1945

Lijst van gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog: 1945

januari

1 - Operatie Bodenplatte: De Duitse Luftwaffe voert een reeks luchtaanvallen uit op geallieerde vliegvelden in België, Nederland en Noord-Frankrijk. Op 38 vliegvelden in het westen van Duitsland worden 1.035 vliegtuigen verzameld. De geallieerden worden volledig verrast en verliezen veel vliegtuigen op de grond. Tijdens de operatie worden er ruim 800 geallieerde toestellen vernietigd. De Duitsers verliezen circa 100 vliegtuigen, ruim 300 vliegtuigen gaan verloren door eigen luchtafweergeschut.
1 - Operatie Nordwind: Duitse eenheden van Heeresgruppe G (onder bevel van generaal Johannes Blaskowitz) en Heeresgruppe Oberrhein (onder bevel van Reichsführer Heinrich Himmler) lanceren een offensief tegen de Amerikaanse frontlinie (ongeveer 110 kilometer lang) in de regio Sarreguemines. Duitse troepen van het 1e Leger en het 19e Leger (bestaande uit ongeveer 17 divisies) rukken op richting Straatsburg. Het Amerikaanse 7e Leger wordt gedwongen zich terug te trekken.
2 - Slag om Boedapest: Duitse tankeenheden van het 4e SS-Pantserkorps (onder leiding van generaal Herbert Gille) lanceren een offensief ten noordwesten van Boedapest, met als doel de Russische belegering van de stad te doorbreken. De belangrijkste Duitse troepen die bij het offensief betrokken zijn, zijn de 3e SS-Panzer-Divisie Totenkopf en de 5e SS-Panzer-Divisie Wiking (die zonder toestemming van Heinz Guderian, chef van de generale staf van het Duitse leger, uit de OKH-reserve achter Warschau zijn teruggetrokken). Russische eenheden van het 2e Oekraïense Front (onder leiding van maarschalk Rodion Malinovski) worden ongeveer 30 kilometer teruggedreven.
2 - Amerikaanse bommenwerpers (ongeveer 1.000 vliegtuigen) vallen Duitse troepenconcentraties, communicatie- en aanvoerlijnen in het westen van Duitsland aan. Britse bommenwerpers (ruim 500 vliegtuigen) voeren een luchtbombardement uit boven de steden Neurenberg, Ludwigshafen en Berlijn. De oude stadskern van Neurenberg met historische gebouwen wordt voor 90% verwoest. Hierbij worden ruim 1.800 burgers gedood.
3 - Slag om de Ardennen: Duitse eenheden van het 5e Pantserleger (onder leiding van generaal Hasso von Manteuffel) slagen erin om de corridor naar Bastogne onder druk te zetten, maar zij boeken geen vooruitgang. Amerikaanse troepen van het 3e Leger (onder bevel van generaal George Patton en het 1e Leger (onder leiding van generaal Courtney Hodges) vallen vanuit het zuiden en noorden aan richting Houffalize. Ondertussen in de Elzas wordt het Amerikaanse 7e Leger zwaar onder druk gezet in de omgeving van Bitche. Verder naar het zuiden vinden er hevige gevechten plaats bij Straatsburg.
4 - Amerikaanse eenheden van het 3e Leger slaan een Duitse tegenaanval bij Bastogne af. Ondertussen voeren geallieerde troepen van het Amerikaanse 8e Legerkorps en het Britse 30e Legerkorps hevige gevechten in de Ardennen. De restanten van het Duitse 6e Pantserleger (onder bevel van generaal Josef ("Sepp") Dietrich) worden teruggetrokken en naar het Oostfront gestuurd. In de Elzas gaan de Duitse aanvallen in de omgeving van Bitche door.
4 - Amerikaanse B-24 Liberator bommenwerpers vallen het vliegveld van Clark Air Base op de Filipijnen aan. Tijdens het bombardement worden er circa 20 Japanse vliegtuigen op de grond vernietigd. De scheepvaart in de omgeving van Luzon wordt ook aangevallen, ruim 35 Japanse schepen worden tot zinken gebracht of ernstig beschadigd.
5 - Amerikaanse eenheden van het 3e Leger stabiliseren het front in de omgeving van Bastogne. Terwijl het Amerikaanse 1e Leger zijn aanvallen op de Duitse frontlinie voortzet. Duitse troepen van het 19e Leger voeren hevige gevechten ten noorden van Straatsburg. Dwight Eisenhower, opperbevelhebber van de geallieerde strijdkrachten, besluit de frontsectoren rond Bastogne te verdelen tussen Bernard Montgomery en Omar Bradley.
5 - De Russische regering in Moskou erkent het Poolse Comité van Nationale Bevrijding formeel als de voorlopige regering van Polen. De Verenigde Staten en Groot-Brittannië verklaren hun voortdurende erkenning van de Poolse regering in ballingschap (onder leiding van president Władysław Raczkiewicz), gevestigd in Londen.
6 - Russische eenheden van het 3e Oekraïense Front (onder bevel van veldmaarschalk Fjodor Tolboechin) treffen voorbereidingen om een Duitse ontsnapping uit Boedapest te voorkomen. Ze hebben verdedigingslinies met anti-tankgeschut gebouwd. Tolboechin geeft het bevel om de aanvallen op Boedapest te staken om meer Russische troepen vrij te maken. Zeven divisies (circa 80.000 man), een even groot aantal als alle Duitse en Hongaarse troepen in de hoofdstad, worden tussen Zsámbék en Tinnye (ruim 30 kilometer voor Boedapest) gestationeerd. In geval van een ontsnapping moeten de Duitsers eerst de corridor rond de stad doorbreken.
