Wismar
stad in Duitsland / Uit Wikipedia, de vrije encyclopedia
De havenstad Wismar (Nedersaksisch: Wismer) ligt in de noordelijke Duitse deelstaat Mecklenburg-Voor-Pommeren en telt 42.557 inwoners (31-12-2015). De stad ligt direct aan de Oostzee en is na Rostock de tweede Oostzeehaven van de deelstaat. Tot 2011 was Wismar een kreisfreie stad, sindsdien is het de Kreisstadt van de Landkreis Nordwestmecklenburg.
Stad in Duitsland | |||
---|---|---|---|
Situering | |||
Deelstaat | Mecklenburg-Voor-Pommeren | ||
Landkreis | Nordwestmecklenburg | ||
Coördinaten | 53° 54′ NB, 11° 28′ OL | ||
Algemeen | |||
Oppervlakte | 41,72 km² | ||
Inwoners (31-12-2020[1]) |
42.824 (1.026 inw./km²) | ||
Hoogte | 15 m | ||
Burgemeester | Thomas Beyer (SPD) | ||
Overig | |||
Postcodes | 23952, 23966, 23968, 23970 | ||
Netnummer | 03841 | ||
Kenteken | HWI | ||
Gemeentenr. | 13 0 74 087 | ||
Website | www.wismar.de | ||
Locatie van Wismar in Nordwestmecklenburg | |||
|
Historisch centrum van Stralsund en Wismar | ||
---|---|---|
Werelderfgoed cultuur | ||
Land | Duitsland | |
UNESCO-regio | Europa en Noord-Amerika | |
Criteria | ii, iv | |
Inschrijvingsverloop | ||
UNESCO-volgnr. | 1067 | |
Inschrijving | 2002 (26e sessie) | |
UNESCO-werelderfgoedlijst |
Wismar werd tussen 1226 en 1229 gesticht door Lübeckse kolonisten onder Heinrich Borwin: de stad was vanaf het begin planmatig aangelegd. Al spoedig gold in Wismar het Lübeckse stadsrecht, en in 1266 bevestigde de Mecklenburgse vorst deze stadsrechten.
Wismar was vanaf het begin een haven- en handelsstad, die over privileges beschikte en in 1259 een handelsverdrag sloot met Lübeck en Rostock: dat was de kiem van de Hanze, die zou uitgroeien tot het machtige handelsverbond waaraan ook Nederlandse steden zouden gaan deelnemen. Vanaf 1276 kreeg Wismar een stadsmuur en de snelle opkomst van de stad werd onderstreept door de bouw van drie belangrijke kerken in de stijl van de baksteengotiek: de Marienkirche (Mariakerk), de Nikolaikirche (Sint-Nicolaaskerk) en de Georgenkirche (Sint-Joriskerk). De graven van Mecklenburg verplaatsten in 1257 hun residentie van kasteel Mecklenburg naar Wismar en bleven er tot 1358, toen ze naar Schwerin gingen.
In 1631, tijdens de Dertigjarige Oorlog, werd Wismar door Zweden veroverd. De Vrede van Osnabrück van 1648 liet Wismar aan Zweden en de stad bleef ook Zweeds na de Grote Noordse Oorlog, waarin Zweden bijna al zijn andere overzeese bezittingen verloor. In 1803 verpachtte Zweden Wismar en omgeving voor honderd jaar aan het groothertogdom Mecklenburg en pas op 20 juni 1903 werd de stad Duits.
Rond die tijd was de industrialisatie op gang gekomen. De scheepsbouw ontwikkelde zich snel, maar ook de handel. In 1881 opende Rudolph Karstadt er zijn eerste winkel. Karstadt heeft zich ontwikkeld tot een bekend grootwinkelbedrijf met filialen in heel Duitsland.
