Citroën BX

De Citroën BX was een middenklasse automodel van het Franse automerk Citroën. De BX werd in 1982 geïntroduceerd, oorspronkelijk als een aanvulling van het gamma naast de Citroën GSA, de toenmalige middenklasser van het merk. De BX werd ietwat hoger in de markt gepositioneerd. Na 4 jaar - in 1986 - werd de BX de definitieve opvolger van de GSA en verdween voorgaande uit het gamma. De BX was een gezinswagen, die de nadruk legde op degelijkheid, betaalbaarheid en comfort. Kenmerkend voor iedere grote Citroën was de hydropneumatische vering, die ook in de BX standaard aanwezig was. De wagen werd getekend door Marcello Gandini van ontwerpstudio Bertone. De BX was opmerkelijk vormgegeven. De rechte, hoekige lijnen die zowel in het exterieur als het interieur doorgetrokken werden, vormden een trendbreuk met de glooiende, natuurlijke lijnen uit jaren 70.

Citroën BX
Productiejaren	1982-1995
Productieaantal	2.316.234
Uitvoeringen	1.1, 1.4, 1.5, 1.6, 1.9, 1.8 TurboDiesel, 1.9D
Voorganger	Citroën GS
Opvolger	Citroën Xantia Citroën ZX
Portaal    Auto

Bij zijn introductie was de BX een revolutionaire auto, en werd door Carl Hahn - de toenmalige CEO van Volkswagen - omschreven als "in theorie de beste auto."^[bron?]

Het motorengamma liep uiteen van een 1.1, alleen leverbaar in een aantal landen rond de Middellandse Zee, tot een 1.9 16klepper. De XUD-dieselmotoren stonden bekend om zowel prestaties als betrouwbaarheid. De 1.9 atmosferische diesel van PSA (65 pk en later 71 pk) was het populairst. Door de jaren heen zijn er meerdere sportieve versies verschenen van de BX, zoals de BX Sport, de GT, de GTi, en als topmodel in 1987 de BX GTi 16V die in Nederland de beschikking had over 160 pk.^[bron?]

Van de BX werden gedurende de twaalf jaar van zijn geschiedenis zo'n 2,3 miljoen stuks geproduceerd. De goedkopere modellen in het BX-assortiment werden vanaf 1991 geleidelijk vervangen door de Citroën ZX. De duurdere versies kregen vanaf 1993 een opvolger onder de naam Xantia. Aanvankelijk verkrijgbaar als berline en later ook als break. Daarom werd de BX Break nog een jaar langer geproduceerd.

Ontwikkeling

Zijaanzicht

Een BX Break, de stationuitvoering

In 1974 begon de ontwikkeling van wat later de BX zou worden, onder de interne benaming project X. De wagen die men ontwikkelde, zou in de markt gezet worden tussen de GS en de recent geïntroduceerde CX. Na de overname van Citroën door Peugeot, werd project X door de nieuwe directie geherdefinieerd tot project XA. De XA zou op termijn de plaats van de duurdere GS'en in het gamma overnemen, maar zou grotendeels de techniek en motoren uit de GS behouden. De wagen zou leverbaar zijn als berline en als break.

Het ontwerpen van de wagen verliep echter moeizaam. Nadat Robert Opron (de hoofdontwerper van onder andere de Citroën GS, SM en CX) het merk verlaten had, was het een moeilijke opgave voor de ontwerpers van Citroën om met iets vernieuwends te komen. De meeste concepttekeningen kwamen van ontwerpers Luc Louis en Jean Giret. Die laatste was na het vertrek van Opron aangesteld als hoofdontwerper, maar kreeg nooit de bijhorende bevoegdheden.^[bron?]

In 1977 werd Jean-Paul Parayre de nieuwe directeur van PSA (de groep waar Citroën en Peugeot samen deel van uitmaken). Parayre stroomlijnde de werking van de twee zusterbedrijven, door ze elk een duidelijk omlijnde eigen identiteit te geven, door lanceringen van nieuwe modellen op elkaar af te stemmen, en vooral door ze onderling zoveel mogelijk onderhuidse technische componenten te laten delen. Het gevolg hiervan was dat project XA wederom bijgestuurd moest worden. Project XB zou zowel gloednieuwe motoren als het onderstel delen met een later te introduceren Peugeot.

Daar het ontwerpen van project XB nog steeds niet wilde vlotten, werd er voor het eerst in de geschiedenis van het merk beroep gedaan op een extern bureau om de toekomstige BX vorm te geven. De keuze viel uiteindelijk op het ontwerp van Marcello Gandini, van het Italiaanse Bertone. Voor Citroën was dit een breuk met het verleden. Dit verklaart de slogan die gebruikt werd bij de introductie: 'Voici la nouvelle Citroën." Dit is niet zomaar een nieuwe Citroën, dit is hét nieuwe Citroën.^[bron?] Het definitieve ontwerp zou na slechts zes maanden gereed zijn. Hoewel oorspronkelijk een team van Citroën voor de vormgeving van het interieur verantwoordelijk was, werd ook hier uiteindelijk voor het ontwerp van Gandini gekozen. Enkel de meterbehuizing werd gewijzigd.

Voor zijn introductie werd de BX uitvoerig getest op de testbaan van Citroën in La Ferté-Vidame. Voor de naam van de BX werden de letters van project XB omgewisseld, zodat hij in lijn zou liggen met de grotere CX en de later te introduceren kleine AX.

Geleverde motoren

Gegevens van de basismodellen:

Benzinemotoren

BX
Type	Motor			Vermogen	Koppel	Overbrenging	0–100 km/h	Topsnelheid	Jaartal
	Inhoud	Cilinders	Kleppen
14	1.360 cm³	4-in-lijn	8V	62 pk	106 Nm	4-bak	15,6 s	155 km/h	1983 - 1986
14	1.360 cm³	4-in-lijn	8V	63 pk	106 Nm	4-bak	15,6 s	155 km/h	1986 - 1989
14 E/RE	1.360 cm³	4-in-lijn	8V	72 pk	106 Nm	5-bak	13,5 s	163 km/h	1983 - 1986
14 E/RE	1.360 cm³	4-in-lijn	8V	72 pk	105 Nm	5-bak	13,5 s	163 km/h	1986 - 1989
14 Injection/TE/TGE/Deauville[1]	1.360 cm³	4-in-lijn	8V	75 pk	109 Nm	5-bak	13,3 s	170 km/h	1989 - 1993
16 RE[2]	1.580 cm³	4-in-lijn	8V	75 pk	123 Nm	5-bak	14,1 s	165 km/h	1988 - 1989
16 RS/TRS	1.580 cm³	4-in-lijn	8V	94 pk	135 Nm	5-bak	11,3 s	176 km/h	1983 - 1986
16 RS/TRS	1.580 cm³	4-in-lijn	8V	94 pk	135 Nm	5-bak	11,3 s	176 km/h	1986 - 1988
16 TGI/TZI[1]	1.580 cm³	4-in-lijn	8V	90 pk	128 Nm	5-bak	11,5 s	174 km/h	1989 - 1993
16 TRI	1.580 cm³	4-in-lijn	8V	105 pk	135 Nm	5-bak	10,1 s	185 km/h	1986 - 1989
19 GT	1.905 cm³	4-in-lijn	8V	105 pk	158 Nm	5-bak	10,0 s	185 km/h	1983 - 1986
19 TRS	1.905 cm³	4-in-lijn	8V	105 pk	158 Nm	5-bak	10,0 s	185 km/h	1986 - 1988
19 TRS[2]	1.905 cm³	4-in-lijn	8V	97 pk	147 Nm	5-bak	10,9 s	180 km/h	1988 - 1989
19 TRI[1]	1.905 cm³	4-in-lijn	8V	103 pk	142 Nm	5-bak	9,9 s	187 km/h	1986 - 1988
19 TZI[1]	1.905 cm³	4-in-lijn	8V	109 pk	158 Nm	5-bak	10,7 s	189 km/h	1989 - 1993
19 Sport	1.905 cm³	4-in-lijn	8V	126 pk	172 Nm	5-bak	8,9 s	195 km/h	1985 - 1986
19 GTI	1.905 cm³	4-in-lijn	8V	125 pk	170 Nm	5-bak	8,9 s	198 km/h	1986 - 1989
19 GTI[1]	1.905 cm³	4-in-lijn	8V	122 pk	150 Nm	5-bak	10,9 s	196 km/h	1989 - 1993
19 GTI 4WD[1]	1.905 cm³	4-in-lijn	8V	122 pk	150 Nm	5-bak	11,2 s	188 km/h	1989 - 1992
19 GTI 16V	1.905 cm³	4-in-lijn	16V	160 pk	181 Nm	5-bak	7,9 s	218 km/h	1987 - 1989
19 GTI 16 Valve[1]	1.905 cm³	4-in-lijn	16V	147 pk	166 Nm	5-bak	9,6 s	213 km/h	1989 - 1992
BX Break
16 RE[2]	1.580 cm³	4-in-lijn	8V	75 pk	123 Nm	5-bak	14,8 s	161 km/h	1988 - 1989
16 RS	1.580 cm³	4-in-lijn	8V	94 pk	135 Nm	5-bak	11,7 s	170 km/h	1985 - 1988
16 TGI[1]	1.580 cm³	4-in-lijn	8V	88 pk	128 Nm	5-bak	11,9 s	170 km/h	1989 - 1994
16 TRI	1.580 cm³	4-in-lijn	8V	105 pk	127 Nm	5-bak	10,8 s	180 km/h	1986 - 1989
19 TRS	1.905 cm³	4-in-lijn	8V	105 pk	158 Nm	5-bak	10,5 s	182 km/h	1985 - 1988
19 TRS[2]	1.905 cm³	4-in-lijn	8V	97 pk	147 Nm	5-bak	11,6 s	175 km/h	1988 - 1989
19 TRI[1]	1.905 cm³	4-in-lijn	8V	103 pk	142 Nm	5-bak	10,9 s	182 km/h	1986 - 1988
19 TZI[1]	1.905 cm³	4-in-lijn	8V	122 pk	150 Nm	5-bak	11,6 s	189 km/h	1989 - 1994
19 4WD[1]	1.905 cm³	4-in-lijn	8V	109 pk	158 Nm	5-bak	12,5 s	178 km/h	1989 - 1992

