Dessel

Dessel is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Antwerpen. Ze behoort tot het kieskanton en het gerechtelijk kanton Arendonk en is een van de Zeven Heerlijkheden.

Dessel

Gemeente in België
(Details) (Details)
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Antwerpen
Arrondissement	Turnhout
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere	27,45 km² (2023) 71,77% 12,41% 15,82%
Coördinaten	51° 14' NB, 5° 7' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkings­dichtheid	10.076 (01/01/2025) 49,82% 50,18% 367,11 inw./km²
Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder	(01/01/2025) 19,77% 59,06% 21,17%
Politiek en bestuur
Burgemeester	Kris Van Dijck (N-VA)
Bestuur	N-VA&CD&V
Zetels N-VA&CD&V D&W VB	21 16 4 1
Economie
Gemiddeld inkomen	21.925 euro/inw. (2022)
Werkloosheids­graad	5,49% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode 2480	Deelgemeente Dessel
Zonenummer	014
NIS-code	13006
Politiezone	Balen-Dessel-Mol
Hulpverlenings­zone	Kempen
Website	www.dessel.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Turnhout in de provincie Antwerpen
Portaal    België

Dessel, parochiekerk Sint Niklaas

Geografie

De gemeente ligt in de Kempen, op zo'n 15 km van Turnhout. Ten zuiden loopt het Kanaal Bocholt-Herentals.

Kernen

Naast Dessel-centrum liggen in de gemeente de gehuchten Witgoor, Brasel, en Heide. Dessel telt ruim 9.000 inwoners.

Aangrenzende gemeenten

Aangrenzende gemeenten
Retie
				Mol

Bezienswaardigheden

Zie Lijst van onroerend erfgoed in Dessel voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

• De Boeretang, een historische hoevesite, waarvan de geschiedenis tot de 13de-14de eeuw teruggaat. De oudste bebouwing zou tot de 16de eeuw teruggaan.

Oud gemeentehuis van Dessel

• Het Oud Gemeentehuis in eclectische stijl, gebouwd in de periode 1932-1934.
• De pomp op de markt dateert uit 1842 en werd ontworpen door Pieter Jozef Taeymans
• De Sas 4-Toren te Witgoor, aan het kruispunt van het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten, het Kanaal Dessel-Kwaadmechelen en het Kanaal Bocholt-Herentals.
• De Sint-Niklaaskerk.
• De classicistische pastorie uit 1778.
• De Heilig-Kruiskapel
• Het orgel van de Heilige-Familiekerk in het gehucht Witgoor is beschermd als monument.

Natuur en landschap

Dessel ligt in de Kempen, op een hoogte van ongeveer 30 meter. De gegraven waterlopen zijn het Kanaal Bocholt-Herentals in het zuiden, De Gracht in het oosten en het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten parallel daaraan verder naar het oosten. Natuurlijke waterlopen zijn de Witte Nete in het zuiden en de Werbeekse Nete in het noorden. Deze stromen in westelijke richting. In het noordoosten ligt het natuurgebied Het Goor met enkele visvijvers.

Demografie

Demografische ontwikkeling

• Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal[1]	Evolutie: 1992=index 100
1992	8.278	100,0
1993	8.330	100,6
1994	8.355	100,9
1995	8.368	101,1
1996	8.367	101,1
1997	8.423	101,8
1998	8.471	102,3
1999	8.533	103,1
2000	8.545	103,2
2001	8.489	102,5
2002	8.555	103,3
2003	8.607	104,0
2004	8.718	105,3
2005	8.747	105,7
2006	8.773	106,0
2007	8.865	107,1
2008	8.931	107,9
2009	9.049	109,3
2010	9.107	110,0
2011	9.177	110,9
2012	9.231	111,5
2013	9.286	112,2
2014	9.350	112,9
2015	9.400	113,6
2016	9.420	113,8
2017	9.527	115,1
2018	9.540	115,2
2019	9.598	115,9
2020	9.605	116,0
2021	9.659	116,7
2022	9.686	117,0
2023	9.805	118,4
2024	9.892	119,5
2025	10,076	121,7

Politiek

Structuur

De gemeente Dessel ligt in het kieskanton Arendonk en het provinciedistrict Turnhout. Deze maken deel uit van het kiesarrondissement Mechelen-Turnhout en de kieskring Antwerpen.