6 - Amerikaanse eenheden van het 1e Leger boeken terreinwinst in een aanval ten zuiden van Stavelot, waardoor de belangrijkste Duitse bevoorradingsroute van La Roche naar St. Vith wordt bedreigd. Adolf Hitler geeft het bevel om niet terug te trekken, nadat veldmaarschalk Gerd von Rundstedt, opperbevelhebber van het Westfont, heeft verzocht om Duitse troepen toe te staan zich terug te trekken uit de Ardennen vanwege de zware geallieerde druk.
6 - Premier Winston Churchill stuurt een persoonlijke boodschap aan Jozef Stalin met de vraag of er in januari een hervatting van een Russisch offensief langs de rivier de Wisła te verwachten is – gezien de geallieerde situatie aan het westelijk front. Hij stelt: "De situatie is lastig", aldus Churchill. Stalin geeft in een reactie aan dat het Russisch-tijdschema van een nieuw offensief niet later dan in de tweede helft van januari zal beginnen.
7 - In Italië vinden enkele beperkte operaties plaats door het Britse 8e Leger (onder bevel van generaal Richard McCreery) om de geallieerde greep op de zuidoever van de rivier de Reno te voltooien. Het natte weer en het gebrek aan versterkingen (met extra voorraden) verhinderen de geallieerden om op dit moment een grootschalig offensief te lanceren. Veldmaarschalk Harold Alexander, opperbevelhebber van de geallieerde legers in Italië, gelast verdere offensieve operaties af.
7 - Duitse tankeenheden van het 4e SS-Pantserkorps heroveren Esztergom, circa 40 kilometer ten noordwesten van Boedapest, in een poging het Duits-Hongaarse garnizoen in de hoofdstad te ontzetten. Na verbeten weerstand bereiken Duitse troepen van de 5e SS-Panzer-Divisie "Wiking" de noordelijke buitenwijken van Boedapest. Ze zijn verspreid en kwetsbaar – generaal Herbert Gilles geeft het bevel om terug te trekken.
8 - Amerikaanse eenheden van het 3e Leger hebben ongeveer 14 kilometer van de Duitse bevoorradingsroute van La Roche naar St. Vith in handen. Ze veroveren Flamierge (gelegen ten noordwesten van Bastogne) aan de zuidelijke flank het Duitse 5e Pantserleger. In de Elzas gaan de gevechten door in de omgeving van Straatsburg. Amerikaanse troepen van het 7e Leger voeren hevige gevechten bij Rimling en Gambsheim. In Nederland schakelen geallieerde eenheden van het Britse 2e Leger (onder bevel van generaal Miles Dempsey) de Duitse posities uit op de westoever van de rivier de Maas.
9 - Amerikaanse eenheden van het 6e Leger (onder bevel van generaal Walter Krueger) landen op Luzon. Ze veroveren de stad Lingayen en de nabijgelegen landingsstrook. De Japanse 14e Legergroep (onder leiding van generaal Tomoyuki Yamashita) heeft ruim 150.000 man gestationeerd in het noorden van het eiland. Yamashita heeft ongeveer 110.000 man beschikbaar ten zuiden van Manilla. De Amerikanen ondervinden weinig weerstand en rukken op richting Manilla.
10 - Amerikaanse eenheden van het 3e Leger voeren felle gevechten bij La Roche. Britse troepen van het 30e Legerkorps rukken vanuit het westen op naar Samrée. Britse parachutisten van de 6e Luchtlandingsdivisie (ondersteund door een Belgische commando-eenheid) veroveren het dorp Bure. Duitse troepen van het 5e Pantserleger trekken zich in goede orde terug ten oosten van Bastogne. Onder druk van geallieerde aanvallen ontruimen de Duitsers de stellingen bij de Bastogne-corridor. Adolf Hitler stemt ermee in de Duitse troepen geleidelijk terug te trekken uit de Ardennen. Het dorp St. Hubert, ten westen van Bastogne, wordt geëvacueerd.
10 - Russische eenheden van het 2e Oekraïense Front voeren felle straatgevechten in Boedapest. Het eiland Óbuda, het noordelijke stadsdeel van de Hongaarse hoofdstad, wordt verovert. De Russische opmars langs de noordoever van de rivier de Donau, bereikt de Váh (een zijrivier van de Donau) – gelegen ongeveer 130 kilometer van Wenen en minder dan 80 kilometer van Bratislava.
11 - Geallieerde eenheden van het 3e Leger en het 30e Legerkorps ontmoeten elkaar bij St. Hubert. Het Amerikaanse 8e Legerkorps neemt de oostelijke sector van Bastogne in. Tankeenheden ontruimen de bossen bij Wardin (hierbij worden 15 Duitse tanks vernietigd). In het zuiden gaan de gevechten van de Amerikaanse troepen van het 7e Leger in de omgeving van Bitche door, felle Duitse tegenaanvallen worden afgeslagen.
12 - Weichsel-Oderoffensief: Russische eenheden van het 1e Oekraïense Front (onder bevel van maarschalk Ivan Konev) beginnen met een winteroffensief. Vanaf het Sandomierz-bruggenhoofd (hedendaagse Poolse grens) aan de westoever van de rivier de Wisła, voeren 5 legers in de frontlinie aanvallen uit. De verdedigende Duitse troepen bestaan voornamelijk uit Heeresgruppe Mitte (onder leiding van generaal Hans Reinhardt), Heeresgruppe A (onder bevel van generaal Josef Harpe), waarbij het Duitse 4e Pantserleger het doorbraakgebied verdedigt. De Duitse troepen zijn door de Russen 'over-ruled' (5 keer zo sterk in manschappen) en zijn machteloos om de Russische opmars te weerstaan. Het Russische leger beschikt over meer dan 2 miljoen soldaten (verspreid over 170 divisies), 4.500 tanks en ruim 12.000 kanonnen.
