Top Qs
Tijdlijn
Chat
Perspectief

Aquaduct (watergang)

constructie voor het transport van water Van Wikipedia, de vrije encyclopedie

Aquaduct (watergang)
Remove ads

Een aquaduct (Latijn: aquaeductus: waterleiding) is een soort viaduct (brug) voor een waterloop (spreng, rivier, kanaal) of waterleiding, waarbij andere verkeersstromen onder het water door worden geleid.

Thumb
Romeins aquaduct in Segovia, Spanje
Thumb
Romeins aquaduct, Spanje

Toepassingen

Samenvatten
Perspectief
Thumb
Pont du Gard (Frankrijk), een Romeins aquaduct, gebouwd rond 40 n.Chr.

Ruim voor het begin van de jaartelling werden aquaducten al gebruikt als belangrijk onderdeel van irrigatiesystemen. Bekend zijn ook de grote Romeinse aquaducten - een samenvoeging van de Latijnse woorden 'aqua' (water) en 'ducere' (leiden of voeren) - die grote steden van drinkwater voorzagen. Sommige hiervan konden zo'n 190.000 m3 per dag overbrengen (Chanson, 2000). In Rome worden enkele Romeinse aquaducten zelfs vandaag de dag nog voor dit doel gebruikt. In Nederland werden soms (met name op de Veluwe) kleine gegraven beken (spreng) voor drinkwater of voor het aandrijven van watermolens over andere, lagere watergangen geleid.

Pas later werden ook aquaducten gebouwd voor het scheepvaartverkeer. In Nederland zijn er hiervan verschillende te vinden. In Nederland gaat het vaak om een weg die een waterweg onderlangs kruist, maar in andere landen zijn ook bevaarbare aquaducten gebouwd op de plaats waar twee waterwegen met verschillende waterhoogtes elkaar kruisen. Minstens een van beide kruisende waterwegen is in dat geval dus kunstmatig. Een aquaduct in een auto(snel)weg heeft veel weg van een tunnel. Het grote verschil is dat in het geval van een aquaduct de waterweg door een betonnen bak stroomt, terwijl bij een tunnel slechts sprake is van een constructie onder de oorspronkelijke bedding door.

Remove ads

Romeinse aquaducten

Zie Romeins aquaduct voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Enkele bekende Romeinse aquaducten zijn te vinden in:

Aquaducten in Nederland

Samenvatten
Perspectief

Flevoland

Thumb
Naviduct Krabbersgat

Friesland

Zie Aquaducten in Friesland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Gelderland

Thumb
Aquaduct Veluwemeer

Aquaducten in sprengen

Thumb
De Loenense Molenbeek en de Stroobroekse Beek kruisen elkaar via een betonnen aquaduct nabij Loenen.
Zie Spreng voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Sprengen zijn beken, meestal gedeeltelijk gegraven en genormaliseerd, die voor de aandrijving van watermolens zorgden en die tot aan de molen voldoende hoogte dienden te behouden om voor voldoende verval te kunnen zorgen. Dit kon ertoe leiden dat andere waterlopen 'ongelijkvloers' gekruist moesten worden. Dit is met name op de Veluwe middels een aantal aquaducten gerealiseerd, zoals in:

  • Apeldoorn: kruising Zwaanspreng en Kayersbeek;[2]
  • Epe: kruising Vlasbeek over Dorpsbeek aan de Rauwenhofweg;
  • Loenen: de kruising van de Loenense Molenbeek en de Stroobroekse Beek (zie foto);
  • Renkum: kruising van Renkumse Molenbeek over 2 oostelijke zijsprengen die uitmonden in de westelijker en lager gelegen Paradijsbeek op landgoed Quadenoord;
  • Staverden:
    • kruising van opgeleide Staverdense Beek over laaglandbeek nabij Brug en Bosch;
    • (stroomafwaarts) kruising opgeleide Staverdense Beek over oostelijke zijbeek, nabij Kasteel Staverden.
  • Vaassen: kruising Geelmolenbeek over de Nieuwe Beek aan de Gortelseweg, nabij Kasteel de Cannenburch;

Het aquaduct van de Egelbeek over het kanaal de Grift is in 2010 weggehaald omdat Waterschap Veluwe op termijn alle schone beken, zoals de Egelbeek, de Grift wil laten voeden.

Groningen

Limburg

  • Jekerkanaal in Maastricht, ondergronds aquaduct uit de 17e eeuw, dat de noordelijke stadsgracht van Maastricht en de grachten in de Bossche Fronten van water uit de Jeker voorzag. Dit aquaduct is nog grotendeels intact.

Noord-Brabant

Noord-Holland

Overijssel

Utrecht

Zuid-Holland

Thumb
Gouwe-aquaduct

Zeeland

Zie Naviduct voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Een naviduct is ook een aquaduct, maar dan met een schutsluis in de waterloop. Het enige naviduct ter wereld ligt bij Enkhuizen in de Houtribdijk: naviduct Krabbersgat.

Remove ads

Aquaducten in België

Aquaducten in Duitsland

Remove ads

Aquaducten in het Verenigd Koninkrijk

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads