Dess-martin-perjodinaan

Dess-martin-perjodinaan is een organisch reagens dat wordt gebruikt om primaire alcoholen tot aldehyden te oxideren en secundaire alcoholen tot ketonen.^[1][2] De hypervalente joodverbinding, waarin jood zich in oxidatietoestand +V bevindt, is genoemd naar de Amerikaanse scheikundigen Daniel Benjamin Dess en James Cullen Martin.

dess-martin-perjodinaan
Structuurformule en molecuulmodel
Structuurformule van dess-martin-perjodinaan
Molecuulmodel van dess-martin-perjodinaan
Algemeen
Molecuul­formule	C13H13IO8
IUPAC-naam	(9,9-diacetyloxy-7-oxo-9λ5-ioda-8-oxabicyclo[4.3.0]nona-1,3,5-trien-9-yl)acetaat
Andere namen	1,1,1-triacetoxy-1,1-dihydro-1,2-benziodoxol-3(1H)-on
Molmassa	424,14 g/mol
SMILES	CC(=O)OI1(C2=CC=CC=C2C(=O)O1)(OC(=O)C)OC(=O)C
InChI	1/C13H13IO8/c1-8(15)19-14(20-9(2)16,21-10(3)17)12-7-5-4-6-11(12)13(18)22-14/h4-7H,1-3H3
CAS-nummer	87413-09-0
PubChem	159087
Wikidata	Q420909
Waarschuwingen en veiligheids­maatregelen
Waarschuwing
H-zinnen	H272 - H302 - H312 - H315 - H319 - H332 - H335
EUH-zinnen	geen
P-zinnen	P220 - P261 - P280 - P305+P351+P338
Fysische eigenschappen
Aggregatie­toestand	vast
Kleur	wit
Dichtheid	1,362 g/cm³
Smeltpunt	130-133 °C
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal    Scheikunde

Synthese

2-joodbenzoëzuur wordt met kaliumperoxosulfaat (KHSO₅) of kaliumbromaat (KBrO₃) geoxideerd tot 2-jodoxybenzoëzuur (deze stof is decompositiegevoelig).^[3] Het jodoxybenzoëzuur wordt vervolgens behandeld met azijnzuuranhydride, azijnzuur en p-tolueensulfonzuur. Het product wordt vervolgens verkregen door filtratie. Andere methodes die het gebruik van jodoxybenzoëzuur vermijden zijn eveneens verschenen.^[4][5]

Eigenschappen en toepassingen

Dess-martin-perjodinaan behoort tot de stofklasse der perjodinanen en heeft een aantal voordelen ten opzichte van de veelgebruikte chroomreagentia en de op dimethylsulfoxide (DMSO) gebaseerde methodes: mildere reactiecondities, kortere reactietijden, hogere opbrengsten en makkelijkere isolaties. Bovendien is dess-martin-perjodinaan een stuk minder toxisch dan de chroomreagentia. Nadelen zijn de relatief hoge prijs van de verbinding en de thermische instabiliteit van de hypervalente joodverbinding en zijn intermediairen bij de synthese.

Dess-martin-perjodinaan wordt veel gebruikt om complexe, gevoelige en multifunctionele alcoholen te oxideren tot aldehyden en ketonen. Dit komt voornamelijk tot uiting bij de synthese van natuurlijke stoffen. De reden voor de selectieve oxidatie van alcoholen is de complexatie van het perjodinaan met het alcohol, waarna de oxidatie plaatsvindt tot een carbonylgroep.

Externe link

• (en) MSDS van dess-martin-perjodinaan^{[dode link]}

Mediabestanden

Zie de categorie Dess-Martin periodinane van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

1. Dess, D. B.; Martin, J. C. (1983). Readily accessible 12-I-5 oxidant for the conversion of primary and secondary alcohols to aldehydes and ketones. Journal of Organic Chemistry 48 (22): 4155-4156. DOI: 10.1021/jo00170a070. Geraadpleegd op 2 augustus 2011.
2. (en) Boeckman, R. J. (1995). Encyclopedia of Reagents for Organic Synthesis, vol. 7. Wiley, Chichester, UK, pp. 4982-4987. ISBN 9780470842898.
3. Boeckman, Jr., R. K.; Shao, P.; Mullins, J. J. (2000). The Dess-Martin Periodinane. Organic Syntheses 77: 141. Gearchiveerd van origineel op 5 juni 2011. Geraadpleegd op 2 augustus 2011.
4. Ireland, R. E.; Liu, L. (7 mei 1993). An Improved Procedure for the Preparation of the Dess-Martin Periodinane. Journal of Organic Chemistry 58 (10): 2899. DOI: 10.1021/jo00062a040. Geraadpleegd op 2 augustus 2011.
5. Meyer, S. D.; Schreiber, S. L. (1994). Acceleration of the Dess-Martin Oxidation by Water. Journal of Organic Chemistry 59 (24): 7549-7552. DOI: 10.1021/jo00103a067. Geraadpleegd op 2 augustus 2011.