Bijnier

De bijnieren,^[1] glandulae adrenales, glandulae suprarenales^[2][3] of adrenes^[4] zijn kleine organen van zoogdieren, ook bij de mens, vogels, reptielen en amfibieën, en liggen als kapjes op de nieren, ervan gescheiden door vetweefsel. De bijnieren bestaan uit twee gedeelten die zowel anatomisch als fysiologisch te onderscheiden zijn:

• het buitenste deel met de bijnierschors^[5] of cortex glandulae suprarenalis^[3], met drie lagen
• het binnenste deel met het bijniermerg^[5] of medulla glandulae suprarenalis^[3], dat uit zenuwweefsel bestaat

Bijnier
Glandula suprarenalis
Bijnier is nummer 1
Gegevens
Orgaanstelsel	Endocrien systeem
Naslagwerken
Gray's Anatomy	p.1278 tekst foto
MeSH	Adrenal+Glands
Portaal    Biologie

14 bijnieren en
18 nieren
van een kat

Beide lagen hebben verschillende functies, die hieronder worden besproken.

Bijnierschors

• De buitenste laag, de zona glomerulosa, produceert mineralocorticoïden die invloed hebben op de mineraalhuishouding. De mineralocorticoïden bestaan voor 95% uit aldosteron. Aldosteron reguleert op indirecte wijze de bloeddruk door de nieren aan te zetten tot het vasthouden van water door middel van de balans tussen natrium en kalium.
• De middelste laag, de zona fasciculata, produceert de glucocorticoïden die invloed hebben op de glucosehuishouding. Glucocorticoïden bestaan voor 95% uit cortisol, dat onder andere de gluconeogenese bevordert.
• De binnenste laag, de zona reticularis, produceert zowel androgenen, dus mannelijke geslachtshormonen als oestrogenen, vrouwelijke geslachtshormonen, maar de productie van deze hormonen valt in het niet bij die van de gonaden, dus heeft maar weinig invloed op het tot uiting komen van primaire en secundaire geslachtskenmerken.

Bijniermerg

Het bijniermerg bevindt zich in het midden van de bijnier, onder de zona reticularis, en zorgt voor de productie van de catecholamines, zoals: adrenaline, noradrenaline en dopamine. Het wordt alleen geïnnerveerd door het (ortho)sympathische deel van het autonome zenuwstelsel, niet door het parasympathische deel.