om twee verschillende spoorbreedtes van elkaar gescheiden te houden. Het ging hierbij om de Uddevalla - Vänersborg - Herrljunga Järnväg (UWHJ) met een spoorbreedte van 1217 mm en de Bergslagernas Järnväg (BJ) met een spoorbreedte van 1435 mm.

• Uddevalla - Vänersborg - Herrljunga Järnväg (UWHJ) spoorlijn tussen Uddevalla en Vänersborg en Vara naar Herrljunga
  • Älvsborgsbanan spoorlijn tussen Uddevalla en Vänersborg naar Herrljunga en Borås

Mellerund

• Sunnanå - Kornsjø, spoorlijn tussen Sunnanå en Kornsjø met aansluiting naar Oslo

Kill

• Bergslagsbanan spoorlijn tussen Gävle C en Kill
• Värmlandsbanan spoorlijn tussen (Oslo) - Charlottenberg en Laxå
• Fryksdalsbanan spoorlijn tussen Torsby en Kill

ATC

Het traject voorzien van het zogenaamde Automatische Tågkontroll (ATC).

Elektrische tractie

Het traject werd tussen 1939 en 1946 geëlektrificeerd met een spanning van 15.000 volt 16 2/3 Hz wisselstroom.

Zie ook

• Lijst van Zweedse spoorlijnen