12 - Duitse eenheden van het 4e SS-Pantserkorps lanceren een tweede aanval ten noordwesten van Boedapest om de Russische omsingeling te doorbreken. Duitse troepen proberen de luchthaven van Boedapest te heroveren in de hoop een vitale corridor te openen, voor het luchttransport van voorraden en versterkingen. Ze stuiten echter op hevig verzet van ingegraven Russische troepen die het gebied verdedigen. De Duitsers worden tegengehouden en gedwongen zich terug te trekken.
12 - Geallieerde eenheden van het Britse 14e Leger (onder leiding van generaal William Slim) vestigen verscheidene bruggenhoofden over de rivier de Irrawaddy ten noorden van Mandalay. Ondertussen wordt er een afleidingsmanoeuvre uitgevoerd op de rechterflank, Britse commando's landen op kust van Arakan. De bevoorradingsroute van de Japanse Legergroep Birma, lopende van Rangoon naar Mandalay wordt bedreigd.
13 - Oost-Pruisenoffensief: Russische eenheden van het 3e Wit-Russische Front (onder leiding van generaal Ivan Tsjernjachovski) beginnen een offensief in Oost-Pruisen. Ze krijgen opdracht om op te rukken richting Koningsbergen. De frontlinie wordt verdedigd door Duitse troepen van het 3e Pantserleger (onder leiding van generaal Erhard Raus), het 2e Leger en het 4e Leger (ongeveer 600.000 man). Tijdens het offensief lijden Russische troepen zware verliezen terwijl ze 30 tot 60 kilometer doordringen in het oosten van Polen. De Duitse bevolking in Oost-Pruisen vlucht massaal naar het westen.
14 - Russische tankeenheden van het 1e Oekraïense Front veroveren het spoorwegknooppunt naar Krakau ten zuiden van Kielce. Hierdoor wordt de bevoorradingsroute voor de Duitse troepen in het zuiden bedreigd. Russische eenheden van het 5e Gardeleger rukken op richting Częstochowa, het Duitse 17e Leger moet zich terugtrekken om niet omsingeld te worden door Russische troepen van het 4e Oekraïense Front.
14 - Russische eenheden van het 1e Wit-Russische Front (onder leiding van maarschalk Georgi Zjoekov) beginnen een offensief vanuit het bruggenhoofdgebied Magnuszew–Puławy (met een strijdmacht van een half miljoen soldaten). Tegen de avond zijn de Russische troepen ongeveer 30 kilometer de Duitse frontlinie binnengedrongen. De stad Warka wordt ingenomen en ze naderen Radom in Centraal-Polen.
14 - Operatie Blackcock: Britse eenheden van het 12e Legerkorps onder leiding van generaal Neil Ritchie beginnen een offensief om de Duitse troepen van het 15e Leger onder leiding van generaal Gustav-Adolf von Zangen te verdrijven uit de driehoek Geilenkirchen-Roermond-Sittard. De problemen met het slechte winterse weer vertraagd de opmars. De Duitse bevolking wordt geëvacueerd naar het pas ontruimde Kamp Vught.
15 - De Duitse Heeresgruppe Nord (onder bevel van generaal Ferdinand Schörner) zet haar laatste reserves (de 7e Pantserdivisie en de Pantsergrenadierdivisie Großdeutschland) in. De tankeenheden worden direct ingezet en brengen hevige verliezen toe aan de Russische troepen van het 2e Wit-Russische Front (onder bevel van maarschalk Konstantin Rokossovski). Kielce wordt ingenomen door Russische troepen van het 1e Oekraïense Front. In het centrum vallen Russische troepen van het 1e Wit-Russische Front Warschau aan en rukken op naar het zuidwesten van de stad om de ontsnapping van het Duitse 9e Leger tegen te houden.
16 - Russische eenheden van het 1e Wit-Russische Front veroveren Radom en bedreigen Warschau terwijl ze zich een weg door de stad vechten. Het Duitse Oberkommando des Heeres (OKH) besluit de stad en de restanten van het 46e Pantserkorps te evacueren, en begint in de nacht met de terugtrekking. In de afgelopen twee dagen zijn Russische troepen ruim 60 kilometer opgerukt en hebben ze een bres in de Duitse linies geslagen van circa 120 kilometer lang.
16 - Britse tankeenheden van het 30e Legerkorps vallen aan bij Roermond, met als doel de Duitse saillant ten westen van de rivier de Maas te vernietigen. Ondertussen maken Amerikaanse troepen van het 1e en 3e Leger contact met elkaar bij Houffalize. Een geallieerd offensief begint met als doel bij Gambsheim het Duitse bruggenhoofd over de rivier de Rijn, circa 12 kilometer ten noorden van Straatsburg, uit te schakelen. Het Amerikaanse 7e Leger steekt ten zuidoosten van het bruggenhoofd de Rijn over, maar de Amerikanen trekken zich weer terug wanneer vijandelijk artillerievuur de bouw van een pontonbrug (voor de tanks) verhindert.
16 - In Berlijn trekt Adolf Hitler zich terug in de Führerbunker, in de tuin van de Rijkskanselarij. Hier voert hij het opperbevel over het Duitse leger en de stadsverdediging. Naast hooggeplaatste stafofficieren en Hitler's persoonlijke SS-lijfwacht, wordt de bunker bewoond door minister van propaganda Joseph Goebbels en zijn gezin. In de Hoofd bunker krijgen ze enkele kamers toegewezen, samen met Hitler's lijfarts Theodor Morell.