Dessel		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Gewest	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen		Antwerpen	Turnhout			Dessel
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering		Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement			Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Antwerpen					Mechelen-Turnhout	Turnhout	Arendonk	Dessel
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse		Provincieraads-				Gemeenteraads-

Geschiedenis

Lijst van burgemeesters

Periode		Burgemeester
	1800 - 1811	Arnold Smolders
	1811 - 1833	Jan Baptist Raeymaeckers
	1834 - 1842	Petrus Van Hove[2]
	1843 - 1856	Jan Baptist Smeyers
	1857 - 1876	Jan Baptist Raeymaeckers
	1876 - 1887	Jozef Lambert Raeymaeckers
	1887 - 1908	Joannes Baptista Van Campfort
	1908 - 1921	Auguste Staes[3]
	1921 - 1933	Jan Van Campfort
	1933 - 1941	Alfons Smet
	1941 - 1944	Hendrik Gilissen (VNV, oorlogsburgemeester)
	1944 - 1946	Alfons Claes (waarnemend burgemeester)
	1946 - 1959	Frans Peeters (CVP)
	1959 - 1976	Jozef Van Hout[4] (CVP)
	1977 - 1982	Jos Dausy (CVP)
	1983 - 1988	Hugo Draulans[5] (VU)
	1989 - 1994	Marc Blancquaert[6] (DESSEL)
	1995 - 2000	Kris Van Dijck (VU)
	2001 - 2006	Michel Meeus (CD&V)
	2007 - heden	Kris Van Dijck (N-VA)

Legislatuur 1983 - 1988

De SP en de PVV trokken samen naar de kiezer onder de lijst DESSEL, grondleggers van deze krachtenbundeling waren Armand Melis, Marc Deckx en Nand Gijs. VU en CVP vormden samen een meerderheid met 13 op 19 zetels. Burgemeester werd Hugo Draulans (VU).

Legislatuur 2007 - 2012

De kartellijst D'82 (sp.a en VLD), een verwijzing naar de verkiezingen van 1982 waarin beide partijen voor de eerste maal de krachten bundelden.^[7] was de verliezer van de verkiezingen. Ze zag haar stemmenaantal afnemen met 7,16%, of 2 raadsleden minder. Na de verkiezingen, in maart 2007, kwam het tot een breuk tussen beide partijen en gingen ze beiden op eigen krachten verder.^[8] Winnaar van de verkiezingen was nieuwkomer N-VA. De partij behaalde een absolute meerderheid met 51,24%, goed voor 11 raadsleden. De partij boekte zo een winst van 11,88% ten overstaan van het resultaat van de Volksunie bij de verkiezingen van 2000. De CD&V ten slotte kon meer kiezers overtuigen dan bij de vorige verkiezingen (+1,72%), maar zag toch een zetel in de gemeenteraad verloren gaan. Burgemeester werd Kris Van Dijck (N-VA).^[9]

Legislatuur 2013 - 2018

Open VLD trok deze verkiezingen samen met een aantal onafhankelijke kandidaten naar de stembus onder de naam Dessel & Witgoor (D&W).^[10] Burgemeester is Kris Van Dijck van de N-VA. Deze partij heeft de meerderheid met 13 op 21 zetels.

Legislatuur 2019 - 2024

Voor de derde keer op rij behaalde N-VA een absolute meerderheid met 11 op 21 zetels. Kris Van Dijck blijft burgemeester.

