Initiatie (scheikunde)

Initiatie is een proces waarbij reactieve tussenproducten ontstaan die een kettingreactie op gang brengen.^[1] Initiatie wordt gevolgd door propagatie; de kettingreactie wordt afgesloten door terminatie.

Voorbeelden

• De reactie van chloor met alkanen volgens een radicaalmechanisme wordt op gang gebracht door ultraviolette straling; de initiatiestap is de dissociatie (homolyse), van een chloormolecuul. (zie ook radicalaire halogenering)^[2]:

Initiatie bij de reactie van chloor en methaan

• Polyadditie van alkenen kan op diverse wijzen worden geïnitieerd:

1. Initiatie door vrije radicalen. Kleine hoeveelheden peroxide splitsen tot vrije radicalen, die vervolgens met een alkeenmolecuul reageren tot een nieuw radicaal.^[3]

   

   Polyadditie: Initiatie door vrije radicalen

2. Initiatie door kationen. Het kation reageert met een alkeenmolecuul tot een carbokation. Diverse zuren kunnen worden gebruikt als initiator; zwavelzuur (H₂SO₄); aluminiumchloride (AlCl₃) of boortrifluoride (BF₃) met een spoortje water.^[4]

   

   Polyadditie: Initiatie door kationen

3. Initiatie door anionen. Het anion reageert met een alkeenmolecuul tot een nieuw anion. De initiator is een basisch deeltje. Lithiumamine (Li⁺NH₂⁻) of n-butyllithium (n-C₄H₉^–Li⁺) worden hiervoor gebruikt.^[4]

   

   Polyadditie door anionen

Bronnen, noten en/of referenties

• R.T. Morrison and R.N. Boyd, Organic Chemistry, 3rd edition, (New Delhi: Prentice-Hall of India, 1976).

---

1. (en) Initiation Definitie volgens IUPAC Gold book. Gearchiveerd op 9 juni 2007.
2. Morrison p. 49
3. Morrison p. 1030
4. Morrison p. 1037