17 - De verwoeste stad Warschau wordt gezuiverd van Duitse weerstand door Russische eenheden van het 1e Wit-Russische Front. Poolse troepen die aan de zijde van het Rode Leger vechten, zijn betrokken bij de laatste aanvallen. In het noorden trekken Russische troepen van het 2e Wit-Russische Front Modlin binnen. Russische eenheden van het 1e Oekraïense Front bereiken de Silezische grens en rukken op richting Łódź.
18 - Russische eenheden van het 2e Oekraïense Front veroveren het oostelijke stadsdeel van Boedapest. Hitler geeft de resterende Duitse troepen het bevel zich terug te trekken en het centrum van de hoofdstad te verdedigen tot de laatste man. De vijf bruggen over de rivier de Donau lopen vast met voertuigen, waardoor het moeilijk is de terugtrekkende troepen en burgers te evacueren. Later die dag vernielen Duitse genisten (onder protest van Hongaarse officieren) de bruggen, waaronder de beroemde 330 meter lange Széchenyi-Kettingbrug.
18 - Duitse tankeenheden van het 4e SS-Pantserkorps, onderdeel van Heeresgruppe Süd, voeren een tegenaanval uit richting Székesfehérvár. Ze boeken snelle vorderingen en overrompelen de Russische linies. In verwarring, dreigen de Russische troepen van het 3e Oekraïense Front omsingeld te worden. Een Duitse voorhoede van de 3e SS-Panzer-Divisie "Totenkopf" en de 5e SS-Panzer-Divisie "Wiking" (uitgerust met 376 tanks) rukt ruim 30 kilometer op en probeert door te breken richting het omsingelde Boedapest.
18 - Holocaust: Duitse SS-troepen beginnen met de evacuatie van concentratiekamp Auschwitz. Ruim 60.000 gevangenen, voornamelijk Joden, worden gedwongen naar het concentratiekamp Groß-Rosen in Silezië (voormalig Pruisen) te marcheren; maar liefst 15.000 sterven onderweg. Ongeveer 7.000 gevangenen die te ziek zijn om te verhuizen, worden achtergelaten zonder verzorging of voedsel.
19 - Russische eenheden van het 2e Wit-Russische Front veroveren Włocławek, gelegen aan de westoever van de rivier de Wisła. Russische troepen van het 1e Oekraïense Front nemen de steden Łodź, Tarnów en Krakau (de voormalige hoofdstad van Polen) in. Verder naar het zuiden wordt Nowy Sącz ingenomen door Russische troepen van het 4e Oekraïense Front. Duitse eenheden van het 4e SS-Pantserkorps bereiken de Donau bij Dunapentele, waardoor het 3e Oekraïense Front in tweeën worden gesplitst en een deel van de Russische troepen wordt omsingeld.
19 - Amerikaanse eenheden van het 6e Leger concentreren hun offensief ten zuiden van het bruggenhoofd op Luzon. Er worden voorbereidingen getroffen om Manilla aan te vallen. Op Mindoro ontstaat er weerstand tegen de Japanse overheersing, terwijl vijandelijke troepen proberen de Amerikaanse opmars naar Calapan te vertragen. Filipijnse guerrillastrijders zijn over op het eiland actief ter ondersteuning van de Amerikaanse troepen. Generaal Tomoyuki Yamashita geeft het bevel aan de Japanese troepen om zich terug te trekken naar de buitenwijken van Manilla.
20 - Zak van Colmar: Franse eenheden van het 1e Leger onder leiding van generaal Jean de Lattre de Tassigny beginnen bij Colmar een offensief in de Vogezen. Door zware tegenstand van het Duitse 19e Leger en hevige sneeuwstormen bereiken de Fransen op de eerste dag niet de gestelde doelen. In de Ardennen zetten de Amerikaanse troepen van het 3e Leger de opmars voort, het dorp Brandenburg wordt ingenomen.
21 - Russische eenheden van het 2e Wit-Russische Front dringen in Oost-Pruisen tot ruim 20 kilometer door in de Duitse linies. Ze veroveren Tannenberg (de beruchte plek waar de Slag bij Tannenberg in 1914 heeft plaatsgevonden). Russische troepen van het 1e Wit-Russische Front bereiken Konin – op bijna 320 kilometer afstand van Berlijn – via de weg vanuit Warschau. Russische eenheden van het 1e Oekraïense Front zijn ongeveer 30 kilometer Silezië binnengedrongen. Ze bedreigen de steden Breslau en Oppeln.
22 - Russische eenheden van het 2e Wit-Russische Front bedreigen de Duitse frontlinie in Oost-Pruisen. Ze rukken op richting de steden Elbing en Danzig. Russische troepen van het 3e Wit-Russische Front nemen Insterburg in. Tijdens de opmars in het zuiden veroveren Russische tankeenheden van het 1e Wit-Russische Front Gniezo en rukken ze op richting Poznań. In Hongarije, rukken Duitse tankeenheden van het 4e SS-Pantserkorps verder op (slechts 24 kilometer verwijderd van Boedapest).
25 - De Nederlandse regering in Londen laat weten dat de spoorwegstaking niet wordt afgeblazen. De rijkscommissaris Arthur Seyss-Inquart had voedseltransporten in het vooruitzicht gesteld naar het hongerende West-Nederland als de treinen weer zouden gaan rijden.
27 - Russische troepen bevrijden het inmiddels grotendeels verlaten concentratiekamp Auschwitz.
30 - Adolf Hitler geeft zijn laatste publieke toespraak via de radio.
31 - Deze dag in januari is een van de koudste van de eeuw in België. In Spa bereikt de sneeuwlaag een dikte van 49 centimeter. Het kwik bereikt een dieptepunt van −18,3 °C.

