Invloedssfeer

Een invloedssfeer is in de geopolitiek een gebied dat door een externe staat op indirecte wijze wordt gedomineerd. Een goed voorbeeld zijn de invloedssferen van de verschillende grootmachten in de tijd van het kolonialisme, bijvoorbeeld in China, waar het noorden onder de Russische invloedssfeer viel, het zuidoosten onder de Franse, en de rest onder de Britse, Duitse en Franse invloedssferen. Ook the Great Game (1813-1907) was vooral een strijd om invloedssferen.

Spotprent uit 1912 die de invloed van de Verenigde Staten in Zuid-Amerika weergeeft volgens de Monroedoctrine

De Verenigde Staten huldigden vanaf de 19e eeuw de Monroedoctrine, waarbij elke vorm van Europese bemoeienis op het westelijk halfrond, en meer bepaald in de pas kort onafhankelijke naties in Zuid-Amerika, werd tegengegaan.

Ten tijde van de Koude Oorlog (1945-1989) was er vooral sprake van een bipolaire wereld, waarin zowel de Verenigde Staten als de Sovjet-Unie invloedssferen hadden, in het tweede geval met wat grotere controle dan in het eerste. De NAVO-landen, Midden- en Zuid-Amerika, Japan, Zuid-Korea, Taiwan, Zuid-Vietnam, Australië en andere landen vielen onder de Amerikaanse invloedssfeer; de landen van het Warschaupact, de Volksrepubliek China (tot de jaren vijftig), Cuba, Noord-Korea en Noord-Vietnam onder die van de Sovjet-Unie.

Na de Koude Oorlog was er door de dominantie van het Westen, en vooral de Verenigde Staten, enkele jaren feitelijk een unipolaire orde, maar in de 21e eeuw wonnen meerdere machtscentra (landen) aan internationale invloed, waardoor een meer multipolaire wereldorde ontstond.^[1]

Bronnen, noten en/of referenties

1. Multipolaire wereld: het Westen moet zich voorbereiden op een lang verwachte afrekening (10 juli 2023). Gearchiveerd op 4 maart 2024.