Loading AI tools
Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Bulkgoed, massagoed of stortgoed zijn goederen die niet per stuk worden verpakt en geladen zoals containers, pallets of dozen maar los in het ruim van een schip, of in een vrachtwagen of wagon worden gestort, en los worden opgeslagen en verwerkt. Grote havens met veel overslag van bulkgoederen zijn de haven van Rotterdam, de haven van Antwerpen en de haven van Zuid-Louisiana.
Bulkgoed is een verzameling vaste deeltjes ter grootte van micrometers (poeders) tot millimeters (korrels) tot centimeters (brokken), wordt in het Engels “bulk solids” genoemd. Een “solid” is een vaste stof. Dat kan een element in vaste toestand zijn (ijzer, goud) maar ook een heel andersoortig materiaal, zoals steen, beton, of hout. Alles wat een vaste substantie heeft. Het Engelse woord “bulk” wordt ook in het Nederlands gebruikt: ‘in bulk’ betekent in grote hoeveelheid, onverpakt.
Een definitie voor deze stof kan zijn:
Een andere, ietwat technische definitie is:
Vervoer in bulk bestaat al lange tijd, maar vooral na de jaren 50 vond een enorme schaalvergroting plaats. Waar eerder veel tussendekkers gebruikt werden, ontstonden onder druk van een sterk toegenomen vraag uit vooral Europa en Japan gespecialiseerde bulkcarriers. Dit werd vooral gestimuleerd door multinationals zoals oliemaatschappijen, staal- en aluminiumfabrieken en de kunstmestindustrie die op zoek waren naar goedkope grondstoffen van goede kwaliteit. Aanvankelijk was dit met bedrijfsrederijen, later veel met onafhankelijke rederijen (independents). Met schepen met een draagvermogen van enkele honderdduizenden tonnen maakt de bulkvaart in tonnage ongeveer driekwart uit van de totale koopvaardijvloot. De grootste bulkcarrier ter wereld is de ijzerertscarrier Berge Stahl.
Een aantal producten zoals ruwe olie en ijzererts wordt vrijwel alleen in bulk vervoerd, maar bij andere producten kunnen de partijen zo klein zijn dat ze ook wel als stukgoed worden vervoerd.
In de scheepvaart heeft men het over twee categorieën van bulk:
De belangrijkste natte bulk is:
Bij de major bulks zijn de partijen vaak zo groot dat dit een volledige lading voor een zeeschip is. De vijf major bulks zijn:
De minor bulks worden over zee vooral als deellading vervoerd. De belangrijkste zijn:
Break bulk
Dit zijn producten die in bulk in bijvoorbeeld zeecontainers worden vervoerd. Dit gebeurt bijvoorbeeld met cacaobonen.
Vloeistoffen en gassen worden vervoerd in tankers en tankwagens en vaste stoffen in granulaire vorm in bulkcarriers en bulkauto's. Schepen worden veelal gelost met een kraan voorzien van een grijper of leeggezogen door middel van een elevator die volgens het onderdrukprincipe werkt.
Bij tank- en silowagens wordt een slang aan de wagen en aan de tank of silo van de afnemer gekoppeld, en daarin overgebracht. Bij vloeistoffen en gassen wordt de lading met behulp van een pomp overgebracht, bij een silowagen wordt de lading met behulp van perslucht in de silo van de afnemer geblazen. Bij een bulkauto voorzien van een laadbak wordt de lading met behulp van de zwaartekracht gelost, waarbij een kraan met grijper gebruikt kan worden, of een kiepinstallatie die de laadvloer in een schuine positie brengt, waardoor de lading uit de laadbak valt.
De deeltjesverzamelingen waar het bij bulktechnologie om draait, worden in de praktijk vaak op diverse manieren aangeduid. Als stortgoed, bulkgoed, bulk solids, poeders, granulaten, droge stof, vaste stoffen, solids, aggregaat, bulk, poeder, granulaat, granulaire materialen, pellets, korrels, korrelige materie, korrelvormige goederen, briketten, en wellicht nog andere benamingen. Het gaat hier dan natuurlijk niet om de elementaire deeltjes uit de fysica, noch om de zeer kleine deeltjes uit de nanotechnologie. Vele takken van industrie krijgen te maken met zeer grote hoeveelheden bulkgoederen als grondstoffen, halffabricaten en eindproducten. Daarnaast neemt de variëteit aan bulkgoederen nog steeds toe door de ontwikkeling van nieuwe producten en/of productieprocessen. Bovendien leiden de bewerkingen, het transport en de opslag van bulkgoederen in de praktijk nog dagelijks tot problemen. Want de hier bedoelde stoffen zullen moeten worden aangevoerd, opgeslagen, bewerkt, (tussen)opgeslagen, weer bewerkt, opgeslagen, en verpakt, verzakt of als bulkgoed weer moeten afgevoerd.
Stortgoederen wordt opgeslagen in silo's, vloeistoffen in tanks. Qua stroming zou men kunnen denken dat stortgoed zich hetzelfde gedraagt als een vloeistof. Men moet zich bewust zijn dat er duidelijke verschillen zijn:
Dat een stortgoed in rust schuifspanningen kan opnemen, uit zich in de praktijk in het optreden van brugvorming: er treedt geen stroming op als de opening te klein is.
Verder is de drukopbouw bij opslag verschillend: de druk in de vloeistof neemt lineair met de diepte toe, en de verticale druk is steeds gelijk aan de wanddruk. Bij bulkgoed neemt de druk steeds minder toe met de diepte, en op den duur nagenoeg helemaal niet meer. Bovendien is de druk op de wand beduidend kleiner dan de verticale druk. De reden ligt in de wrijving op de wand waardoor een deel van het bulkgewicht (ook in rust) door de wand wordt opgenomen. Het verschil tussen verticale druk en wanddruk wordt veroorzaakt door de inwendige wrijving van het bulkgoed en de wrijving met de wand.
Definitie: stortgoed wordt opgeslagen in silo's; vloeistoffen in tanks. Omdat silo's en tanks (aan de buitenkant) veel op elkaar lijken, heeft men vaak het idee dat stortgoed zich ongeveer zal gedragen als een vloeistof. De praktijk heeft geleerd dat dat niet waar is. In silo's met stortgoed komen verschillende problemen voor die in tanks nooit worden waargenomen. Te noemen zijn:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.