februari

2 - Jan Feitsma, NSB'er en procureur-generaal te Amsterdam, wordt in Amsterdam door een fietser op straat neergeschoten, aan de gevolgen waarvan hij enige tijd later overlijdt. Als represaille voor deze aanslag fusilleren de Duitsers vijf Amsterdammers.
4 - Begin van de Conferentie van Jalta. Churchill, Stalin en Roosevelt bespreken de situatie in Europa na het einde van de Tweede Wereldoorlog.
8 - Na maandenlange strijd eindigt de Slag om het Hürtgenwald in een Amerikaanse overwinning.
13 - Midden in de hongerwinter worden in de haven van Delfzijl drie Zweedse schepen gelost met voedselhulp. Daarbij is ook het meel waarvan door Nederlandse bakkers het Zweeds wittebrood wordt gebakken.

maart

1 - In Eindhoven verschijnt Het Vrije Volk, voortzetting van het vooroorlogse socialistisch dagblad Het Volk.
3 - De Engelsen willen een luchtbombardement uitvoeren op een opslag van V2-raketten. Maar de bommen komen terecht op het Haagse Bezuidenhout. Onder de doden is de zanger Koos Speenhoff.
4 - De Amsterdamse Ida Peerdeman krijgt de eerste verschijning van de Vrouwe van alle volkeren.
7 - De Amerikaanse generaal Omar Bradley trekt over de Rijnbrug van Remagen.
9 - De Japanners nemen de controle over in Indochina. Keizer Bảo Đại verklaart het protectoraatsverdrag met Frankrijk van 1884 ongeldig.
10 - Het bombardement op Tokio veroorzaakt een vuurstorm die aan zo'n 100.000 mensen het leven kost.
15 - Juan José Arévalo wordt de eerste democratisch gekozen president van Guatemala.
18 - De Japanse bezetters stellen koning Norodom Sihanouk aan als hoofd van de regering van Cambodja.
19 - Adolf Hitler geeft bevel tot vernietiging van alle openbare werken en voorzieningen in Duitsland waar de oprukkende geallieerden gebruik van zouden kunnen maken: het zogenaamde Nero-bevel.
22 - Oprichting van de Arabische Liga te Caïro. Eerste secretaris-generaal: Abdul Azzem (Egypte).
31 - Aan de Meppelerstraatweg in Zwolle worden vijf verzetsstrijders gefusilleerd.

