Associatie van ratelaar en harlekijn

De associatie van harlekijn en ratelaar (Rhinantho-Orchidetum) is een associatie uit het dotterbloem-verbond (Calthion palustris). Het is een zeer bloemrijke plantengemeenschap specifiek voor natte zandgronden langs de Nederlandse en Belgische kust.

Associatie van harlekijn en ratelaar
Syntaxonomische indeling
Klasse: Molinio-Arrhenatheretea (klasse van matig voedselrijke graslanden) Orde: Molinietalia (pijpenstrootje-orde) Verbond: Calthion palustris (dotterbloem-verbond)
Associatie
Rhinantho-Orchidetum Bruin & Weeda, 1996

Naamgeving en codering

• Syntaxoncode voor Nederland (rVvN): r16Ab01
• BWK-karteringscode: hc
• Natura2000-habitattypecode: H2190
• Corine biotope: 37.21 Atlantic and sub-Atlantic humid meadows
• Eunis Habitat Types: E3.41 Atlantic and sub-Atlantic humid meadows

De wetenschappelijke naam Rhinantho-Orchidetum is afgeleid van de botanische namen van twee opvallende soorten voor de associatie, de grote ratelaar (Rhinanthus angustifolius) en de harlekijn (Anacamptis morio, synoniem Orchis morio).

Fysiognomie

Vegetatie van de associatie van ratelaar en harlekijn zijn meestal soortenrijk en bloemrijk, laagblijvend en weinig productief. De kruidlaag omvat overwegend overblijvende kruiden, aangevuld met verschillende grassen en grasachtige planten. Plaatselijk kan riet de laagblijvende vegetatie doorbreken.

De boom- en struiklaag zijn afwezig. Een moslaag is aanwezig maar soortenarm.

Ecologie

Deze plantengemeenschap komt vooral voor op natte, zoete tot licht brakke zandgrond en zandige kleigrond, op een licht zure tot basische bodem. Het grondwaterpeil staat heel het jaar door hoog, maar is vrij stabiel. Overstromingen worden slecht verdragen, en ook stagnerend regenwater hebben een negatieve invloed.

Meestal gaat het over hooilanden en -weiden in inpolderingen, in voormalige kwelders en op oude zandopduikingen langs de kust.

Verspreiding

De associatie van ratelaar en harlekijn komt vooral in Nederland voor, vooral op de Waddeneilanden, in Zeeland en langs de Friese Zuiderzeekust. In de polder Waal en Burg op Texel is een uitgelezen voorbeeld van deze gemeenschap te vinden.

In Vlaanderen was in 2002 nog één recente locatie bekend van deze plantengemeenschap.