Dieselmotoren

BX
Type	Motor			Vermogen	Koppel	Overbrenging	0–100 km/h	Topsnelheid	Jaartal
	Inhoud	Cilinders	Kleppen
19 D/TRD	1.905 cm³	4-in-lijn	8V	65 pk	118 Nm	5-bak	15,5 s	157 km/h	1983 - 1986
19 D/TRD	1.905 cm³	4-in-lijn	8V	71 pk	120 Nm	5-bak	16,3 s	165 km/h	1986 - 1989
19 TD/TZD/Deauville D	1.905 cm³	4-in-lijn	8V	71 pk	120 Nm	5-bak	16,3 s	165 km/h	1989 - 1993
TRD Turbo	1.769 cm³	4-in-lijn	8V	90 pk	180 Nm	5-bak	12,1 s	180 km/h	1988 - 1989
TZD Turbo	1.769 cm³	4-in-lijn	8V	90 pk	180 Nm	5-bak	12,1 s	180 km/h	1989 - 1993
BX Break
19 RD	1.905 cm³	4-in-lijn	8V	65 pk	118 Nm	5-bak	16,3 s	155 km/h	1985 - 1986
19 RD	1.905 cm³	4-in-lijn	8V	71 pk	120 Nm	5-bak	16,8 s	162 km/h	1986 - 1989
19 TGD	1.905 cm³	4-in-lijn	8V	71 pk	120 Nm	5-bak	16,8 s	162 km/h	1989 - 1994
TRD Turbo	1.769 cm³	4-in-lijn	8V	90 pk	180 Nm	5-bak	12,6 s	174 km/h	1988 - 1989
TZD Turbo	1.769 cm³	4-in-lijn	8V	90 pk	180 Nm	5-bak	12,6 s	174 km/h	1989 - 1994