april

1 - Doetinchem wordt door de Canadezen bevrijd, Enschede door de Engelsen.
6 - De Georgische dwangsoldaten van de Duitse Wehrmacht op Texel komen in opstand. Begin van de 'Russenoorlog'.
8 - Zutphen wordt door de Canadezen bevrijd.
10 - Deventer wordt door de Canadezen bevrijd.
11 - Kamp Erika nabij Ommen wordt bevrijd.
12 - Canadese militairen bevrijden Kamp Westerbork.
12 - Mildam wordt bevrijd door Canadese troepen, als eerste dorp in de gemeente Heerenveen.
12 - De plotselinge dood van de Amerikaanse president Roosevelt geeft de Duitsers nieuwe hoop.
13 - Meppel wordt door de Canadezen bevrijd.
14 - De strijd om de stad Groningen barst los.
15 - Opening van Flamingo Airport op Bonaire.
16 - Bevrijding van het concentratiekamp Buchenwald.
17 - Hannie Schaft, het meisje met het rode haar, wordt door Duitse soldaten doodgeschoten.
17 - De Duitsers zetten de Wieringermeer onder water.
17 - Ede wordt bevrijd door de Canadezen
19 - Kamp Amersfoort wordt overgedragen aan het Rode Kruis.
20 - Nijkerk wordt bevrijd door het Canadese leger.
20 - Op zijn 56e verjaardag verlaat Adolf Hitler zijn Führerbunker voor de laatste maal om een groep soldaten van de Hitlerjugend te onderscheiden.
22 - In zijn bunker in Berlijn geeft Adolf Hitler aan zijn generaals toe dat de oorlog verloren is. Hij geeft daarbij ook alle militaire leiding uit handen.
23 - Rijksminister Heinrich Himmler vraagt de Zweedse diplomaat Folke Bernadotte buiten medeweten van Hitler om een capitulatieaanbod voor het westelijk front over te brengen aan de westelijke geallieerden. Bernadotte verklaart zich pas bereid als Himmler er ook Noorwegen bij doet.
25 - Russische en Amerikaanse troepen ontmoeten elkaar bij Torgau aan de Elbe.
27 - De Zweedse graaf Folke Bernadotte brengt Himmler het antwoord van president Truman en premier Churchill. Alleen een volledige capitulatie op alle fronten wordt door hen geaccepteerd.
28 - Mussolini en zijn maîtresse Clara Petacci worden door partizanen gefusilleerd. Hun lijken worden ondersteboven opgehangen aan een lantaarnpaal.
28-29 - Fusiegesprekken tussen het BVV en een aantal onafhankelijke linkse vakverenigingen leiden tot de oprichting van het socialistische Algemeen Belgisch Vakverbond.
29 - In de Führerbunker in Berlijn trouwt Adolf Hitler met zijn minnares Eva Braun.
29 - Amerikaanse troepen bevrijden het concentratiekamp Dachau.
30 - Adolf Hitler pleegt na een paar uur te zijn getrouwd, gezamenlijk met zijn vrouw Eva Braun zelfmoord in zijn bunker. Hij neemt gif in en schiet zich een kogel door het hoofd.
30 - Rijkscommissaris Seyss-Inquart sluit met de geallieerden het Akkoord van Achterveld over voedseldroppings boven bezet Nederland.

mei

Verwoestingen in de Amsterdamse haven vlak na de bevrijding. Uitgebreide beeldenreeks (mei 1945) van vernielde kranen en portaalkraan, gefilmd vanuit verschillende hoeken op de werf van de Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij.

1 - Joseph Goebbels, de nieuwe Duitse rijkskanselier, pleegt zelfmoord. Admiraal Karl Dönitz aanvaardt het ambt van Rijkspresident van Duitsland als opvolger van Adolf Hitler.
2 - Berlijn geeft zich over. Russische soldaten planten de Russische vlag op het Rijksdaggebouw te Berlijn. Ook Hamburg valt. De Duitse troepen in Italië en in delen van Oostenrijk geven zich over.
3 - Koningin Wilhelmina keert terug uit ballingschap; zij neemt voorlopig haar intrek in een villa nabij Breda.
3 - De Duitse passagiersschepen Cap Arcona, Thielbek en Deutschland IV, met aan boord duizenden gevangenen van het concentratiekamp Neuengamme, worden in de Lübecker Bocht door Britse bommenwerpers tot zinken gebracht.
4 - De Duitse admiraal Von Friedeburg biedt de capitulatie aan van de Duitse strijdkrachten in Noordwest-Europa. De capitulatie zal de volgende dag om 8 uur 's ochtends in gaan. Einde van de Tweede Wereldoorlog voor Nederland.
5 - De Canadese generaal Foulkes ontbiedt de Duitse generaal Blaskowitz naar Hotel De Wereld in Wageningen, en overlegt met hem over de uitwerking van de capitulatie.
5 - Begin van de Praagse Opstand.
6 - Generaal Blaskowitz ondertekent in de boerderij Nudo in het gehucht Nude bij Wageningen een uitwerkingsovereenkomst waarin voor de Duitse troepen in Nederland nadere bepalingen zijn opgenomen inzake de capitulatie van 4 mei.
7 - Generaal Alfred Jodl tekent in Reims de onvoorwaardelijke overgave van nazi-Duitsland.
7 - Bloedbad op de Dam in Amsterdam waarbij 22 doden en 120 gewonden vallen.
8 - Bevrijding van het concentratiekamp Mauthausen.
8 - Maarschalk Wilhelm Keitel tekent in Berlijn eveneens de onvoorwaardelijke overgave van nazi-Duitsland.
8 - Om 23:01 uur MET is het einde van de Tweede Wereldoorlog in Europa officieel een feit.
9 - Bevrijding van Praag door Russische troepen. Officieel einde van de Tweede Wereldoorlog voor Tsjecho-Slowakije.
9 - Het binnenvaartschip Joanna, met aan boord Nederlandse dwangarbeiders die net waren bevrijd op het Waddeneiland Wangerooge, loopt in het zicht van de haven van Delfzijl nabij Spijk op een mijn. 38 of 39 mensen komen om het leven.
10 - Veenendaal wordt als laatste Nederlandse gemeente op het vasteland bevrijd
13 - Executie van Rainer Beck en Bruno Dörfer wegens desertie door gevangen Duitse troepen in een bunker bij Amsterdam, met goedkeuring en wapens van de Canadezen.
18 - De Tsjecho-Slowaakse president Edvard Beneš keert terug uit ballingschap en hervat de regering met het uitvaardigen van de Beneš-decreten. Begonnen wordt met de verdrijving van de Duitsers en Hongaren uit Sudetenland.
20 - Texel wordt bevrijd.
23 - De Britse autoriteiten in Noord-Duitsland arresteren in Flensburg de Duitse topleiding. Onder de gevangenen bevinden zich: RijkspresidentKarl Dönitz, veldmaarschalk Wilhelm Keitel, rijksminister Albert Speer en Alfred Rosenberg. SS-leider Heinrich Himmler, die geen deel uitmaakt van de regering-Dönitz, pleegt met behulp van een cyanidecapsule zelfmoord nadat hij zich aan Britse ondervragers heeft bekendgemaakt.
30 - De Vlaamse Irma Laplasse wordt wegens verraad in de gevangenis van Brugge terechtgesteld.