Onder de nazi's kreeg Wismar een filiaal van de vliegtuigfabriek Dornier, die hier bommenwerpers ging bouwen. Dat maakte de stad tijdens de Tweede Wereldoorlog het doelwit van geallieerde bombardementen, die zware schade toebrachten aan de stad: de Georgenkirche ging in vlammen op, evenals een kwart van de woonhuizen. De hierbij redelijk beschadigde Marienkirche werd in augustus 1960 door de DDR-communisten van de SED opgeblazen, waarna slechts de toren rest, terwijl het herstel van de ruïne van de Georgenkirche pas na die Wende is begonnen.
Op 7 mei 1945 troffen de Brits-Canadese en Russische troepen elkaar in Wismar. De stad ging vervolgens deel uitmaken van de DDR. De scheepsbouw onderging grote uitbreidingen, maar de binnenstad verkommerde.
Niettemin is Wismar nog een bezienswaardige stad, waar wordt gewerkt aan het herstel van oorlogsschade en verwaarlozing. De stad is in 2002 samen met Stralsund op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO geplaatst.
Op 3 september 2011 verloor de stad haar kreisfreie status en werd ze onderdeel van het district Nordwestmecklenburg.
Voornaamste bezienswaardigheden zijn de Nikolaikirche, het op een na hoogste kerkgebouw in baksteengotiek ter wereld, het marktplein met de Alter Schwede (met 14de-eeuwse bakstenen gevel) en de Wasserkunst, het symbool van de stad. Dit is een paviljoen in Hollandse renaissancestijl, vanwaar het water over de stad werd gedistribueerd. Het imposante stadhuis is 19de-eeuws, van een meer recente datum dan in andere Hanzesteden. Van de oude stadsverdediging rest nog een stadspoort. De Georgenkirche, de grootste kerk van Wismar, kan na een ingrijpende restauratie weer als bezienswaardigheid worden gezien.
- Wismar in de binnenstad
- gevel met rode zandstenen beelden
- Brauhaus am Lohberg
- Wasserkunst am Marktplatz
- Hotel Seestern am Marktplatz
- preekstoel Sankt Nicolai Kirche
Wismar is sinds 2004 het toneel van de ernaar genoemde krimi "SOKO Wismar".
Wismar onderhoudt een stedenband met:
- Kemi, Finland, sinds 1959
- Lübeck, Duitsland, sinds 1987
- Calais, Frankrijk, sinds 1998
- Aalborg, Denemarken, sinds 1988
- Kalmar, Zweden, sinds 2002
Daarnaast bestaat er een vriendenband met Halden, Noorwegen, sinds 1991.
- Sophia van Mecklenburg-Güstrow (1557-1631), door haar huwelijk met Frederik II van Denemarken koningin van Denemarken en Noorwegen
- Johan Carl Wilcke (1732-1796), Duits-Zweeds natuurkundige
- Friedrich Christoph Dahlmann (1785-1860), historicus, hoogleraar en politicus
- Gabriel Ludwig Johann von Amsberg (1822-1899), overgrootvader van Claus van Amsberg
- Gottlob Frege (1848-1925), wiskundige, logicus en filosoof
- Franz Ziehl (1857-1926), bacterioloog
- Karl Scharfenberg (1874-1938), spoorwegingenieur
- Joachim Streich (1951-2022), voetballer
- Marita Koch (1957), sprintster
- Jacqueline Börner (1965), oud-langebaanschaatsster
- Robert Tesche (1987), voetballer
Bronnen, noten en/of referenties
|
Andere hanzen: Vlaamse Hanze van Londen · Hanze der XVII steden
Bad Doberan · Demmin · Greifswald · Güstrow · Ludwigslust · Mecklenburg-Strelitz · Müritz · Neubrandenburg · Nordvorpommern · Nordwestmecklenburg · Ostvorpommern · Parchim · Rostock · Rügen · Schwerin · Stralsund · Uecker-Randow · Wismar
