Hypatiuscodex

Handschriften

Samenvatten

Perspectief

Als men de Primaire Kroniek (Nestorkroniek), de Kievse Kroniek en de Galicisch-Wolhynische Kroniek als een doorlopend kroniekverhaal beschouwt, dan zijn de belangrijkste twee handschriften van deze kroniek bewaard gebleven in de Hypatiuscodex en Chlebnikovcodex. Voorts zijn er vier afgeleide handschriften die allen teruggaan op de Chlebnikovcodex:

Hypatiuscodex (Ipatijivsky spysok) - 307 bladen, daterend uit de late jaren 1420. In de 17e eeuw werd deze lijst bewaard in het Ipatjev-klooster bij Kostroma, waaraan de kroniek zijn naam ontleent. In 1809 werd ze teruggevonden in de Bibliotheek van de Russische Academie van Wetenschappen door historiograaf Nikolaj Karamzin. De lijst is geschreven in vijf handschriften, maar onderzoekers zijn het niet eens geworden over waar de kroniek is geschreven. Ze is momenteel opgeslagen in de Bibliotheek van de Academie van Wetenschappen.
Chlebnikovcodex (Khljebnikovsky spysok) - Deze dateert van rond 1560 en is waarschijnlijk gemaakt in het Holenklooster van Kiev. Een aantal bladen zijn door elkaar gehaald, andere zijn verloren gegaan en hersteld volgens een oudere lijst. Ze werd door Nikolaj Karamzin in 1809 ontdekt tussen de manuscripten van bibliofiel Pjotr Chlebnikov.
Pogodinski-handschrift - Dit is een kopie van Chlebnikovski, gedateerd rond 1620. Ooit eigendom van Michail Pogodin. Na de verwerving van de Pogodin-collectie in 1852 door Nicolaas I, kwam deze samen met andere manuscripten in de Russische Nationale Bibliotheek terecht.
Jarotski-handschrift - Dateert uit 1651 en werd in 1910 door Ja.V. Jarotski, directeur van een handelsschool in Kremenets, aan de Bibliotheek van de Academie van Wetenschappen gegeven. Het is een herziening van de Chlebnikovcodex.
Jermolajevski-handschrift - Dateert uit de jaren 1710 en wordt verondersteld in Kiev te zijn gemaakt voor vorst Dmitri Golitsyn. Deze lijst gaat terug tot de Chlebnikovski, maar heeft opvallende lexicale kenmerken van Oekraïense oorsprong en veel discrepanties, afzonderlijk gedrukt in de editie van 1908, in een speciale bijlage. Een vergelijking met de Chlebnikov-lijst laat zien dat de meeste discrepanties in de Jermolajev-lijst het resultaat waren van banale fouten van de kopiist, die zeer onoplettend was en bovendien de Oudrussische tekst slecht begreep. Uit de aantekeningen op het manuscript volgt dat de lijst op verschillende tijdstippen toebehoorde aan Vasili Aleksejevitsj Golitsin, en de Moskouse koopman Matvej Gavrilov, die de lijst in 1769 aan Ivan Kozmin verkocht. Vervolgens belandde de lijst in de collectie van Aleksandr Jermolajev en in 1814 werd deze verworven door de Russische Nationale Bibliotheek.
Krakau--handschrift. Deze was gemaakt voor de Poolse historicus Adam Naruszewicz rond 1795-1796. Het is een kopie van de Pogodinski-lijst, die voor het gemak van de klant in Latijnse letters werd herschreven. Ze is waardevol als bron voor de reconstructie van verschillende fragmenten van de Pogodinski-lijst, die na 1796 verloren zijn gegaan.

Remove ads

Inhoud

Samenvatten

Perspectief

Aleksej Sjachmatov geloofde dat de Hypatiuscodex en soortgelijke lijsten lijsten zijn van de tweede editie, beïnvloed door de lijsten van de eerste editie. Op basis van een tekstuele analyse van de Hypatiuscodex stelde hij vast dat de samensteller van de Hypatiuscodex verschillende kronieken gebruikte die onafhankelijk van elkaar waren: de Galicisch-Wolhynische kroniek uit de 13e eeuw, de Kievse Kroniek uit het begin van de 12e eeuw, de Petsjersk-, Tsjernigov- en Vladimir-kronieken uit de 15e eeuw (de "Vladimir-polychron van Photius", die de vorst Andrej Bogoljoebski verheerlijkt).

Voorafgaand aan de tekst is er een lijst van Kievse vorsten van Askold en Dir tot de verovering van Kiev door Batu (blad 2).
De Primaire Kroniek (Nestorkroniek) ("Het verhaal van vervlogen jaren") gaat verder tot 1117 (bladen 3-106)
De Kievse Kroniek van de 12e eeuw, een kroniek van de gebeurtenissen van 1118-1198 (bladen 106v.-245). De gebeurtenissen van 1146-1152 worden in bijzonder detail beschreven (bladen 118-167).
De Galicisch–Wolhynische Kroniek, over gebeurtenissen tot 1292 (bladen 245-307).

Volgens Boris Rybakov werd de ongewoon gedetailleerde beschrijving van de onderlinge strijd in 1146-1154 ontleend aan de 'Kroniek van Pjotr Borislavitsj'. Ze worden gemiddeld twintig keer gedetailleerder gepresenteerd dan de gebeurtenissen van de voorafgaande dertig jaar.

De campagne van Igor Svjatoslavitsj tegen de Polovtsen in 1185 wordt gedetailleerd beschreven; deze beschrijving wordt als een afzonderlijk verhaal beschouwd (het Igorlied).

Moderne onderzoekers achten het waarschijnlijk dat de kroniek aan het einde van de 13e eeuw onder metropoliet Maksim Gretsjin zou kunnen zijn samengesteld, of aan het begin van de 14e eeuw onder metropoliet Pjotr Ratenski.

Volgens filoloog Aleksandr Oezjankov is het eerste, Galicische deel van de Galicisch-Wolhynische Kroniek ontstaan als een volledig onafhankelijk literair werk, een biografie van vorst Daniel van Galicië. Volgens Andrej Gorovenko werd deze "Biografie van Daniil Galitski" kort na 1268 in Volodymyr Volynskyi in opdracht van vorst Volodymyr Vasylkovytsj aan de Kievse Kroniek toegevoegd. Het "Wolhynische" deel verscheen als een voortzetting met een beschrijving van latere gebeurtenissen, en werd veel later, in 1288-1290, door een andere schrijver in Volodymyr Volynskyi samengesteld.

Remove ads

Handschriften

Inhoud

Kenmerken van de versie van de Nestorkroniek

Wikiwand - on