juni

7 - Oskar Dirlewanger, de voormalige commandant van de SS-Sturmbrigade Dirlewanger, wordt in Franse krijgsgevangenschap door Poolse bewakers doodgeslagen uit wraak voor zijn optreden tijdens de Opstand van Warschau.
24 - In Nederland treedt het "kabinet van herstel en vernieuwing" aan, onder leiding van Wim Schermerhorn en Willem Drees.
26 - De Grote Vijf ondertekenen het Handvest van de Verenigde Naties. Oprichting van de VN.
28 - In de haven van Rotterdam breken wilde stakingen uit.
29 - Aan boord van een binnenvaartschip keert De Nachtwacht terug in Amsterdam na een "onderduik" in een Limburgse grot.
Eerste aanslag op de IJzertoren in Diksmuide (België).

juli

6 - Intocht van koningin Wilhelmina in Den Haag.
6 - De Amerikaanse en Britse regeringen trekken de erkenning in van de Poolse regering in ballingschap. Daarmee voeren ze een afspraak uit met de Sovjet-Unie, die het "Comité van Lublin" als Poolse regering naar voren heeft geschoven.
8 - De Nederlandse onderzeeboot O 19 loopt vast op Laddrif en wordt twee dagen later vernietigd door de Amerikaanse onderzeeboot Cod.
10 - De Amerikaanse regering draagt de bezettingsmacht in het huidige Rijnland-Palts over aan Frankrijk.
15 - Leopold III, koning der Belgen, wil een volksraadpleging alvorens af te treden (Koningskwestie).
16 - Eerste atoomproef in de woestijn van Nieuw-Mexico.
17 - Openingszitting van de Conferentie van Potsdam.
25 - Labour wint de Britse verkiezingen. Clement Attlee volgt Winston Churchill op als eerste minister.

augustus

6 - Amerika werpt een atoombom op de Japanse stad Hiroshima.
8 - Op de valreep verklaart de Sovjet-Unie de oorlog aan Japan.
9 - Amerika werpt een tweede atoombom op de Japanse stad Nagasaki.
9 - De Sovjet-Unie start met Operatie Augustusstorm: 1,5 miljoen man trekt Mantsjoerije (Mantsjoekwo), Binnen-Mongolië (Mengjiang), Zuid-Sachalin (Karafuto) en Noord-Korea binnen.
14 - Bekendmaking in Batavia van de samenstelling van een Voorbereidend Comité voor de Indonesische Onafhankelijkheid, waarvan de 21 leden door het Japanse bestuur zijn benoemd.
15 - Keizer Hirohito zegt in een radiorede dat de "verklaring van Potsdam" door Japan wordt geaccepteerd.
17 - In Nederlands-Indië roepen Soekarno en Hatta de Repoeblik Indonesia uit.
31 - Nederland viert weer in vrijheid Koninginnedag. Opgevoerd wordt een massaschouwspel onder leiding van Carel Briels: 'Nederland herdenkt 1940-1945: Drama der bezetting '. De teksten zijn geschreven door de studioleider van Radio Oranje: A. den Doolaard.

september

2 - Japan tekent zijn capitulatie: einde van de Tweede Wereldoorlog.
2 - Hồ Chí Minh roept de onafhankelijke Democratische Republiek Vietnam uit.
De eerste Britten landen op Java.
18 - Eindhoven viert de eerste verjaardag van zijn bevrijding met de eerste lichtjesdag.
20 - De SS-hoofdarts in het concentratiekamp Auschwitz, Eduard Wirths, pleegt zelfmoord in Britse gevangenschap.
24 - Het Verenigd Koninkrijk speelt het conflict over het mandaatgebied Palestina door naar de Volkenbond.
24 - In Saigon breken grootschalige gevechten uit tussen de Fransen en Vietnamese onafhankelijkheidsstrijders. Steun van de Vietminh verandert deze in een daadwerkelijke opstand.