Bad Doberan · Bergen (tot 1955) · Greifswald · Greifswald (stadsdistrict) · Grevesmühlen · Grimmen · Putbus (tot 1955) · Ribnitz-Damgarten · Rostock-Land · Rostock (stadsdistrict) · Rügen (vanaf 1956) · Stralsund · Stralsund (stadsdistrict) · Wismar · Wismar (stadsdistrict) · Wolgast
Dom van Aken · Abdij en Altenmünster van Lorsch · Slot Augustusburg en slot Falkenlust in Brühl · Bamberg · Bauhauslocaties in Weimar en Dessau · Klassiek Weimar · Fagusfabriek · Rammelsbergmijnen en historische stad Goslar · Dom van Keulen · Hanzestad Lübeck · Luthergedenkplaatsen in Eisleben en Wittenberg · Abdij van Maulbronn · Groeve Messel · Fürst-Pückler-Park Bad Muskau · Kloostereiland Reichenau · Museuminsel in Berlijn · Parklandschap Dessau-Wörlitz · Stiftskerk, kasteel en historisch centrum van Quedlinburg · Bedevaartskerk van Wies · Historisch centrum van Regensburg met Stadtamhof · Romeinse monumenten, Dom en Onze-Lieve-Vrouwekerk in Trier · Oude en voorhistorische beukenbossen van de Karpaten en andere regio's van Europa · Paleizen en parken van Potsdam en Berlijn · Michaeliskirche en Dom van Hildesheim · Dom van Speyer · Historisch centrum van Stralsund en Wismar · Stadhuis en Rolandstandbeeld van Bremen · Grenzen van het Romeinse Rijk: Opper-Germaans-Raetische limes · Bovenloop van het Midden-Rijndal · IJzersmelterij van Völklingen · Kasteel Wartburg · Residentie van Würzburg · Kolenmijn en industriecomplex Zeche Zollverein in Essen · Modernistische woonwijken in Berlijn · Waddenzee · Prehistorische paalwoningen in de Alpen · Markgrafelijk Operahuis in Bayreuth · Bergpark Wilhelmshöhe · Karolingisch westwerk en Civitas Corvey · Speicherstadt en het Kontorhausviertel met het Chilehaus in Hamburg · Architecturaal werk van Le Corbusier (Weißenhofsiedlung) · Grotten en kunst uit de ijstijd in de Zwabische Jura · Archeologisch grenslandschap van Hedeby en de Danevirke · Dom van Naumburg · Mijnstreek Erzgebirge/Krušnohoří · Waterbeheersysteem van Augsburg · Historische kuuroorden van Europa (Bad Ems, Baden-Baden en Bad Kissingen) · Mathildenhöhe Darmstadt · Grenzen van het Romeinse Rijk - De Neder-Germaanse limes · ShUM-sites van Speyer, Worms en Mainz · Grenzen van het Romeinse Rijk - De Donaulimes (Westelijk gedeelte) · Joods-middeleeuws erfgoed van Erfurt
Alt Meteln · Bad Kleinen · Barnekow · Benz · Bernstorf · Bibow · Blowatz · Bobitz · Boiensdorf · Boltenhagen · Brüsewitz · Carlow · Cramonshagen · Dalberg-Wendelstorf · Damshagen · Dassow · Dechow · Dorf Mecklenburg · Dragun · Gadebusch · Gägelow · Glasin · Gottesgabe · Grambow · Grevesmühlen · Grieben · Groß Molzahn · Groß Siemz · Groß Stieten · Hohen Viecheln · Hohenkirchen · Holdorf · Hornstorf · Insel Poel · Jesendorf · Kalkhorst · Klein Trebbow · Klütz · Kneese · Königsfeld · Krembz · Krusenhagen · Lübberstorf · Lübow · Lübstorf · Lüdersdorf · Lützow · Menzendorf · Metelsdorf · Mühlen Eichsen · Neuburg · Neukloster · Niendorf · Passee · Perlin · Pingelshagen · Pokrent · Rehna · Rieps · Roduchelstorf · Roggendorf · Roggenstorf · Rögnitz · Rüting · Schildetal · Schlagsdorf · Schönberg · Seehof · Selmsdorf · Stepenitztal · Testorf-Steinfort · Thandorf · Upahl · Utecht · Veelböken · Ventschow · Warin · Warnow · Wedendorfersee · Wismar · Zickhusen · Zierow · Zurow · Züsow