Legislatuur 2024 - 2030

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2024 trok N-VA in kartel met CD&V naar de stembus. De lijst behaalde een absolute meerderheid van 16 op 21 zetels. Kris Van Dijck (N-VA) bleef burgemeester.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel		10-10-1976[11]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006[12]		14-10-2012[13]		14-10-2018[14]		13-10-2024
Stemmen / Zetels		%	19	%	19	%	19	%	19	%	19	%	19	%	21	%	21	%	21
	VU1/ VU&ID2/ N-VA3/ N-VA&CD&VD	30,341	6	35,321	7	28,051	5	25,851	5	39,362	8	51,243	11	53,383	13	51,53	11	66,4D	16
	CVP1/ CD&V2/ N-VA&CD&VD	46,581	10	31,881	6	31,981	6	33,481	7	27,881	6	29,602	5	22,412	5	16,72	3
	SP1 / DESSELA / D'82B / samen-sp.a2 / D&WC	16,881	3	32,8A	6	39,96A	8	36,64A	7	26,32B	5	19,16B	3	10,742	1	31,8C	7	23,2C	4
	V.B.L.1 / DESSELA / D'82B / D&WC	6,191	0											13,47C	2
Vlaams Belang		-		-		-		-		-		-		-		-		10,5	1
Anderen(*)		-		-		-		4,04	0	6,44	0	-		-		-		-
Totaal stemmen		5146		5599		5983		6149		6288		6597		6727		6874		4651
Opkomst %						97,57		96,42		94,9		96,59		95,11		95,9		64,1
Blanco en ongeldig %		4		5,7		5,15		5,37		6,84		5,52		3,34		4,1		1,1

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt
(*) 1994: Vlaams Blok (4,04%) / 2000: BD (6,44%)

Cultuur

Streekproducten

Vroeger werd er door Brouwerij Campina het pilsbier Golding Campina gebrouwen in Dessel. Het bier wordt momenteel nog gebrouwen door Alken-Maes en is enkel nog op vaten te verkrijgen. De gebouwen zijn opgekocht door de gemeente en omgevormd tot administratief centrum 'De Plaetse'.

Televisieserie

In Dessel is er ook de televisieserie Van vlees en bloed opgenomen. Deze serie werd een enorm succes op de Belgische televisie.

Evenementen

Dessel is vooral bekend vanwege het jaarlijkse metalfestival, Graspop Metal Meeting. Het meerdaagse festival wordt bezocht door tienduizenden metalheads uit binnen- en buitenland.

• Heksenproces: In 1950 vond in Dessel het laatste heksenproces in België plaats. Zij het dat niemand aangeklaagd werd voor hekserij. Dorpelingen beschuldigden Maria Minnen zwarte magie te bedrijven. De vrouw stapte zelf naar de rechtbank met een aanklacht wegens laster en eerroof jegens haar buurvrouw, de kerkmeester en haar tante. De drie werden veroordeeld door de rechtbank van Arendonk op 23 juni 1950 tot geldboetes en een schadevergoeding.

Economie

Dessel is vooral gekend door de nucleaire industrie, zoals Belgoprocess, FBFC en Belgonucleaire. Daarnaast is er ook andere bedrijvigheid zoals zandwinning (Sibelco), putboringen en wegenbouw.

Sport

• Dessel heeft twee grote voetbalclubs: KFC Dessel Sport en Witgoor Sport Dessel.
• BMX-circuit: het JOEL SMETS BMX circuit Dessel.
• Volleybal : Spinley Dessel Volleyteam

Bekende Desselaars

Geboren in Dessel

• Valerius Andreas (1588 - 1655), historicus en rector Universiteit Leuven
• Joannes Van Campfort (1825 - 1909), politicus
• Auguste Staes (1858 - 1941), politicus
• Martin Verbeeck (1882 - 1959), industrieel, oprichter van o.a. de cementfabrieken CBR in België en de ENCI in Nederland
• Karel Ooms (1845-1900), schilder
• Hugo Draulans (1934-2022), politicus en tandarts
• Marilou Mermans (1944), actrice

Wonen(de) te Dessel

• Alfons Smet (1876 - 1941), ondernemer en politicus
• Dirk Draulans (1956), bioloog
• Flor Van Noppen (1956 - 2014), politicus
• Joël Smets (1969), motorcrosser
• Patrick Goots (1966), voetballer
• Kris Van Dijck (1963), politicus
• Wim Geudens (1986), regisseur
• Tijs Vanneste (1979), zanger (Jef Van Echelpoel)
• Rob Teuwen (1987), acteur

Zie ook

• Bornbergen

Nabijgelegen kernen

Retie, Witgoor, Donk