oktober

5 - Oprichting van het Tentara Keamanan Rakjat, het nationale leger van de Republik Indonesia. Stafchef wordt Oerip Soemohardjo en opperbevelhebber generaal Soedirman.
10 - De Palmach, een speciale legereenheid van de Hagana, valt in de nacht van 9 op 10 oktober het Interneringskamp Atlit in het Britse Mandaatgebied Palestina binnen en bevrijdt alle 208 joodse gedetineerden.
14 - Na hevige strijd bezetten Britse troepen Semarang.
15 - Het bloedbad in de Simpangclub vindt plaats te Soerabaja tijdens de Bersiap. Een groot aantal Nederlanders en Indische Nederlanders wordt door nationalistische Pemoeda's vermoord.
17 - Een menigte arme Argentijnen dwingt de vrijlating af van generaal Juan Domingo Peron, die op beschuldiging van samenzwering is geïnterneerd.
25 - Taiwan komt onder gezag van de Chinese Republiek.
27 - Eerste verschijning van Weekblad Elsevier.
31 - De luitenant-gouverneur-generaal van Nederlands-Indië, Hubertus van Mook, spreekt met de leiders van de Republik Indonesia. Dit is in strijd met zijn instructies uit Den Haag.
31 - Samen met haar moeder vestigt Audrey Hepburn zich in Amsterdam om danslessen te nemen bij Sonia Gaskell.

november

De Amerikaanse generaal Douglas MacArthur ontmantelt de Kempeitai, de Japanse militaire politie.
6 - Nederland aanvaardt het Handvest van de Verenigde Naties.
10 - Begin van de Strijd om Soerabaja daags na een Brits ultimatum om de gijzelaars vrij te laten en de leiders van de Pemoedabeweging uit te leveren.
11 - Tito behaalt een verpletterende overwinning bij de verkiezingen in Joegoslavië.
14 - Soetan Sjahrir wordt de eerste minister-president van Indonesië en vormt het kabinet-Sjahrir I.
20 - Begin van het Proces van Neurenberg.
27 - Op de Erebegraafplaats Bloemendaal wordt Hannie Schaft herbegraven in aanwezigheid van koningin Wilhelmina. Daarmee is de herbegrafenis voltooid van 241 verzetsmensen, die in de duinen waren geëxecuteerd.
27 - Begin van het proces tegen Anton Mussert.

december

2 - De Arabische Liga roept op tot een boycot van de joden in Palestina.
11 - In Het Parool begint Kapitein Rob aan zijn "spannende en vreemde avonturen".
13 - In de strafgevangenis van Scheveningen verhangt de oorlogsmisdadiger Robert van Genechten zich, twee maanden na het doodvonnis tegen hem.
13 - De Parijse gemeenteraad besluit de 177 legale bordelen te sluiten.
16 - De Japanse oud-premier Fumimaro Konoe pleegt zelfmoord.
19 - Suske en Wiske, de stripreeks van Willy Vandersteen, verschijnt voor het eerst in de krant.
27 - Het eiland Schiermonnikoog wordt als "vijandelijk vermogen" officieel onteigend door de staat der Nederlanden. De laatste eigenaar was Berthold Eugen Graaf von Bernstorff. Pas weken na de Duitse capitulatie in mei 1945 hadden Canadese troepen de laatste Duitsers van het eiland gehaald (onder hen was een grote groep - uit de stad Groningen gevluchte - SS'ers en SD'ers).
27 - België wordt lid van de Verenigde Naties.
? - Een Egyptische boer vindt op een oud kerkhof een kruik met daarin de Nag Hammadigeschriften.

1945

Eeuwen:	19e eeuw · 20e eeuw · 21e eeuw
Decennia:	1930-1939 · 1940-1949 · 1950-1959
Jaren:	<< · < · 1944 · 1945 · 1946 · > · >>
Maanden:	jan · feb · mrt · apr · mei · jun jul · aug · sep · okt · nov · dec
Jaartelling in verschillende culturen

Ab urbe condita:		2698 MMDCXCVIII
Armeense jaartelling:		1394 – 1395 ԹՎ ՌՅՂԴ – ՌՅՂԵ
Chinese jaartelling:		4641 – 4642 辛申 – 壬酉
Christelijke jaartelling:		1945 MCMXLV
Ethiopische jaartelling:		1937 – 1938
Hebreeuwse jaartelling:		5705 – 5706
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		2000 – 2001
- Shaka Samvat		1867 – 1868
- Kali yuga		5046 – 5047
Iraanse jaartelling:		1323 – 1324 ۱۳۲۳ – ۱۳۲۴
Islamitische jaartelling:		1364 – 1365 ١٣٦٥ – ١٣٦٤
Maçonnieke jaartelling:		5944 – 5945
1945 naar onderwerp
Lijst van landen
Geboren
Overleden
Auto's
Film
Sport (categorie)
Gregoriaanse kalender van 1945

Gebeurtenissen

Theater

Film

Muziek

Literatuur

Beeldende kunst

Bouwkunst

Geboren

Overleden

Weerextremen in België

Wikiwand - on